عددهای عجیب در شرکت‌های سوبسیدی

به گزارش اقتصادآنلاین، پرویز بابایی در شرق نوشت:  این در حالی است که این روزها داروسازان با جوسازی و سروصدا قیافه طلبکار به خود گرفته‌اند و با فشار بر دولت برای حذف ارز چهار هزار و 200 تومانی، به دنبال فروش محصولات خود به چندبرابر قیمت و تحمیل 24 هزار میلیارد تومان بار مالی حذف ارز چهار هزار و 200 تومانی به دولت، بیمه‌ها و مردم هستند.

 افزایش 40 درصدی میانگین قیمت دارو

 دولت در سال 98 هم 3.5 میلیارد دلار ارز دولتی با نرخ چهار هزار و 200 تومانی بابت یارانه به دارو، مواد اولیه دارویی و تجهیزات پزشکی به داروسازان تخصیص داد که حدود 1.2 میلیارد آن به حوزه تجهیزات پزشکی و 2.3 میلیارد دلار به واردات مواد اولیه یا داروهای ساخته‌شده تعلق گرفت تا دارو و درمان مردم با افزایش نرخ ارز تحت‌تأثیر قرار نگیرد، اما میانگین قیمت دارو در شش‌ماهه گذشته 40 درصد و سود خالص شرکت‌های دارویی 517 درصد افزایش یافته است.نتیجه این افزایش قیمت  و سود سرسام‌آور، چندبرابرشدن ارزش شرکت‌های دارویی است، به‌نحوی‌که در هشت‌ماهه گذشته از سال 98 و در ابتدای آذرماه ارزش بازار و قیمت 23 شرکت دارویی بورسی 564 درصد بالا رفته و از 83 هزار میلیارد ریال به 333 هزار میلیارد ریال صعود کرده است. نتیجه این تاخت‌وتاز قیمتی و رشد سرسام‌آور، انحصاری‌شدن صنعت دارو در بین شرکت‌های موجود و ممانعت از ورود سرمایه‌ها و شرکت‌های جدید به دلیل بالارفتن شدید قیمت‌‎ها خواهد بود و آینده صنعت دارویی کشور در معرض تهدیدها و خطرات هولناک قرار خواهد گرفت.این تحقیق در بازه 23 شرکت بورسی دارویی با اطلاعات در دسترس صورت گرفته و اطلاعات شرکت‌های دارویی تازه‌وارد؛ فرابورسی و شرکت‌های خارج از بورس به علت دردسترس‌نبودن کامل اطلاعات در این تحقیق دخالت داده نشده است. بر اساس این تحقیق مشخص شد که میانگین قیمت فروش دارو توسط این 23 شرکت در پایان آبان 98 نسبت به ابتدای سال 40 درصد بالا رفته که بیشترین افزایش نرخ دارو در محصولات داروسازی روزدارو با 131 درصد، داروسازی سینا 67 درصد و ایران‌دارو 60 درصد مشاهده می‌شود و درمقابل شیمی دارویی داروپخش بدون افزایش قیمت نرخ فروش دارو، داروسازی کوثر با 15 درصد و داروسازی اکسیر با 21 درصد افزایش نرخ دارو، کمترین افزایش نرخ را داشته‌اند. مبلغ فروش دارو در این 23 شرکت دارویی در شش‌ماهه اول سال 74 درصد نسبت به شش‌ماهه اول سال 97 افزایش یافته، درحالی‌که سود این شرکت‌ها 517 درصد و ارزش بازار و قیمت سهام این شرکت‌ها 564 درصد رشد داشته است. بر اساس اطلاعات کدال، بیشترین افزایش سود شش‌ماهه در شرکت‌های روزدارو با چهار هزار و 632 درصد؛ یعنی 46 برابر رشد سود؛ داروسازی زاگرس فارمد پارس با دو هزار و 316 درصد و داروسازی فارابی با دو هزار و 276 درصد رشد سود مشاهده می‌شود و شرکت دارویی لقمان با 27 درصد کاهش سود، داروسازی سینا، سه درصد و البرزدارو با 33 درصد رشد سود، کمترین رشد سود خالص را در شش‌ماهه اول 98 نسبت به مدت مشابه سال قبل رقم زده‌اند.

 افزایش لجام‌گسیخته ارزش شرکت‌ها

رشد لجام‌گسیخته و بدون نظارت قیمت و سود و ارزش شرکت‌های دارویی در حالی رخ می‌دهد که نسبت قیمت به سود یا P/E شرکت‌های دارویی در پایان آذر 98 بر اساس اطلاعات منتشرشده توسط سازمان بورس به 17 واحد رسیده که بیش از 2.5 برابر میانگین بازار است و عملا نشان می‌دهد چشم‌انداز و انتظار افزایش قیمت و سود شرکت‌های دارویی چنان زیاد است که خرید سهام دارویی‌ها در قیمت‌های بالاتر را توجیه‌پذیر می‌کند و خریداران چشم‌انتظار افزایش سود و قیمت فروش شرکت‌های دارویی هستند تا مجددا با تعدیل سود، نسبت قیمت به سود کاهش یابد. درحالی‌که با رقم فعلی این نسبت قیمت به سود؛ یعنی 17 واحد سود، پیش‌بینی شده نسبت به قیمت، معادل یک‌هفدهم یا حدود شش درصد و انتظار خریدار برای بازگشت قیمت خرید سهام 17 سال است. درحالی‌که با تورم حداقل 30 درصدی امسال، کسب سود شش‌درصدی جذابیتی ندارد و خریداران با امید افزایش نرخ دارو و سود دارویی‌ها، در قیمت‌های بالا اقدام به خرید سهام کرده‌اند.

در پایان سال 97، سود و درآمدهای واقعی شرکت‌های دارویی بورسی شامل 26 شرکت  حدود 20 هزار و 517 میلیارد ریال و نسبت قیمت به سود P/E صنعت دارو حدود هشت واحد بود. درحالی‌که در پایان آذر 98 با گذشت 9 ماه درآمدهای واقعی و سود 28 شرکت دارویی با رشد 62درصدی به 33 هزار و 152 میلیارد ریال و نسبت قیمت به سود با رشد 112درصدی به 17 واحد رسیده است. رشد لجام‌گسیخته صنعت دارو به حدی است که ارزش برخی شرکت‌ها به ارقام اعجاب‌آوری رسیده است. برای مثال ارزش داروسازی عبیدی این روزها به بیش از 80 هزار میلیارد ریال رسیده است. در‌حالی‌که حقوق صاحبان سهام این شرکت حدود چهار هزار و600 میلیارد ریال و کمتر از شش درصد ارزش این شرکت است. هرچند شرکت‌های دیگر هم رشدهای عجیب‌وغریبی داشته‌اند و در هشت ماه گذشته با وجود رشد ارزش و قیمت سهام 23 شرکت دارویی بورسی از 83 به 333 هزار میلیارد ریال، بیشترین افزایش ارزش در شرکت‌های داروسازی زاگرس فارمد پارس با پنج‌هزارو 620 درصد یعنی رشد 56 برابری، پارس‌دارو با 913 درصد افزایش ارزش و ایران‌دارو با 605 درصد رشد ارزش در هشت ماه گذشته، پیشتاز رشدهای حبابی بوده‌اند و در مقابل کمترین رشد ارزش و قیمت سهام در شرکت‌های فراورده‌های تزریقی ایران با 90 درصد، داروسازی اسوه با 122 درصد و دارویی رازک با 150 درصد رخ داده است.

 افزایش 121 هزار میلیارد ریالی ارزش بازار در یک ماه

ارزش بازار کل صنعت دارو شامل 29 شرکت بورسی در پایان آذر به حدود 609 هزار میلیارد ریال رسیده که فقط در یک ماه  25 درصد رشد داشته، درحالی‌که ارزش این شرکت‌ها در پایان آبان‌ماه 487 هزار میلیارد ریال بوده است و در یک ماه 121 هزار میلیارد ریال افزایش یافته است.

در مقایسه با ابتدای سال 98 که ارزش بازار و سهام 29 شرکت دارویی بیش از 185 هزار میلیارد بوده با رسیدن ارزش این شرکت‌ها به بیش از 609 هزار میلیارد ریال در پایان آذر 98 عملا 230 درصد بالا رفته که جای حرف‌وحدیث زیادی دارد.

هرچند در لایحه بودجه سال 1399 ارز دارو و تجهیزات پزشکی دولتی 4200 تومانی مانده است و به‌رغم درخواست‌های متعدد صنایع دارویی و تجهیزات پزشکی کشور مبنی بر نیمایی‌شدن ارز دارو و تجهیزات پزشکی، ‌بازهم ارز 4200 تومانی به صنعت دارویی تعلق خواهد گرفت اما همچنان بیم آن می‌رود که سودجویان و محتکران و سفته‌بازان دارویی، چنان اختلالاتی در بازار دارو ایجاد کنند که دولت ناچار به حذف ارز 4200 تومانی شود؛ با‌این‌حال باید گفت اگر قرار باشد نرخ نیمایی به‌عنوان ارز دارو تعیین شود، 24 هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد که تأمین این عدد با توجه به شرایط فعلی دولت، نگرانی و دغدغه و بار مالی سنگینی بر دوش دولت و بیمه‌ها و مردم ایجاد و سود داروسازان را حداقل سه برابر می‌کند.

درهر‌حال امید است که با افزایش و تشدید نظارت‌های وزارت بهداشت، صنایع، گمرک و... امکان تخلف در بیت‌المال و گران‌فروشی و احتکار دارو به صفر برسد و درعین‌حال با نظارت دقیق‌تر بر مرزهای کشور نیز از قاچاق معکوس داروهای بیماران ایرانی به آن‌سوی مرزهای کشور جلوگیری شود.