کاهش وزن برای خیلیها آسان نیست و حفظ وزن کاهشیافته از آن هم دشوارتر است. یکی از دلایل آن فرایندی به نام گرمازایی تطبیقی است که در آن بدن به حالت صرفهجویی در مصرف انرژی وارد میشود؛ زیرا انرژی کمتری از راه غذا تامین میشود.
پژوهشگران طی مطالعهای که روی موشها انجام دادهاند، مسیر سیگنالدهی هورمونی را پیدا کردهاند که ممکن است برای کاهش وزن مفید باشد. مسیرهای سیگنالدهی مانند واکنشهای زنجیرهای زیستشیمیایی در بدناند که طی آن، محرکهای خاصی (مانند داروها) به نتایجی (مانند کاهش وزن) منجر میشوند.
نشریه فناوری ساینس الرت مینویسد در این پژوهش که در مجله نیچر منتشر شده است، هورمون فاکتور تمایز رشد یا جیدیاف15 (GDF15) در موشها مانع از آن شد که در صورت کاهش حجم غذا، سطح انرژی بهطور خودکار پایین بیاید و به تسریع فرایند متابولیک دیگری در عضلات این حیوان منجر میشود.
گرگوری اشتاینبرگ، دانشمند پزشکی دانشگاه مکمستر کانادا میگوید: «دریافتهایم که این هورمون در موشها با افزایش چرخه بیهوده کلسیم در ماهیچهها جلو کاهش سرعت سوختوساز حین رژیم غذایی را میگیرد.»
پژوهشهای پیشین نشان داده بود که جیدیاف15 و جیافآرایال (GFRAL)، گیرنده مرتبط با آن، بر مقدار غذای مصرفی موشها تاثیر میگذارد. اکنون پژوهشگران تصور میکنند که این در طولانیمدت به کاهش وزن و نیز رژیم غذایی کمک میکند.
هنوز کارهای بیشتری لازم است تا فرایند موجود در این مسیر تجزیه و تحلیل شود. پژوهشها باید نشان بدهد که جیدیاف15 در انسان هم به همین شیوه عمل میکند یا خیر؛ با این حال نتایج اولیه امیدوارکنندهاند.
با توجه به اینکه طبق برآوردها تا سال 2030 نزدیک به یک میلیارد نفر از جمعیت کره زمین به چاقی مبتلا میشوندــ که همین به بیماریهای دیگری مانند دیابت نوع 2 میانجامدــ برای کاهش بیشتر وزن این افراد و رسیدن به وزن سالم باید به راهبردهای جدیدی روی آورد.
اشتاینبرگ میگوید: «مطالعه ما نشاندهنده ظرفیتهای هورمون جیدیاف15 است که افزون بر کاهش میل به خوردن غذاهای چرب، به انرژیسوزی در عضلات نیز کمک میکند.»
از جیدیاف15 میتوان در ترکیب با داروهای موجود برای تولید داروهای کمکننده اشتها استفاده کرد که موثرترند؛ برای افرادی که موفق نمیشوند با رویکردهای معمول رژیمغذایی وزن کم کنند، هم مفید است.
دانشمندان هنوز دقیقا نمیدانند چرا یک رژیمغذایی برای برخی افراد موثر و روی برخی دیگر بیتاثیر است. عوامل موثر متعدد هم از نظر فردی و هم از نظر نوع رژیمغذایی در این امر دخیلاند؛ اطلاعات جدید از مسیرهای سیگنالدهی مانند آنچه در این مطالعه بیان شد، به یافتن پاسخ برای برخی از این پرسشهای مهم کمک میکند.
جیدیاف15 به صورت طبیعی در بدن بهویژه در کبد و کلیهها تولید میشود. تولید آن در دوران بارداری هم افزایش مییابد و به حالت تهوع صبحگاهی آن دوران مرتبط است. پژوهشهای آتی عوارض جانبی احتمالی و مزایای احتمالی هر درمان مرتبط را بررسی خواهد کرد.
به گفته پژوهشگران مطالعات آینده برای بررسی ارتباط میان جیدیاف15ــجیافآرایال چرخه کلسیم در عضلات و مصرف انرژی در انسان پیش و پس از کاهش وزن از آن جهت اهمیت دارد که احتمالهای درمانی استفاده از این روش در درمان گرمازایی تطبیقی را اثبات میکند.
این پژوهش در نشریه نیچر منتشر شده است.