سرانجام بعد از هشت سال، پرونده الکترونیک سلامت به مرحله اجرا رسید و وزیر بهداشت از استقرار آن در کشور و گردآوری اطلاعات 73میلیون ایرانی خبر داده است.
به گزارش به نقل از روزنامه صبح نو ،موضوعی که می‌تواند تحولی بزرگ در نظام سلامت کشور باشد، حالا با ابهاماتی مانند چگونگی حفظ اطلاعات سلامت شهروندان ایرانی روبه‌رو است. رییس امور وزارت بهداشت می‌گوید: «ارسال اطلاعات در پرونده الکترونیک سلامت برمبنای مدل بین‌المللی و با استفاده از فرایند کدگذاری انجام می‌شود». بااین‌حال، شهریاری عضو کمیسیون بهداشت می‌گوید: «امکان درز اطلاعات در این سیستم امری طبیعی است و هر سیستمی که به اینترنت متصل است، از حمله یا نفوذ هکرها در امان نخواهد ماند.»
پرونده الکترونیک یکی از اهداف اصلی طرح تحول سلامت بود که در دوران آقای سیدحسن قاضی‌زاده‌هاشمی، وزیر سابق بهداشت و درمان، هیچ‌گاه اجرایی نشد.
استقرار پرونده الکترونیک سلامت که از آن به‌عنوان گام دوم طرح تحول سلامت یاد می‌شد، حالا به‌همت آقای سعید نمکی، وزیر فعلی بهداشت و درمان، پایه‌گذاری شده است. صرف‌نظر از سوءمدیریت‌های فراوان در دوران قاضی‌زاده‌هاشمی، نبود زیرساخت‌های لازم برای ایجاد پرونده الکترونیک سلامت در کشور از علل به‌تعویق‌افتادن این مهم بوده است.
سرانجام پنجشنبه هفته گذشته، سعید نمکی از استقرار این پرونده خبر داد و گفت: «از امروز پرونده الکترونیک سلامت ایرانیان روی تلفن همراه قابل‌رؤیت خواهد بود و از‌این‌پس، مردم با پیوستن به اپلیکیشن پرونده الکترونیک سلامت، می‌توانند اطلاعات مربوط به پرونده الکترونیک و موارد مربوط به سلامت‌شان را مشاهده و از مراکز درمانی نوبت‌گیری کنند».
پرونده الکترونیک با نظام سلامت چه می‌کند؟
در پروژه پرونده الکترونیک سلامت، بخشی از اطلاعات پرونده سلامت مردم می‌تواند درصورت نیاز در خدمت درمانگران و خدمت‌گیرندگان قرار بگیرد. این ملموس‌ترین اتفاق در موضوع پرونده‌های سلامت است.
یکی از عمده‌ترین اهداف اجرای پرونده الکترونیک سلامت، توسعه و پیاده‌سازی سامانه اطلاعاتی مؤثر، کارا و منطبق بر استانداردهای خاص به‌منظور مواجهه با نیازهای جدید و کاهش هزینه‌ها در همه ابعاد حوزه سلامت است.
درواقع، پرونده الکترونیک سلامت مجموعه اطلاعات مرتبط با سلامت شهروندان از پیش از تولد (شامل اطلاعات دوران جنینی و ماقبل آن) تا پس از مرگ است که به‌صورت مداوم و با گذشت زمان به‌شکل الکترونیک ذخیره می‌شود و درصورت نیاز، بدون محدودیت مکانی یا زمانی، تمام یا بخشی از آن دردسترس افراد مجاز (مانند پزشک معالج) قرار خواهد گرفت.
مزایای پرونده الکترونیک
پرونده سلامت الکترونیک سبب افزایش دسترسی به اطلاعات یکپارچه بیماران و بهبود دسترسی مناطق دورافتاده و روستایی به مراقبت‌های سلامت می‌شود. این پرونده باعث کاهش خطا در نسخه‌نویسی و تفسیر نتایج آزمایش‌ها و تصاویر تشخیصی، کاهش آزمایش‌ها و نسخه‌های تکراری و به‌دنبال آن، کاهش هزینه‌های درمانی می‌شود. در بعضی از کشورهای توسعه‌یافته مانند کانادا، آمریکا و انگلیس نیز هر فرد پرونده الکترونیکی دارد که در آن، تمام سوابق پزشکی بیمار گردآوری شده است.
در این کشورها، راه‌اندازی پرونده سلامت الکترونیک سبب شده بیماران برای تهیه دارو هم با مشکل مواجه نشوند و الکترونیکی داروی خود را بخرند. دکتر حسینعلی شهریاری، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، می‌گوید: «پرونده الکترونیک قانون برنامه پنجم بود که در آن زمان اجرایی نشد و در برنامه ششم نیز، این موضوع آمده بود که در دو سال اول آن، به این موضوع توجهی نشد. بااین‌حال، این روزها پرونده الکترونیک سلامت وارد مرحله اجرایی خود شده است که البته، زیرساخت‌های آن نیز در شهرستان‌ها هم فراهم شده است.
با استقرار پرونده الکترونیک سلامت، هر فرد پرونده‌ای مشخص دارد و با ارائه شناسه ملی خود در سیستم، پرونده او و تعداد دفعات مراجعه به پزشک و آزمایشگاه و دیگر مراکز پزشکی نشان داده می‌شود و این موضوع به برقراری نظام ارجاع کمک می‌کند. با استقرار پرونده الکترونیک سلامت نظام، ارجاع از مراکز بهداشت به پزشک عمومی و از پزشک عمومی به پزشک متخصص ممکن خواهد شد».
وی ادامه داد: «زیرساخت‌های استقرار پرونده الکترونیک در اغلب شهرستان‌ها برقرار شده است و فقط در برخی روستاها مانند روستاهای استان سیستان‌و‌بلوچستان هنوز این زیرساخت‌ها ایجاد نشده است. البته، برای ایجاد زیرساخت سراسری دولت باید آن را فراهم کند؛ چراکه تمام خانه‌های بهداشت هم درنهایت باید به این سیستم متصل شوند. همچنین، مرحله سوم این طرح مرحله بیمارستانی است که بعد از اجرایی‌شدن کامل مراحل اول و دوم اجرا می‌شود».
تأمین امنیت اطلاعات سلامت ایرانیان
نماینده مردم زاهدان در مجلس در پاسخ به این پرسش که «امنیت این اطلاعات چگونه تأمین می‌شود؟»، پاسخ داد: «در برنامه حفظ امنیت این اطلاعات به وزارت بهداشت تذکراتی داده شده است. وزارت بهداشت نیز سیستم‌هایی تعبیه کرده که نفود به این سیستم را غیرممکن کند و غیر از خود بیمار کسی نتواند به پرونده شخص دسترسی داشته باشد.
باوجوداین، بدیهی است در تمام دنیا همه سیستم‌های متصل به اینترنت امکان دارد با حمله هکری مواجه شوند یا اطلاعاتی از آن‌ها درز کند؛ اما تلاش می‌شود این مشکل امنیتی به‌حداقل برسد و اسرار بیماران حفظ شود». البته، روز گذشته آقای حمیدرضا صفی‌خانی، رییس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت، در حاشیه نمایشگاه الکامپ اعلام کرد:
«داده‌های سلامت در همه جای دنیا از محرمانگی برخوردار است. واحد ارسال اطلاعات این طرح برمبنای مدلی بین‌المللی و با استفاده از فرایند کدگذاری در پلتفرمی شکل گرفته و دینامیک‌سازی و پنهان‌سازی اطلاعات ازجمله ویژگی‌های آن است. بر‌این‌اساس، دو خروجی مشخص در این نمایشگر دیده شده است که در یکی از خروجی‌ها، پرونده فردی برای دریافت اطلاعات شخص وجود دارد و در خروجی دیگر، برای نظام‌های تصمیم‌گیرنده مبتنی‌بر شواهد و امکان تحلیلی نظام سلامت دیده شده است».
تغییرات ملموس در روش درمان شهروندان
بنابر آخرین آمار وزارت بهداشت، در‌حال‌حاضر اطلاعات 73میلیون نفر از جمعیت کشور که یک‌بار از خدمات پزشکی استفاده کرده‌اند، در بستر نظام سلامت الکترونیک ثبت شده است و به‌زودی به‌صورت پایلوت سازمان‌های بیمه‌گر به سامانه پرونده الکترونیک سلامت متصل خواهند شد.
دراین‌میان، نکته مهم آن است که پرونده الکترونیک سلامت در حوزه دارو نه‌تنها بر نسخه‌پیچی نظارت دارد؛ بلکه دو راه واردات و تولید دارو را نیز رصد می‌کند. همچنین، سامانه پرونده الکترونیک قصد دارد هنگامی‌که پزشک دارویی را برای بیمار تجویز می‌کند، فرد به‌صورت الکترونیک آن را دریافت کند و داروخانه ازطریق این پرونده الکترونیک، دارو را به بیمار ارائه کند.
