سرویس جهان مشرق - از روز 27 سپتامبر ماه گذشته میلادی ( 6 مهر)، ارتش جمهوری آذربایجان با پشتیبانی ترکیه عملیاتی را برای بازپسگیری منطقه خودمختار قره باغ که در دهه 90 میلادی از خاک این کشور جدا شده است آغاز کرد. علی رغم گذشت 8 روز از شروع درگیری و با وجود برتری نسبی ارتش آذربایجان، این کشور تنها موفق به تصرف چند روستا در مناطق مورد مناقشه دو طرف شده است و هنوز پیشروی جدی زمینی و پیروزی قطعی برای هیچ کدام از دو طرف به دست نیامده است.
برتری آذربایجان در آسمان و دفاع موفق زمینی قوای ارمنستان
آنچه در یک هفته نبرد در منطقه قره باغ میان ارتش دو کشور مشاهده شده است نقش تعیین کننده تکنولوژی و تجهیزات مدرن جنگی در تعیین سرنوشت جنگ بوده است.
در حالیکه طی درگیری های پراکنده سالهای گذشته دو طرف از قوای تقریبا متوازن علیه یکدیگر استفاده کرده و خسارات برابری به رقیب وارد میکردند، ورود پهپادهای تهاجمی_رزمی مدل Bayraktar TB2 ترکیه و مدلهای انتحاری ساخت رژیم صهیونیستی نظیر هاروپ و اوربیتر موجب شد تا فشار شدیدی بر قوای زرهی، پدافندی و توپخانه‌ای ارتش ارمنستان از جانب آسمان منطقه نبرد وارد شود.
پهپادهای مسلح بیرقدار ارتش ترکیه در روزهای نخست جنگ ابتدا با استفاده از بمبهای هواپرتاب هدایت شونده سری MAM و در شرایط اخلال شدید الکترونیک توسط سامانه‌های جنگال این کشور نظیر سامانه Koral دست به سرکوب پدافند هوایی برد کوتاه ارتش ارمنستان در خط اول دفاعی این کشور زدند. در این دور حملات حدود 9 سامانه پدافندی SA_8 و 3 سامانه SA_13 ارتش ارمنستان نابود شد.
سامانه پدافندی SA8 ارمنستانی لحظاتی پیش از نابودی توسط پهپاد انتحاری
سپس پهپادهای رزمی ترکیه و مدل های انتحاری تحت کاربری ارتش جمهوری آذربایجان با خیال آسوده از امنیت آسمان منطقه نبرد شروع به شکار ادوات زرهی و توپخانه‌ای ارتش ارمنستان برای سهولت پیشروی زمینی در این منطقه کردند. تا روز گذشته و بر اساس جمع آوری مدارک تصویری قطعی در مورد انهدام ادوات نظامی ارتش ارمنستان که تقریبا بیش از 90 درصد آنها با استفاده از پهپادهای رزمی بوده است این لیست قابل استناد است :
37 دستگاه تانک اصلی میدان نبرد T72 از مدلهای گوناگون.
5 دستگاه نفربر زرهی MT_LB و 11 دستگاه نفربر BMP1 و BMP2 .
نفربر MT_LB ارمنستانی که توسط پهپاد ترکیه نابود شده است.
36 دستگاه انواع کامیون های ترابری نظامی
21 دستگاه ادوات توپخانه‌ای شامل 5 هویتزر کششی D30 و 1 دستگاه D20 و 2 دستگاه هویتزر خودکششی شامل 1 عراده توپ 122 میلیمتری Gvozdika و 1 دستگاه توپ 155 میلیمتری Akatsiya و در نهایت 13 دستگاه راکت انداز توپخانه BM21 گراد.
هویتزر کششی D20 نابود شده ارتش ارمنستان
9 دستگاه سامانه پدافندی SA-8 و 3 دستگاه SA_13 به همراه 1 دستگاه سامانه اخلالگر ضد پهپاد Repellent1 متعلق به ارتش روسیه.
سامانه جنگ الکترونیک و ضد پهپاد Repellent1 ارتش روسیه لحظاتی پیش از نابودی توسط پهپاد انتحاری
اما در سوی مقابل ارتش ارمنستان نیز بر روی زمین موفق به وارد آوردن خسارات قابل توجه به قوای زرهی و توپخانه‌ای رقیب با استفاده از دسته‌های ضد زره و موشک‌های هدایت شونده نظیر کورنت و کنکورس و حملات توپخانه‌ای ضد آتشبارهای ارتش جمهوری آذربایجان شده است. تا کنون خسارات تجهیزاتی ارتش جمهوری آذربایجان در تهاجم 1 هفته ای در منطقه قره باغ چنین برآورد میشود :
19 دستگاه تانک اصلی میدان نبرد شامل 17 دستگاه T72 و 2 دستگاه T90
تانک منهدم و به غنیمت گرفته شده T90 آذربایجانی
13دستگاه نفربر زرهی شامل 1 دستگاه خودروی مهندسی رزمی IMR2، دو دستگاه نفربر BTR82، سه دستگاه BMP1 و 8 دستگاه BMP2
نفربر BMP2 منهدم شده ارتش جمهوری آذربایجان
5 فروند هواپیمای ملخی آنتونوف 2، 2 فروند پهپاد انتحاری هاروپ و 8 فروند پهپاد از مدل نا معلوم.
پهپاد انتحاری منهدم شده هاروپ
نیروی هوایی هر دو کشور مجهز به تعدادی جنگنده سرنشین دار نیز هست اما تا کنون استفاده ای از این جنگنده‌ها در میدان نبرد نشده است. به ویژه ارتش ارمنستان که به تازگی 4 فروند جنگنده مدرن سوخو30 را از روسیه دریافت کرده است، اما احتمالا به علت ترس ناشی از سرنگونی آنها توسط سامانه‌های پدافندی اس 300 ارتش جمهوری آذربایجان و یا جنگنده‌های F16 ارتش ترکیه و تبعات ناشی از اسارت خلبان تا کنون این جنگنده‌ها را که میتوانستند سد محکمی در برابر پهپادهای ترکیه باشند به پرواز در نیاورده است.
جنگنده‌های سوخو30 نیروی هوایی ارمنستان
وضعیت میدانی و میزان پیشروی ارتش جمهوری آذربایجان
اگرچه ارتش ارمنستان فشار شدید و خسارات تجهیزاتی و انسانی بالایی را از سوی پهپادهای رزمی رقیب متحمل شده است اما تا کنون قوای زمینی این کشور موفق به دفع حملات زمینی ارتش آذربایجان و نیروهای تکفیری اعزامی تحت حمایت ترکیه، شده است.
تا کنون بر طبق مدارک تصویری قابل استناد تنها 2 روستای تالش و سوقوشون را در مناطق از دست رفته دهه 90 میلادی تصرف کرده‌اند.
تصرف روستای تالش توسط ارتش جمهوری آذربایجان
گره کور ایجاد شده در میدان نبرد و تهدیدات لفظی مقامات دو طرف در روزهای گذشته سرانجام موجب شد تا نخستین حملات رسمی علیه مناطق شهری و جمعیت غیرنظامی دوطرف با استفاده از تسلیحات ممنوعه صورت گیرد.
روز گذشته ارتش جمهوری آذربایجان بر اساس فیلم منتشر شده توسط رسانه‌های ارمنی از موشک بالستیک تاکتیکی Lora ساخت اسراییل علیه مناطق شهری قره باغ استفاده کرد.
صبح امروز نیز حملات توپخانه‌ای از سوی قوای ارمنی به شهر گنجه با راکت‌های حاوی مهمات خوشه‌ای انجام شده که منجر به کشته و زخمی شدن تعدادی از افراد غیر نظامی شد. همچنین حداقل 2 تیر موشک بالستیک توچکا به شهر بیلقان آذربایجان شلیک شد که تلفاتی به همراه نداشت.
در پاسخ نیز ارتش جمهوری آذربایجان با استفاده از راکت‌های LAR160 و مهمات خوشه‌ای حملاتی را به شهر استپاناکرت ارمنستان انجام داد.
گفتنی است بر اساس قوانین وضع شده در کنوانسیون های بین المللی استفاده از مهمات خوشه‌ای، فسفری یا آتشزا علیه مناطق شهری و جمعیت غیر نظامی ممنوع بوده و مصداق جنایت جنگی محسوب میشود.
انتظار می‌رود با ادامه وضعیت راکد در میدان نبرد و بی نتیجه بودن مذاکرات صلح میان دو طرف، حملات هوایی و موشکی علیه مناطق غیر نظامی شدت بیشتری گرفته و حتی به پایتخت‌های دو کشور یعنی باکو و ایروان نیز کشیده شود.