گردشی تصویری در موزه های ایران به مناسبت روز جهانی موزه

کم تر از پنجاه سال پیش بود که شورای بین المللی موزه ها یا سازمان ایکوم روز مخصوص خود را وارد تقویم جهانی کرد و 18 مِی را با عنوان «روز جهانی موزه» نام گذاری کرد. به این ترتیب فرصتی پیش آمد تا تمام کشورها به این مناسبت، با برگزاری برنامه ها و فعالیت هایی جالب توجه، مردم را برای بازدید از موزه ها ترغیب و کمک کنند تا با تاریخ سرزمین و جهان پیرامون خود بیش تر آشنا شوند. هر ساله ایکوم به مناسبت این روز شعاری متناسب با اهداف و برنامه های خود بر می گزیند و شعار امسال روز جهانی موزه نیز  “موزه ها و روایت های تاریخی بحث برانگیز: روایت ناگفتنی ها در موزه ها” می باشد.

برای آشنایی بیشتر با این روز و تاریخچه موزه ها در ایران و دنیا مطلب زیر را از دست ندهید:

روز جهانی موزه ؛ نگاهی به تاریخچه موزه

امروز همراه کارناوال باشید و دست در دست ما پا به درون موزه های ایران بگذارید. در این گزارش تصویری به چندین موزه معتبر ایرانی می رویم و با گنجینه های ارزشمند و کمیابشان از نزدیک آشنا می شویم. گنجینه هایی از دوره های پرشکوه ایرانی. می خواهیم پا بگذاریم به دل تاریخ و تاریخ پر فراز و نشیب و جذاب ایران را به روایت تصویر به نظاره بنشینیم. یک بار به چهار هزار سال پیش می رویم و سر از شهر سوخته در می آوریم و بار دیگر به سراغ نفایس دوره اسلامی بر می گردیم و آثار ارزشمند این بازه را به تماشا می ایستیم.

خوب است بدانید که هر یک از این گنجینه ها جداگانه در کارناوال معرفی شده اند و برای اطلاعات بیش تر از هر یک می توانید به آن ها مراجعه کنید. 

همراه ما باشید و موزه گردی متفاوتی را تجربه کنید. 

1) جام زرین حسنلو، گنجینه 3200 ساله

تپه حسنلو در 7 کیلومتری شهر نقده استان آذربایجان غربی واقع شده است که یکی از معروف ترین و با ارزش ترین تپه‌های باستانی ایران است که گفته می شود قدمت آن به چیزی در حدود 6 هزار سال قبل از میلاد می رسد. یکی از کشفیات جالب توجه و ارزشمند این تپه، جام زرین حسنلو است.

محل نگهداری: موزه ایران باستان، تهران

دوره تاریخی: هزاره چهارم پیش از میلاد

برای اطلاع دقیق تر از این گنجینه ایرانی بخوانید:

جام زرین حسنلو

2) الماس دریای نور، بزرگ ترین الماس صورتی جهان

الماس دریای نور، بزرگترین الماس صورتی دنیاست که زمانی از جواهرات نادر شاه افشار بوده است. نادرشاه پس از آن که هندوستان را فتح کرد، این الماس صورتی و کمیاب را  از پادشاه هند هدیه گرفت. در تاریخ همیشه الماس دریای نور با الماس کوه نور را زوج دانستند اما طبق نظر کارشناسان این دو الماس از نظر رنگ و تراش هیچ وجه مشترکی ندارند.

محل نگهداری: موزه جواهرات یا خزانه جواهرات ملی ایران

دوره تاریخی: افشاریان

برای اطلاع دقیق تر از این گنجینه ایرانی بخوانید:

چشم مصنوعی شهر سوخته

3) سردیس آتوسا، تندیس فیروزه ای دختر کوروش

آتوسا یکی از بانوان بانفوذ و شناخته شده امپراتوری هخامنشی است که دختر کوروش بزرگ، همسر داریوش اول و مادر خشایارشا بوده است. اگر دقت کنید می بینید توالی خانوادگی این بانو، تماما از پادشاهان قدرتمند بوده، دختر پادشاه و سرسلسله هخامنشی، همسر داریوش اول، پادشاهی که قدرت حکومت هحامنشی را تثبیت کرد و در نهایت مادر خشایارشا، شاهی که خدمات و دستاوردهای بسیاری را برای سرزمین خود رقم زد.

سردیس آتوسا از جنس فیروزه بوده و در اطراف تخت جمشید کشف شده است.

محل نگهداری: موزه ایران باستان، تهران

دوره تاریخی: هخامنشی

برای اطلاع دقیق تر از این گنجینه ایرانی بخوانید:

سردیس آتوسا

4) درفش شهداد، قدیمی ترین پرچم جهان

نخستین کاوش ها در منطقه شهداد از سوی موسسه جغرافیایی دانشگاه تهران صورت گرفت، این گروه که به قصد بررسی موقعیت جغرافیایی دشت لوت راهی این منطقه شده بودند، به سفالینه هایی باستانی برخوردند که نشان از وجود تمدنی کهن و پیشرفته در منطقه شهداد داشت. باستان شناسان در طی حفریات خود در سال 1348، به پرچم برنزی و مربعی شهداد دست پیدا کردند.

محل نگهداری: موزه ایران باستان، تهران

دوره تاریخی: هزاره سوم پیش از میلاد

برای اطلاع دقیق تر از این گنجینه ایرانی بخوانید:

درفش شهداد

5) ایوان موزاییک بیشاپور

شهر بیشاپور در استان فارس بازمانده عصر ساسانی است که بنیانش را شاپور اول نهاد و در آن میان کاخ بیشاپور یکی از جالب توجه ترین بخش های آن است. باید بدانید ایوان موزائیکی غربی این کاخ، نمونه ای از شاهکار های هنر معماری و طرح های تزئینی عصر ساسانی می باشد.

محل نگهداری: موزه ایران باستان، تهران

دوره تاریخی: ساسانیان

برای اطلاع دقیق تر از این گنجینه ایرانی بخوانید:

ایوان موزاییک بیشاپور

6) مرد نمکی زنجان، جسد 1700 ساله

در سال 1372 معدن‌کارانی در حال خاکبرداری و استخراج نمک از معدن نمک استان زنجان بودند، این کارگران در اواسط یکی از تونل‌های معدن با نیم‌تنه یک جسد عجیب مواجه شدند. با تحقیقات و بررسی های بیش تر معلوم شد که این جسد، روزگاری از مردمان متمول بوده که موهای بلند سر و صورت آرایش خاصی داشته، در پایش چکمه ای چرمی ظریف و هنرمندانه و در گوش چپ خود گوشواره ای طلا دارد.

محل نگهداری: موزه ایران باستان، تهران

دوره تاریخی: هزاره دوم پیش از میلاد

برای اطلاع دقیق تر از این گنجینه ایرانی بخوانید:

مرد نمکی زنجان

7) قرآن تاریخی با دستخطی منسوب به امام حسین (ع)

این قرآن ارزشمند جلدی چرمین داد و جنس برگ هایش از پوست آهوی نباتی می باشد. به خط کوفی نگارش شده و ابعادی در حدود 16 در 10 سانتی متر دارد.

محل نگهداری: آستان قدس رضوی، مشهد

دوره تاریخی: اسلامی

برای اطلاع دقیق تر از این گنجینه ایرانی بخوانید:

قرآن تاریخی ؛ با دستخطی منسوب به امام حسین (ع)

8) نخستین پویانمایی جهان

در 56 کیلومتری شهر زابل استان سیستان و بلوچستان منطقه ای باستانی به نام “شهرسوخته” متعلق به هزاره سوم پیش از میلاد وجود دارد. در طی عملیات حفاری سال 1983 میلادی باستان شناسان ایتالیایی در شهر سوخته موفق به کشف جامی سفالین شدند. جامی که نقوش قرمز رنگ با ویژگی های خاصی بر روی بدنه اش دیده می شد. نقوش ظرف شامل بز و درخت بود اما این تصاویر ساده حامل پیامی بود که همه را شگفت زده کرد. باستان شناسان با پیاده کردن تصاویر برروی کاغذ توانستند فیلمی بیست ثانیه ای از کهن ترین انیمیشن جهان تهیه کنند.

محل نگهداری: موزه ایران باستان، تهران

دوره تاریخی: هزاره سوم پیش از میلاد

برای اطلاع دقیق تر از این گنجینه ایرانی بخوانید:

نخستین پویانمایی جهان در شهر سوخته سیستان

9) تکوک زرین بز مادها، ظرف 2700 ساله

تکوک‌ها یا ریتون ها، جام‌هایی شیپوری شکل هستند که در انتها به شمایلی حیوانی منتهی می شوند و یا کاملا به شکل یک حیوان ساخته می شوند. این تکوک یکی از شاخص ترین و زیباترین آثار موزه رضا عباسی که در بخش ایران باستان نگهداری می شود.

محل نگهداری: موزه رضا عباسی، تهران

دوره تاریخی: مادها

برای اطلاع دقیق تر از این گنجینه ایرانی بخوانید:

تکوک زرین بز مادها ؛ گشتی در موزه رضا عباسی

10) تاج پهلوی، تاج آخرین پادشاه ایران

تاج پهلوی، تاج مورد استفاده رضاخان و محمدرضا پهلوی است که به شکل تاج‌ شاهان ساسانی طراحی شده و  ویژگی های عمده و نمادین تاج های این امپراتوری داراست. این تاج جنسی از طلا و نقره دارد و مزین به الماس برلیان، زمرد، یاقوت کبود و مروارید می باشد.

محل نگهداری: موزه جواهرات ملی، تهران

دوره تاریخی: پهلوی

برای اطلاع دقیق تر از این گنجینه ایرانی بخوانید:

تاج پهلوی

11) اولین چشم مصنوعی جهان در شهر سوخته، دستاورد 4800 ساله ایرانی

شهر سوخته، تمدن باستانی در جنوب شرقی ایران با قدمتی در حدود پنج هزار سال است که به عنوان یکی از پیشرفته ترین شهرهای باستانی جهان محسوب می شود. یکی از کشفیات تاریخی و جالب توجه این شهر، چشم مصنوعی می باشد.

+ چشم مصنوعی شهر سوخته تا سال 1388 در هیچ موزه و نمایشگاهی به نمایش در نیامد تا اینکه برای نخستین بار، در نمایشگاهی با عنوان نمادهای سرزمین ما در موزه ملی ایران به نمایش گذاشته شد. (در حال حاضر نمایش عمومی برای این چشم مصنوعی وجود ندارد).

برای اطلاع دقیق تر از این گنجینه ایرانی بخوانید:

چشم مصنوعی شهر سوخته

12) تالار آینه، معروف ترین اثر کمال الملک

بدون شک یکی از شناخته شده ترین آثار کمال الملک، نقاش شهیر ایرانی، تالار آینه است که در آن جزئیات خارق العاده ای را با مهارتی بی نظیر به تصویر کشیده است.

محل نگهداری: تالار سلام کاخ گلستان، تهران

دوره تاریخی: قاجار

برای اطلاع دقیق تر از این گنجینه ایرانی بخوانید:

تالار آیینه ؛ معروفترین اثر کمال الملک

13) کهن‌ترین موزائیک دنیا

 در تمام دنیا و کتاب های باستانی، تاریخچه موزائیک را متعلق به هنر بیزانس و یونانیان می دانند، اما اخیرا یکی از اساتید باستان شناسی ایران در مصاحبه با ایسنا سخنان و شواهدی را رو کرده است که تاریخ جهان را دگرگون می کند. خوب است بدانید که در تمام جهان قدمت موزائیک را به 200 سال قبل از میلاد و متعلق به هنر یونانی ها می دانند در حالی که این قطعه موزائیکی قدمتی بسیار بیش تر و در حدود چهار هزار سال دارد.

محل نگهداری: موزه ملی ایران (موزه ایران باستان)، تهران

دوره تاریخی: هزاره سوم پیش از میلاد

برای اطلاع دقیق تر از این گنجینه ایرانی بخوانید:

کهن‌ترین موزائیک دنیا ؛ گنجینه موزه ملی ایران

14) اسکلت زن باردار 4000 ساله

یکی از جالب ترین بقایای باستانی در ایران، اسکلت مادری جوانمرگ با جنینی در شکم است که قدمتی 4 هزار ساله دارد و سالم ترین اسکلت باقی مانده در ایران می باشد.

محل نگهداری: موزه پهنه گرمابه سمنان

دوره تاریخی: هزاره ی دوم پیش از میلاد

برای اطلاع دقیق تر از این گنجینه ایرانی بخوانید:

اسکلت زن باردار 4000 ساله

15) گاو نگهبان چغازنبیل

تمدن کهن عیلام، به وجود آورنده نخستین سلسله های شاهی در تاریخ سرزمین ایران می باشد و ساخت نیایشگاه معروف چغازنبیل نیز در این دوره انجام گرفت. این گاو سفالی یکی از کشفیات جالب توجه از این مکان باستانی است که به دستور شاه عیلام به عنوان نگهبان بر دروازه ورودی شمال شرقی زیگورات چغازنبیل گذاشته شده بود.

محل نگهداری: موزه ایران باستان، تهران

دوره تاریخی: تمدن عیلام، هزاره دوم پیش از میلاد

برای اطلاع دقیق تر از این گنجینه ایرانی بخوانید:

گاو نگهبان چغازنبیل

16) تخت نادری، تخت سلطنتی شاهان قاجار

تخت نادری در واقع تخت سلطنتی‌ فتحعلی شاه قاجار بوده که از 22 هزار سنگ قیمتی و جواهر ساخته شده است.  زیبایی این تخت از نظر تزئینات، شکل و ترکیب بندی از تخت طاووس (تخت خورشید) نیز قابل توجه تر می باشد.

محل نگهداری: موزه جواهرات ملی، تهران

دوره تاریخی: قاجار

برای اطلاع دقیق تر از این گنجینه ایرانی بخوانید:

تخت نادری

17) سکه طلا هخامنشی، از نخستین سکه های ایرانی

شاید جالب باشد بدانید که تاریخ سکه های ایرانی به سال ها پیش، چیزی در حدود 2500 سال پیش باز می گردد. زمانی که کوروش بزرگ، ضرب سکه را باب کرد و در ادامه داریوش اول، سکه های قطور طلایی به نام «دَریک» را به وجود آورد. دریک ها وزنی استاندارد برابر با 8٫4 گرم داشتند و برای ساخت آن ها از طلای با کیفیت و خالص استفاده می کردند، به گونه ای که خلوص آن را در حد 95٫83% ارزیابی کرده اند!

محل نگهداری: موزه ملک، تهران

دوره تاریخی: هخامنشی

برای اطلاع دقیق تر از این گنجینه ایرانی بخوانید:

سکه طلا دو دریکی هخامنشی ؛ بازدید از موزه ملک

سخن آخر

دست در دست هم به موزه های تهران، مشهد و سمنان رفتیم و برخی از معروف ترین اشیاء تاریخی ایران را از نزدیک دیدیم. مسلما اگر بنا به معرفی گنجینه های ایرانی باشد، لیستی بی انتها در پیش رو خواهیم داشت.

برای اطلاع بیش تر از گنجینه های منحصر به فرد تاریخ ایران و جهان بخوانید:

گنجینه های ایران و جهان

شما تا به حال به این موزه ها رفته اید؟

کدام یک از اشیاء معرفی شده بالا برای شما جالب و متفاوت بودند؟

نظرات و خاطرات خود را با ما در میان بگذارید و بگویید این بار به سراغ معرفی چه گنجینه ای برویم.