دکتر حمیدرضا دانش‌پرور؛ کارشناس حقوق؛ متخصص پزشکی قانونی؛ عضو هیات علمی سازمان پزشکی
عوارض مصرف اتانول
مصرف مکرر اتانول باعث ایجاد تحمل و سازگاری بدن با این ماده می‌شود و بدن به مقادیر خونی بالای آن تحمل پیدا می‌کند که این عمل از سه راه ممکن می‌شود:
1- با مصرف روزانه اتانول، پس از یک تا دو هفته کبد می‌تواند میزان متابولیسم اتانول را در انسان تا 30 درصد افزایش دهد یا به عبارت دیگر تطابقی ایجاد می‌شود که سرعت دفع با سرعت پیدایش برابر می‌شود که به آن تحمل متابولیک یا فارماکوکینتیک می‌گویند.
2- تحمل سلولی یا فارماکودینامیک که احتمالا از راه تطابق‌های مجموعه عصبی شیمیایی با تغییرات غشاهای سلولی ایجاد و به دنبال آن در تبادلات یونی اختلال ایجاد می‌شود که ممکن است در وابستگی فیزیکی به الکل دخیل باشد.
3- حتی در همان سطح خونی الکل و وجود تطابق عصبی، انسان می‌آموزد که تغییرات رفتاری‌اش را تطبیق داده و از آنچه داده و از آنچه که در مورد اثر دارو مورد انتظار است بهتر عمل کند (تحمل رفتاری). مثلا تمرین رانندگی در زمان مسمومیت ممکن است سبب انجام ارادی این عمل (در حالی که هنوز مختل است) به نحو بهتر از آنچه که پیش از مصرف مشاهده می‌شده، شود.
زمانی که سلول‌ها به مصرف طولانی‌مدت اتانول سازگاری یافته باشند ممکن است هفته‌ها یا حتی زمان بیشتری وقت برای بازگشت تغییرات ساختمانی یا بیوشیمیایی لازم باشد. در صورت به وجود آمدن این سازگاری‌ها سلول‌های عصبی برای انجام عملکرد مطلوب خود به اتانول نیاز پیدا می‌کنند و به عبارتی شخص از نظر فیزیکی معتاد یا وابسته به دارو می‌شود؛ این حالت وابستگی فیزیکی از وابستگی روانی متمایز است.
اثرات اتانول بر سیستم‌های بدن
سیستم عصبی مرکزی
خوردن مقادیر زیاد الکل به هنگام عصر، علاوه بر اثرات رفتاری حاد می‌تواند به یک Blackout الکلی منجر شود به عبارت دیگر، شخص همه و یا قسمتی از اتفاقاتی را که در زمان نوشیدن الکل رخ داده فراموش می‌کند این مشکل در 30 تا 40 درصد مردان، در سنین انتهایی دهه دوم و ابتدای دهه سوم وجود دارد. خوردن مقادیر زیاد اتانول در زمانی طولانی در 5 تا 15 درصد الکلی‌ها می‌تواند به ایجاد نروپاتی محیطی منجر شود این سندرم، احتمالاهم در نتیجه کمبود تیامین و هم در نتیجه اثرات مستقیم اتانول و یا استالدئید به وجود می‌آید.
این بیماران ممکن است از کرختی، احساس سوزن‌سوزن شدن و پارستزی که بیشتر در نواحی دیستال اندام‌هاست شکایت کنند. سندرم ورنیکه و کورساکف، مساله مهم در الکلی‌ها است. کمبود تیامین علت اصلی این مساله در افراد مستعد (که در آنها تیامین، احتمالا با کمبود ژنتیکی آنزیم ترانس کتولاز تداخل می‌کند) است.
به‌طور کلاسیک بیماران مبتلا به سندرم کورساکف دچار فراموشی مسایل آینده (ناتوان در یادگیری مسایل جدید) و گذشته همراه با احتمال اختلال در دید سه بعدی و قدرت تمیز چشم شده و قدرت استدلال آنها مختل گردیده اما ضریب هوشی‌شان (I.Q) طبیعی است. در سندرم ورنیکه از علایم عصبی مثل فلج عصب ششم و آتاکسی نیز بیمار رنج می‌برد.
از سایر اثرات اتانول بر سیستم عصبی می‌توان از دژنراسیون مخچه‌ای نام برد (در الکلی‌هایی که سابقه سوءتغذیه طولانی دارند دیده می‌شود) که سندرمی با اختلال پیشرونده در وضع ایستادن و راه رفتن بوده و اغلب با نیستاگموس خفیفی همراه است. آتروفی مخچه در CT اسکن و یا MRI مشاهده می‌شود اما معمولا مایع مغزی نخاعی طبیعی است. در حدود 50 درصد الکلی‌های مزمن بزرگ شدن بطن‌های مغز و شیارهای مغزی دیده می‌شود...
برای خواندن بخش دوم- مسمومیت با الکل از نظر قانونی- کلیک کنید.