اتاق فرمان دعوت از توریست

گردشگری فیلم، یک پدیده در حال رشد در سراسر جهان به‌شمار می‌رود که به رشد صنعت توریسم و افزایش سفرهای بین‌المللی منجر شده است. گردشگری فیلم با تولید فیلم و برنامه‌های تلویزیون در مقاصد گردشگری خاص در اتخاذ تصمیم‌گیری‌های مبنی‌بر تعیین مقصد گردشگران جهت برنامه‌ریزی ‌تعطیلات خود برای انتخاب مقصد تاثیرگذار است. فیلم‌ها، مستندات، برنامه‌های تلویزیونی و تبلیغات با به نمایش درآوردن مکان‌های گردشگری، گردشگران بسیاری را از نقاط مختلف جهان به منظور کشف تجربه مقاصد جدید به خود جلب می‌کنند. گردشگری فیلم یکی از بهترین ابزارهای بازاریابی و تبلیغات گردشگری است که فرصت‌های بسیاری را برای توسعه محصولات و کارآفرینان مقصد هدف مانند تورهای گردشگری یا موزه‌های میراث فرهنگی ایجاد می‌کند.

گردشگری فرهنگی یکی از مهم‌ترین سرفصل‌های بازار توریسم است، به‌گونه‌ای که طبق آمار سازمان جهانی گردشگری، 40 درصد گردشگری بین‌المللی با انگیزه فرهنگی صورت می‌گیرد که این درصد به‌طور چشمگیری نیز در حال افزایش است. گردشگری فیلم به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌های گردشگری فرهنگی، با ایجاد شیوه‌های جدید و جدی‌تر برای بازدید از یک مقصد گردشگری و همچنین مبادله افکار، احساسات و تجارب گردشگران، عاملی برای تشکیل گروه‌های گردشگری به شمار می‌رود که مخاطبان فیلم‌ها را برای بازدید از لوکیشن فیلم‌ها به خود جذب می‌کند و با بازدید از مکان گردشگری و حضور در لوکیشن فیلم‌ها و قرار گرفتن در بطن فیلم و دنیایی که فیلم در آن خلق شده به شناخت جنبه‌های دیگر فیلم دست می‌یابند. در فیلم تعطیلات رمی در سال 1953 نمایی از مجسمه‌ای رمی به نام بوکا دلاوریتا به تصویر کشیده شد که این امر منجر به افزایش محبوبیت این مجسمه شد و حتی بعد از گذشت 70 سال همچنان یکی از پربازدیدترین مجسمه‌ها در رم به شمار می‌رود.

ادغام صنعت فیلم و بازار گردشگری فرصتی برای همکاری قابل توجه در گستره تبلیغاتی و برندینگ فیلم و مقصد گردشگری ایجاد می‌کند. گردشگری فیلم از دهه 1990 مورد توجه قرار گرفته است و برخی کشورها فعالانه در ترویج آن تلاش کرده‌اند. انگلستان، استرالیا، نیوزیلند، ایرلند و کره از جمله کشورهایی هستند که فیلم موهبتی برای صنعت گردشگری‌شان بوده است. موفقیت مقاصد گردشگری آمریکا و کشورهای اروپا، نشان‌دهنده آن است که سینما به‌عنوان سبک مستقل در بازاریابی گردشگری، منبع مهم درآمدی میلیاردها دلار برای سینما و گردشگری محسوب می‌شود. همکاری صنعت نوظهور گردشگری و تولیدات هالیوودی در دهه‌های 70 و 80 منجر به به‌وجود آمدن صنعت گردشگری فیلم شد. فیلم آواره‌ها که محصول 1975 هالیوود بود توانست تبلیغات هالیوودی را وارد مرحله‌‌ای تازه کند. در سال‌های دهه 90 بودجه بازاریابی برای تولید فیلم‌های بین‌المللی افزایش چشمگیری داشت و گردشگران به منظور کشف و تجربه حضور در لوکیشنی که قهرمانان داستان را درگیر خود کرده علاقه‌مند سفر به لوکیشن فیلم‌ها بودند. گردشگری فیلم نفعی دوطرفه برای مقصد گردشگری و سازندگان فیلم دارد؛ فیلم‌ها برای برطرف کردن نیازهای مالی خود و تامین آن از طریق سرمایه‌گذاری خصوصی یا عمومی عوامل و فعالان بازار گردشگری به فعالیت در نمایان کردن جاذبه گردشگری موردنظر خود در فیلم می‌پردازند. این همکاری بودجه لازم برای تولید مجموعه دوم یک فیلم یا فصل دیگر یک سریال در همان لوکیشن را فراهم می‌کند.

در حال حاضر گردشگری فیلم و استفاده از نام تجاری مقصد یکی از سریع‌ترین بخش‌های رشد بازار گردشگری است. البته ارتقای زیرساخت‌های گردشگری پیش از تولید فیلم در جهت جذب گردشگر بسیار مورد توجه است. گردشگری فیلم به‌عنوان یک صنعت توسعه‌پذیر پرشتاب به‌صورت خلاقانه همراه با مسوولیت‌پذیری و استفاده صحیح از فرصت‌های توسعه جامعه هدف منجر به رشد و تاثیر متقابل بر بخش گردشگری و خدمات می‌شود. تاثیر فیلم بر زندگی بینندگان خود تا آنجا است که مقصد گردشگری و سفر را تعیین می‌کند. از هر 10 بریتانیایی 8 نفر ایده سفر خود را از فیلم‌های سینمایی می‌گیرند و از هر پنج نفر یک نفر به لوکیشن نشان داده شده در فیلم مورد علاقه‌اش سفر می‌کند. در سال 1993 از هر 6 بازدید‌کننده از ایرلند بیش از یک نفر اظهار کرد که فیلمی سینمایی زمینه‌ساز بازدید آنها از این کشور بوده است.

گردشگری و فیلم به‌عنوان دو صنعت پول‌ساز دنیا تاثیرات قابل توجهی بر یکدیگر دارند. بسیاری از مقاصد گردشگری دنیا تا قبل از به نمایش درآمدن در یک فیلم ناشناخته بودند و نمایش فیلم منجر به رونق گردشگری آنها شده است. در شهرها و کشورهای توریستی دنیا، تورهای سینمایی برای بازدید از لوکیشن فیلم‌های معروف برگزار می‌شود. «بلفاست» به‌عنوان یکی از لوکیشن‌های سریال بازی تاج و تخت منجر به رشد بازار توریسم در ایرلند شمالی شده است و لوکیشن‌های این فیلم این کشور را تبدیل به یکی از برترین جاذبه‌های گردشگری جهان کرده است. «ورزازات» در مراکش نیز نقش مهمی در صنعت گردشگری فیلم در جهان دارد و صحرای ورزازات یکی از بزرگ‌ترین استودیوهای فیلم‌برداری جهان به شمار می‌رود. بسیاری از فیلم‌های مشهور و پرفروش جهان همچون گلادیاتور (2000)، پادشاهی آسمان (2005)، روزهای روشن زندگی (1987)، آخرین وسوسه مسیح (1988) و مومیایی (1999) و همچنین سکانس‌هایی از سریال بازی تاج و تخت در این شهر فیلم‌برداری شده است. بازدید از این شهر برای بازدید از لوکیشن‌ فیلم‌ها گردشگران زیادی را به مراکش جذب می‌کند. پراگ پایتخت جمهوری چک نیز با فیلم‌هایی همچون ماموریت غیرممکن 1، جیمز باند و الیور توئیست منجر به حضور توریست‌های بسیاری در این شهر شده است. همچنین اجرای فستیوال‌های فیلم و موسیقی در این شهر هر ساله گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب می‌کند. شرکت در جشنواره فیلم ساندنس در شهر پارک سیتی ایالت یوتا نیز فرصت حضور گردشگران علاقه‌مند به ورزش‌های زمستانی را در این شهر فراهم می‌کند.

یکی از بهترین نمونه‌های گردشگری فیلم مربوط به فیلم سه‌گانه ارباب حلقه‌ها است که در نیوزیلند فیلمبرداری شده است. براساس تحقیقات صورت گرفته حدود 72 درصد از گردشگران بین‌المللی که از نیوزیلند بازدید می‌کنند حداقل یکی از فیلم‌های سه‌گانه را دیده‌اند و اگرچه دلیل انتخاب مقصدشان در نتیجه دیدن فیلم نیست اما قطعا یک مولفه انگیزشی بوده است و حدود دوسوم توریست‌ها موافق تاثیر فیلم در انتخاب مقصد گردشگران در نیوزیلند بوده‌اند. بسیاری از لوکیشن‌های سه‌گانه ارباب حلقه‌ها به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین فیلم‌های فانتزی تاریخ هالیوود به کارگردانی پیتر جکسون بعد از گذشت سال‌ها از پخش این فیلم همچنان به همان شکل باقی مانده و برای بازدید گردشگران در دسترس عموم قرار دارد و تورهای زیادی برای بازدید از آنها در نیوزیلند برگزار می‌شود. مردم سراسر دنیا که خود را توریست‌های تالکین می‌نامند، به نیوزیلند سفر می‌کنند تا لوکیشن‌های این فیلم‌های حماسی جذاب را از نزدیک ببینند. بعد از آن نیز مجموعه فیلم هابیت بر پرده سینما به نمایش درآمد که لوکیشن‌های آن در ایرلند تصویربرداری شده و گردشگران بسیاری را همچنان به خود جذب کرد.

همچنین پیش‌نمایش فیلم «بازگشت پادشاه» در سال 2003 حدود 120هزار نفر را برای تماشای آن به نیوزیلند روانه کرد. به‌طور متوسط سالانه 47هزار بازدید‌کننده از لوکیشن یکی از فیلم‌ها در نیوزیلند دیدن می‌کنند. پس از انتشار فیلم ارباب حلقه‌ها حدود 6 درصد از گردشگران معادل حدود 120 تا 150 هزار نفر دلیل سفر خود به ایرلند را فیلم ارباب حلقه‌ها عنوان کردند که این افراد حدود 8/ 32 میلیون دلار هزینه کردند.

بریتانیا طی یک دهه گذشته، مکان اصلی تولید بیش از صد فیلم بین‌المللی و برنامه‌های تلویزیونی بوده است. فیلم‌های هری پاتر و شرلوک هولمز باعث افزایش گردشگری در انگلستان شده است و سال‌ها است که علاقه‌مندان هری‌ پاتر، به سراسر انگلستان سفر می‌کنند تا از لوکیشن‌های این مجموعه فیلم جذاب و پرطرفدار دیدن کنند. همچنین از سال 1995 با انتشار فیلم غرور و تعصب، تعداد بازدیدکنندگان از پارک لیم انگلستان 150 درصد افزایش یافته است. فیلم «شجاع دل» طی یک سال سبب رشد 300 درصدی گردشگران کوه‌های والاس اسکاتلند شد. همچنین اکران فیلم «تروی» منجر به افزایش 72 درصدی گردشگری در ترکیه شد. انیمیشن «فروزن» و اثر آن بر گردشگری نروژ می‌تواند جدیدترین نمونه تاثیر حضور تصویری در صحنه‌های پرمخاطب سینمای جهانی، بربازار گردشگری باشد. این فیلم علاوه‌بر پرفروش‌ترین‌های باکس آفیس- وبگاه جهانی مربوط به فیلم- گردشگران بسیاری را برای دیدار ار جاذبه‌های طبیعی و سرزمین یخی این کشور روانه دیزنی لند کرد. گردشگران آمریکایی در فاصله ژانویه تا مارس 2013 در سفر به نروژ رشد 37 درصدی داشتند. انتشار دومین مجموعه فیلم عملیات غیرممکن در سیدنی نیز منجر به رشد 200 درصدی گردشگران سیدنی شد.