عذاب قبر چقدر طول می‌کشد؟

یکی از حوادث مهم عالم برزخ فشار قبر و عذاب قبر می‌باشد، با دقّت در روایات و آیات مربوط به عالم برزخ و عذاب قبر روشن می‌شود که مراد از قبر آن گودال کوچکی نیست که انسان را در آن دفن می‌کنند بلکه مقصود جهانی است که انسان پس از مرگ و پیش از بر پا شدن قیامت در آن زندگی می‌کند و چون قرار گرفتن در قبر ملازم یا سرآغازی برای ورود به عالم برزخ می‌باشد واژه قبر در مورد آن به کار رفته است.

در روایتی از امام سجاد علیه‌السلام نیز کلمه برزخ همان قبر معنا شده است[1].

در حدیثی از امیرمؤمنان علی علیه‌السلام آمده است که فرمود:

«گروهی از ما پیوسته درباره عذاب قبر در شک بودند تا این که سوره «الهاکم التکاثر» نازل شد تا آن جا که فرمود: کلاَّ سَوْفَ تَعْلَمُونَکه منظور از آن عذاب قبر است سپس می‌فرماید: ثُمَّ کلاَّ سَوْفَ تَعْلَمُونَکه منظور عذاب قیامت است»[2].

بنابراین عذاب قبر در قرآن هم آمده امّا این که چقدر طول می‌کشد کسی اطّلاعی ندارد و بستگی به افراد و اعمال آن‌ها دارد چون عذاب قبر به منزله کفّاره گناهان و جبران کوتاهی‌ها است؛ از این‌رو کسانی که گناه بیشتری در نامه عمل دارند عذاب آن‌ها بیشتر خواهد بود.

از روایات استفاده می‌شود که روح بعد از جدا شدن از این بدن به بدن‌های لطیفی شبیه به بدن دنیوی که در اصطلاح به آن «بدن مثالی» می‌گویند تعلّق می‌گیرد و سؤال و فشار قبر نیز مربوط به روح و آن بدن مثالی است.

با توجّه به آنچه اشاره کردیم این روح است که فشار را تحمّل می‌کند. بنابراین انسان غرق شده یا سوخته یا به دار آویخته اگرچه در قبر به معنای مشهور آن نباشند اما روح آن‌ها وارد عالم برزخ شده و در فشار و زحمت بسیار سختی نسبت به کردار خود قرار می‌گیرد.

در روایتی از امام صادق علیه‌السلام می‌خوانیم که از حضرت سؤال کردند:

اگر کسی چندین روز به دار آویخته شده باشد فشار قبر درباره او چگونه است؟ امام فرمودند:

«خدای زمین خدای هوا نیز هست؛ به هوایی که بر او احاطه دارد دستور داده می‌شود که از هر طرف بر او فشار وارد کند»[3].

[1]  مجمع البیان : 10/534 ، تفسیر سوره تکاثر .

 
[2]  الکافی 3/241 ، باب المسألة فی القبر ، حدیث 17 ؛ بحار الأنوار : 6/266 ، باب 8 ، حدیث 112 .

 
[3]  الکافی : 3/135 بابٌ آخر فی ارواح المؤمنین ، حدیث 4 .