به قلم : د‌‌‌کتر سارا طالبی پور نیکو ؛ متخصص اطفال و نوزاد‌‌‌ان
Saratpn@gmail.com
اینستاگرام: Dr.talebipoor
تحریریه زندگی آنلاین : انگل‌های روده‌ای یکی از مشکلات رایج در سنین کودکی محسوب می‌شوند که اگر به درستی درمان نشوند، ممکن است در روند رشد کودکان اختلال ایجاد کنند. در این مقاله سعی بر آن داریم که انواع انگل‌های روده‌ای را به طور مختصر بررسی کنیم. علائم و راهکارهای پیشگیری از عفونت‌های انگلی را نیز خواهیم گفت.
انواع انگل‌های روده‌ای
دسته اول) شامل انگل‌های کرمی
این انگل‌ها انواع مختلفی دارند:
کرمک: کرم‌های کوچک سفید رنگی هستند که عمدتا در روده کوچک زندگی می‌کنند، ولی برای تخم‌گذاری به ناحیه مقعد مهاجرت می‌کنند.
غالب علامت در این کودکان خارش شبانه مقعد است که در موارد شدید حتی ممکن است خونریزی هم رخ بدهد. گاها والدین ممکن است کرم را به وضوح در اطراف مقعد یا همراه مدفوع کودک ببینند.
آسکاریس‌ها: این کرم‌ها طولی در حدود 15 تا 35 سانتی‌متر دارند و می‌توانند در روده بزرگ قرار بگیرند. علائم آن شامل دردهای شکمی و اسهال یا افسردگی‌های مزمن است.
بیشتربخوانید:
کرم‌های قلاب‌دار: این کرم‌ها در آب یا خاک قرار دارند. از طریق پوست یا خوردن مواد آلوده وارد بدن می‌شوند. علائمی که توسط این کرم‌ها ایجاد می‌شود، شامل کم‌خونی، خستگی، کاهش وزن و اختلالات گوارشی می‌باشد.
دسته دوم) کرم‌های پهن یا نواری
این انگل‌ها در حالت بالغ به صورت نواری‌شکل و بند‌بند هستند و دارای یک بادکش در قسمت سر می‌باشند که از طریق آن به روده میزبان متصل می‌شوند و از آن تغذیه می‌کنند.
کرم کدو و کرم نوار ماهی از این دسته می‌باشند.
دسته سوم) انگل‌های تک سلولی
این انگل‌ها اغلب در اثر مصرف آب یا غذای آلوده انتقال پیدا می‌کنند و در روده انسان به صورت تک‌سلولی یا چند‌سلولی زندگی می‌کنند.
انواع آن عبارتند از:
1- ژیاردیا: این انگل طولی حدود 10 تا 20 میکرومتر دارد و باعث ایجاد ضایعاتی در سطح داخلی روده می‌شود.
علائم این انگل شامل: اسهال، نفخ، تهوع، استفراغ، درد شکم، لاغری و کاهش اشتها می‌باشد.
2- انتاموبا هیستولیتیکا: از طریق مصرف آب یا غذای آلوده این انگل منتقل می‌شود. گاهی ممکن است بدون علائم واضحی تا مدت‌ها در بدن باشد و با تضعیف سیستم ایمنی علائمی مثل اسهال خونی، نفخ، درد شکم، تب و ضعف عمومی را نشان دهد. گاهی ممکن است با گسترش عفونت آبسه‌های کبدی یا مغزی که بسیار خطرناک می‌باشند را ایجاد کنند.
3- کریپتوسپوریدیوم: اغلب در اثر استفاده از آب آلوده رخ می‌دهد. عفونت با آن باعث اسهال شدید، تب، تهوع و استفراغ می‌گردد.
بیشتر بخوانید:
ماجرای آپاندیس
تشخیص انگل‌های روده‌ای
از طریق نمونه مدفوع که معمولا سه نوبت می‌باشد، صورت می‌گیرد. نمونه مدفوع از طریق روش‌های مختلف بررسی می‌گردد تا حضور انگل‌ها بررسی شود.
در یک روش نمونه مدفوع را در زیر میکروسکوپ قرار می‌دهند تا تخم‌ها و یا لارو و اشکال دیگر انگل را شناسایی کنند. گاهی از رنگ‌آمیزی مدفوع برای بهتر دیده شدن انگل‌ها یا تخم‌ها استفاده می‌کنند.
در روش دوم با استفاده از ایمونوفلورسانس شاخص‌های سطحی انگل را شناسایی می‌کنند.
روش سوم pcr یا روش مولکولی است که برای شناسایی اسید نوکلئیک انگل استفاده می‌شود که بسیار حساس و دقیق است و حتی به شناسایی انگل‌های نادر یا کمیاب نیز کمک می‌کند.
گاهی ممکن است از آندوسکوپی یا کلونوسکوپی و یا رادیوگرافی با اشعه ایکس و یا mri برای تشخیص انگل و آسیب‌های ناشی از آن استفاده شود.
پیشگیری از ابتلا به انگل‌های روده‌ای
1- رعایت بهداشت شخصی و شستشوی دست‌ها با آب و صابون مخصوصا قبل از غذا خوردن و پس از استفاده از دستشویی
2- گوشت و ماهی را به درستی و کامل بپزید و سبزیجات را نیز ضد عفونی کنید.
3- برای شستشوی محیط و اسباب‌بازی‌های کودکان از مواد ضد عفونی‌کننده مناسب استفاده نمایید.
4- تعویض به موقع پوشک و تمیز نگه داشتن لباس زیر کودکان می‌تواند به کاهش انتقال انگل‌ها کمک کند.
5- مانع ورود حشرات از قبیل پشه‌ها به منزل شوید.
6- کوتاه نگه داشتن ناخن‌ها
7- جوشاندن آب آشامیدنی نامطمئن
8- عدم شنا کردن در آب‌های آلوده
9- در هنگام شنا کردن، دهان را ببندند تا آب آلوده وارد دهان نشود.
10- در صورت ابتلای کودک به عفونت، از فرستادن وی به مهد یا مدرسه تا زمان درمان کامل خودداری شود.
11- آزمایشات دوره‌ای مدفوع برای کودکانی که در مهدها یا مراکز نگهداری هستند.
12- استفاده از وسایل شخصی
13- جوشاندن ظروف و البسه در خانواده‌ای که یک فرد مبتلا در آن وجود دارد.
14- در مناطق آلوده ترجیحا از خوردن سبزیجات خام پرهیز کنید.
15- درمان تمام اعضای خانواده فرد مبتلا
16- خودداری از اجابت مزاج در خارج از مستراح
17- از بازی کردن کودکان با خاک آلوده جلوگیری کنید.
بیشتربخوانید:
چه کسانی در معرض عفونت‌های انگلی هستند؟
کسانی که از کودکان مراقبت می‌کنند.
افرادی که دسترسی به آب آشامیدنی سالم ندارند.
افراد دارای نقص سیستم ایمنی
مشاغلی که مدام با خاک یا مدفوع در تماس هستند.
افرادی که در مناطق گرمسیری زندگی می‌کنند.
کودکانی که در مهدها یا مراکز نگهداری جمعی هستند.
درمان هر فرد بسته به نوع انگلی که در وی تشخیص داده می‌شود، متفاوت است.
در بعضی بیماری‌های انگلی درمان دارویی واجب است، ولی در بعضی‌ها که به صورت خود محدود شونده هستند، درمان نیاز نیست. پیشنهاد می‌کنم برای تصمیم‌گیری در مورد درمان حتما با پزشک خود مشورت کنید.
