پیگیری طرح های مقابله با خشکسالی در اصفهان حیاتی است

به گزارش ایرنا، اصفهان پس از استان های یزد، خراسان جنوبی و سیستان وبلوچستان با بیشترین شدت خشکسالی روبروست و شدت این پدیده در مرکز، شرق و جنوب شرقی اصفهان بیشتر از دیگر نقاط این استان است.
برنامه ریزی برای توازن منطقی بین تامین آب شرب مردم و افزایش خروجی سد زاینده رود برای کشت کشاورزان بر اساس تصمیم کمیته پنج نفره شامل مدیرعامل آب منطقه ای استان، نماینده استاندار، فرماندار اصفهان، نماینده کشاورزان و نماینده جهاد کشاورزی انجام می گیرد که این امر تا حد زیادی از تصمیمات غیر عقلانی که ممکن است نتایج نامطلوبی در پی داشته باشد، جلوگیری می کند.
بر همین اساس خروجی دریچه های سد زاینده رود به منظور تامین آب مورد نیاز کشاورزی، از هفته دوم فروردین در اصفهان و بر اساس تصمیم کمیته پنج نفره شامل مدیرعامل آب منطقه ای استان، نماینده استاندار، فرماندار اصفهان، نماینده کشاورزان و نماینده جهاد کشاورزی افزایش و تا اواسط خرداد ادامه یافت.
سال گذشته نیز رهاسازی آب زاینده رود به منظور کشت کشاورزان شرق اصفهان از روز سوم بهمن با حجم 60 متر مکعب بر ثانیه آغاز شد و به مدت حدود 22 روز ادامه داشت.
سهم حقابه کشاورزان شرق اصفهان از زاینده رود حدود 400 میلیون مترمکعب و سطح زیر کشت غله پاییزه در شرق شهرستان اصفهان در سال گذشته حدود 28 هزار هکتار بود که این رقم کمتر از یک سوم از وسعت اراضی در دوران رونق کشت است.

*** فرهنگ سازی و آموزش برای مصرف بهینه و حفظ منابع آبی
با توجه به مصرف بیش از اندازه مصرف آب در کشور و کاهش منابع آبی، فرهنگ سازی در راستای اصلاح الگوی مصرف در بخش های مختلف یکی از منطقی ترین راه حل برای گذر از بحران های موجود محسوب می شود در همین ارتباط هم بارها اعلام شده که چنانچه مردم باید در زمان پیک مصرف آب حدود 20 درصد صرفه جویی کنند قطع و جیره بندی آب رخ نخواهد داد.
برای مثال یکی از طرح های فرهنگ سازی و برنامه محور که برای دانش آموزان در نظر گرفته شده طرح ملی دانش آموزی نجات آب( داناب) است.
طرح ملی دانش آموزی نجات آب بربستری از مطالعات و پژوهش های اجتماعی با تکیه بر حمایت کمیسیون ملی یونسکو در ایران و نظر به لزوم جلب مشارکت پذیری اجتماعی، از سوی وزارت نیرو- شرکت مدیریت منابع آب ایران، در سال 88 در استان خراسان رضوی آغاز و پس از موفقیت در فاز پایلوت در سال 1389 در 6 استان، به صورت سراسری و ملی و با هماهنگی و یکپارچگی ستادی، تعریف و اجرا شد.
تدوین 930 هزار قلم آموزشی بومی، 90 هزار پوستر آموزشی- اطلاع رسانی، 40هزار جزوه آموزشی ویژه معلمان رابط، 110 هزار لوح فشرده، 690 هزار کتابچه ویژه ناجیان آب, معلمان و دانش آموزان، 96میلیون دقیقه آموزش دانش آموزان و معلمان، تعریف و اجرای بیش از 96 میلیون دقیقه کارگاه آموزشی ویژه دانش آموزان و معلمان از جمله اصلی ترین زیربرنامه های این طرح به شمار می رود.
در استان اصفهان از ابتدای سال تحصیلی 95 - 96 تاکنون، بالغ بر 180 هزار دانش آموز در استان اصفهان در برنامه های آموزشی طرح ملی دانش آموزی نجات آب( داناب) شرکت کردند، این دانش آموزان در مقطع متوسطه در یکهزار و 200 دبیرستان استان اصفهان از طرح های آموزشی و فرهنگ سازی آن برخوردار شدند.

*** ترمیم دوره ای سد زاینده رود برای کاهش هدررفت آب
تعمیرات اساسی سد زاینده رود به عنوان اصلی ترین منبع ذخیره آب استان اصفهان از جمله برنامه های ماهانه برای کاهش هدررفت آب به شمارمی رود.
اصلاح کف بند خروجی سد وحوضچه های نگهداری ازجمله بخش های اصلی تعمیر و نگهداری سد است و همچنین نگهداری و تعمیرات مربوط به ژنراتورها نیز بر عهده آب منطقه ای است و به طور دوره ای انجام می شود.
سد زاینده رود به عنوان یکی از اصلی ترین سدهای مرکز کشورمان در سال 1349 بهره برداری شد؛ این سد قوسی شکل در 110 کیلومتری غرب اصفهان بر روی رودخانه زاینده رود احداث شده است، سد قوسی زاینده رود، سد تنظیمی، نیروگاه، ایستگاه، پمپاژ اصلی، ایستگاه پمپاژ تکمیلی و حوضه آبریز از جمله تاسیسات این مجموعه به شمار می رود.

*** طرح 9 ماده ای احیای حوضه آبریز زاینده رود
طرح 9 ماده ای احیای حوضه آبریز زاینده رود که در سال 93 با هدف هماهنگی و اعمال مدیریت واحد بر این حوضه آبریز در موضوعات منابع، مصارف و حقابه ها به تصویب شورای آب کشور رسید نیز می تواند گامی مؤثر دربهبود اوضاع باشد.
بندهای «طرح 9 ماده ای احیای حوضه آبریز زاینده رود» به شرح زیر است:
بند نخست: وزارت نیرو مکلف است نسبت به تاسیس واحد مدیریت یکپارچه حوضه آبریز زاینده رود اقدام کند.
بند دوم: تشکیل شورای هماهنگی حوضه آبریز زاینده رود با حضوراستانداران اصفهان، چهارمحال و بختیاری و یزد و معاونان وزرای نیرو، جهاد کشاورزی، صنعت معدن و تجارت و نمایندگان اصناف کشاورزی؛ وزارت نیرو مکلف شده است تا درمدت سه ماه نسبت به تشکیل این شورا اقدام کند.
بند سوم: تعیین میزان حقابه ها، سهم آبه ها و صاحبان حق اشتراک و حقابه زیست محیطی رودخانه زاینده رود و تالاب گاوخونی توسط وزارت نیرو.
بند چهارم: ممنوعیت بارگذاری جدید بر منابع آب زاینده رود تا پیش از تعیین تکلیف در این حوضه.
بند پنجم: ساماندهی برداشت آب در استان های اصفهان، یزد و چهارمحال و بختیاری و جلوگیری از برداشت های غیرمجاز.
بند ششم: فراهم کردن تسهیلات لازم برای تغییر شیوه های آبیاری توسط وزارت جهاد کشاورزی در منطقه .
بند هفتم: تأسیس صندوق تأمین خسارت خشکسالی در حوضه آبریز زاینده رود بر اساس این بند مصرف کنندگان بخش صنعت که در زمان خشکسالی بدون کاهش سهم خود آب دریافت می کنند باید خسارات کمبود آب سایر مصرف کنندگان حوضه را پرداخت کنند.
بند هشتم: انجام مطالعات تونل آبرسانی به اصفهان با عنوان طرح گلاب(انتقال آب) توسط وزارت نیرو.
بند نهم: وزارت نیرو باید درباره طرح انتقال آب بهشت آباد که تنها به منظور تأمین آب شرب طراحی شده است، بررسی دقیق انجام داده و ضمن ارزیابی زیست محیطی ، طرح را به اجرا در آورد.

*** اجرای نظارت بر توزیع آب کشاورزی در حوضه آبریز زاینده رود با محوریت تفاهم نامه
در پی امضای تفاهمنامه سال گذشته بین استانداران اصفهان و چهارمحال بختیاری، شیوه نامه اجرایی کمیته ساماندهی، نظارت و کنترل بر توزیع آب بخش کشاورزی در حوضه آبریز زاینده رود مشخص شد و به تصویب نهایی رسید تا به این طریق استفاده مفید و موثر از منابع آبی با برنامه ریزی و تعامل بیشتری صورت پذیرد.

*** توقیف دستگاه های حفاری چاه بدون مجوز
توقیف دستگاه های برقی غیرمجاز حفر چاه فاقد کد وانگ ( پلاک ویژه وزارت نیرو) وزارت نیرو از فعالیت های بازدارنده ای به شمار می رود که سد راه متخلفان و استفاده کنندگان غیرقانونی از منابع آبی قرار می گیرد، این نوع دستگاه ها قابلیت حمل با وانت و تراکتور را دارد.

*** مسدود کردن چاه های غیرمجاز
مسدود کردن این چاه ها برای صیانت از آب و احیای حوضه آبریز زاینده رود انجام می شود، اگرچه این اقدام ممکن است محدودیت هایی نیز ایجاد کند اما آنچه نکته با اهمیت این است که باید برداشت آب از منابع زیرزمینی بر اساس قانون انجام شود، بخشی از این چاه ها در اختیار شهرداری ها یا برخی دستگاه های دولتی و بخشی نیز در اختیار بخش خصوصی است.
چاه های غیر مجاز در استان اصفهان حدود 11 هزار حلقه و هزینه تقریبی مسدود کردن هر حلقه چاه حدود 4 میلیون تومان است، بنابراین برای انجام موفق طرح مسدود کردن چاه ها 12 میلیارد تومان نیاز است.
همچنین ساخت و سازهای غیر مجاز درحریم و بستر زاینده رود را از جمله مسائلی دانست که مشکلات آبی را افزایش می دهد، برخی از ویلاها بطور کلی غیر قانونی ساخته شده و برای برخی دیگر نیز بدون استعلام از آب منطقه ای استان مجوز ساخت صادر شده و مشکلاتی را برای این حوضه ایجاد کرده است.
مدیریت چاه های غیر مجاز داخل بسترو حریم رودخانه و نصب کنتور در چاه های مجاز از جمله اقداماتی است که بهره برداری از منابع آبی را قانونمند می کند.

*** تسریع در تکمیل سامانه دوم آبرسانی اصفهان
میزان سرمایه گذاری بخش خصوصی در اجرای طرح های بازچرخانی آب و احداث تأسیسات فاضلاب در استان اصفهان در دولت دهم 274 میلیارد ریال و در دولت یازدهم 6 هزار و 762 میلیارد ریال و مجموع لوله گذاری فاضلاب( شامل اصلاح، توسعه و خط انتقال) در این استان در دولت دهم 976 کیلومتر و در دولت یازدهم یکهزار و 156 کیلومتر بوده است.
یکی از مهمترین طرحهای این حوزه سامانه دوم آبرسانی اصفهان است که عملیات اجرایی آن از سال 88 آغاز شده و این سامانه شامل تونل انتقال آب و تصفیه خانه موسوم به 'گلاب 2' به عنوان طرح توسعه آبرسانی به 14 شهرستان استان اصفهان به طول 27 کیلومتر، وظیفه انتقال آب از دریاچه سد زاینده رود به تصفیه خانه را دارد.
کم آبی شدید در اصفهان، ضرورت رعایت نکات بهداشتی، آسیب پذیری شبکه آبرسانی فعلی و آلاینده های مسیر زاینده رود از دریاچه سد تا بند انحرافی انتقال آب به شهر اصفهان ؛ ضرورت و اهمیت اجرای طرح انتقال آب تونل گلاب دو را بیش از پیش مورد تاکید قرار می دهد.
در واقع طرح آبرسانی گلاب 2 به عنوان پدافند غیرعامل، موجب کاهش آسیب پذیری ها و افزایش پایداری ها در برابر تهدیدات احتمالی آب شرب اصفهان ارزیابی می شود.
رسول زرگرپور استاندار اصفهان هفته گذشته در مراسم بهره برداری و آغاز عملیات اجرایی هفت طرح بزرگ تاسیسات فاضلاب شهری در اصفهان گفته بود که سرعت بخشیدن به اجرای طرح سامانه دوم آبرسانی به اصفهان از خواسته های ما از وزیر نیرو و سایر مسئولان حوزه آب است و انتظار داریم این طرح در کوتاهترین زمان به بهره برداری برسد.
زاینده رود مهمترین رودخانه در مرکز فلات مرکزی ایران به طول حدود 350 کیلومتر از سراب در زاگرس مرکزی تا پایاب در گاوخونی است.
حوضه زاینده رود ازدواستان اصفهان و چهارمحال و بختیاری تشکیل شده که 93 درصد از مساحت و 98 درصد از جمعیت زیرپوشش این حوضه در استان اصفهان و هفت درصد از مساحت و 2 درصد از جمعیت زیرپوشش آن در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد.
گ / 6020 / 6022 خبرنگار: علیرضا حکیمیان - انتشار دهنده : مسعود عمادی