به قلم : دکتر صلاح الدین دلشاد ؛ فوق تخصص جراحی اطفال
تحریریه زندگی آنلاین : تودۀ کیستیک هیگروما در نوزادان، اغلب در ناحیۀ چپ گردن به‌صورت یک تودۀ نرم و نسبتا ثابت با ابعاد مختلف و بدون درد و تغییر رنگ در پوست نمایان می‌شود. معمولا این نوع توده، در دوران جنینی با سونوگرافی جنین قابل تشخیص است، اما اقدام خاصی در دوران جنینی برای آن انجام نمی‌شود. زیرا این توده بعد از تولد قابل عمل بوده و کودک پس از جراحی، زندگی عادی خود را طی خواهد کرد.توده‌های کیستیک هیگروما که اغلب آنها در سمت چپ گردن در زاویۀ اتصال با جناق سینه دیده می‌شود، در سمت راست نیز قابل رؤیت است. برخی از این کیست‌ها به داخل قفسۀ سینه ادامه پیدا می‌کند و باعث سخت‌تر شدن عمل جراحی می‌شود.در بعضی موارد این توده کیستیک به سمت بازو یا زیربغل و سمت کناری قفسه سینه ادامه پیدا می‌کند. در برخی موارد کیست هیگروما به سمت گلو و زیر چانه امتداد پیدا می‌کند.هنگامی که توده بزرگ باشد و فشار روی گلو داشته باشد، علاوه‌بر تنگی نفس ممکن است مشکل بلع هم ایجاد کند.
بیشتربخوانید:
جنین‌شناسی
بر اساس تحقیقات انجام گرفته، علل مختلفی برای پیدایش کیست هیگروما مطرح شده است. یکی از آنها انسداد محل اتصال مجرای لنفاوی به ورید عمقی گردن است، که منجر به تجمع مایع لنفاوی در دوران جنینی و شکل‌گیری این کیست می‌شود.دلیل دومی که مطرح شده، انسداد یا تنگی مجاری لنفاوی در این ناحیه در دوران جنینی که منجر به تجمع مایع لنفاوی و شکل‌گیری کیست‌ها می‌شود.تشخیص بیماری با سونوگرافی در دوران قبل و بعد از تولد، امکان‌پذیر است. سی‌تی‌اسکن، تشخیص را قطعی‌تر می‌کند. در سونوگرافی، توده‌های کیسه‌ای حاوی مایع در ناحیۀ گردن با ابعاد مختلف (کوچک و بزرگ) دیده می‌شود و در کنار عروق و اعصاب اصلی گردن قرار دارد و حتی عروق و اعصاب از لابه‌لای توده‌های کیسه‌ای عبور می‌کنند.زمانی که این بیماری در دوران جنینی تشخیص داده می‌شود، باید هرچه سریع‌تر به پزشک جراح اطفال مراجعه کنید تا از نوع بیماری کاملا آگاه شوید.والدین زمانی آرامش پیدا می‌کنند که جراح این اطمینان را به آنها بدهد که تودۀ موجود در بدن جنین، بعد از تولد قابل عمل بوده و بیماری خوش‌خیم است. این بیماری نیاز به تست‌های دیگری ندارد و معمولا در در دوران هفته بیستم بارداری و بعد از آن دیده می‌شود.
شیوع
شیوع بیماری یک در شش هزار تولد زنده، گزارش شده است و فرقی میان دختر و پسر وجود ندارد.
درمان کیستیک هیگروما
تنها روش برای درمان این بیماری، جراحی است و در صورتی که توده بزرگ باشد و باعث ایجاد مشکلاتی برای بلع و تنفس نوزاد شود، جراحی باید در همان روزهای اول بعد از تولد انجام شود.عمل جراحی این بیماری، بایستی توسط جراحان اطفال باتجربه و کارآزموده انجام شود، زیرا عبور عروق و اعصاب از لابه‌لای کیست‌های تودۀ هیگرومایی به دقت، تجربه و تبحر نیاز دارد. یست‌ها از مرکز به سمت پوست، کم‌کم بزرگ‌تر می‌شوند و کیست‌های زیر پوستی معمولا حجم بزرگ‌تری دارند.هر چه به سمت عمق یعنی عروق و اعصاب گردن نزدیک‌تر شویم، کیست‌ها کوچک‌تر می‌شوند و به سایز میکروسکوپیک می‌رسند، لذا برداشتن همۀ کیست‌ها در اکثر موارد امکان‌پذیر نیست و کیست‌های ریز در اغلب موارد در جای خود باقی می‌مانند.برای از بین بردن کیست‌های کوچک‌تر با تزریق درون آنها، ماده‌ای بنام OK432 از 20 سال پیش تاکنون مورد استفاده قرار گرفته است. اما تنها در 60 درصد موارد، موفق به از بین بردن همۀ کیست‌ها شده است.لذا احتمال دارد بیماری در سنین بالاتر عود کند و این قبیل کودکان ممکن است در سنین قبل از مدرسه با عود کیست که در حقیقت ناشی از رشد همان کیست‌های کوچک بوده، روبرو شوند و نیاز به عمل مجدد پیدا کنند.نوزادان و کودکان عمل شده در اکثر موارد 3 روز بعد از عمل، می‌توانند ترخیص شوند. با این عمل، کودک بهبودی کامل پیدا می‌کند و از زندگی معمولی برخوردار خواهد شد.
بیشتربخوانید:
عوامل مؤثر در ایجاد کیست هیگروما
کیست هیگروما می‌تواند به‌دلایل اختلالات ژنتیکی یا عوامل محیطی در نوزادان ایجاد شود. ممکن است یک تا چند کیست در هنگام تشخیص مشاهده شود. دلایل رایجی که منجر به چنین مشکلی در کودکان می‌شود به شرح زیر است:
عفونت‌های ویروسی طی بارداری از مادر به جنین منتقل می‌شود.
مادرانی که طی بارداری مواد مخدر و الکل مصرف می‌کنند.
به‌طور کلی این عارضه بیشتر در کودکان مبتلا به بیماری‌های ژنتیکی مشاهده می‌شود. به‌خصوص نوزادانی که به ناهنجاری‌های کروموزومی مبتلا هستند. عوامل ژنتیکی که منجر به چنین مشکلی در افراد می‌شود به شرح زیر است:
در سندرم ترنر، کودکان دختر به‌جای دو کروموزوم X تنها یک کروموزوم دارند.
تریزومی 13، 18 یا 21، در این نوع نوزادان کروموزوم اضافی دارند.
سندرم نونان، نوعی اختلال است که جهش در یکی از هفت ژن خاص در نوزادان ایجاد می‌شود.
آشنایی با علائم کیست هیگروما
کیست هیگروما ممکن است هنگام تولد در برخی از نوزادان قابل مشاهده نباشد و با بزرگ‌تر شدن او در آینده تشخیص و دیده شود. این بیماری معمولاً تا دو سالگی کودکان به‌خوبی قابل مشاهده است. اصلی‌ترین علائمی که از این بیماری می‌توان مشاهده کرد، وجود یک توده نرم و اسفنجی است.
این توده معمولاً در گردن نوزاد مشاهده می‌شود، اما گاهی در زیر بغل و کشاله ران نیز مشاهده شده است. وجود این کیست سبب تداخل در حرکات نوزاد می‌شود. در ادامه علائم کلی این بیماری به شرح زیر است:
کیست‌های پر از مایع روی زبان
کیست‌های بزرگی که به‌رنگ آبی مشاهده می‌شود.
اختلال در خواب که منجر به توقف و شروع تنفس می‌شود.
مشکلات تنفسی و تغذیه
ناهنجاری‌های استخوان و دندان
بیشتربخوانید:
کیست هیگروما چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر پزشک هنگام سونوگرافی متوجه وجود علائمی از کیست هیگروما در نوزاد شود، آمنیوسنتز تجویز می‌شود. با کمک تست آمنیوسنتز می‌توان ناهنجاری‌های ژنتیکی جنین را بررسی کرد. در طول این آزمایش شکم مادر را با استفاده از محلولی مخصوص تمیز می‌کنند.سپس با استفاده از سوزن نمونه‌ای از مایعات کیسه آمنیوتیک گرفته می‌شود. اگر تا قبل از تولد نوزاد چنین بیماری تشخیص داده نشود از دیگر روش‌های تشخیصی به کار می‌گیرند:
اشعه ایکس از قفسه سینه
سونوگرافی
سی تی اسکن
در طولانی مدت چه مشکلی برای نوزادان مبتلا به کیست هیگروما ایجاد می‌شود؟
اگر این بیماری به‌صورت طولانی مدت در کودکان وجود داشته باشد، با علائمی همراه خواهد بود که در ادامه برای شما ذکر خواهیم کرد:
رشد مکرر
خونریزی
عفونت در قسمت آسیب‌دیده
تمامی این علائم نام برده شده در خصوص این عارضه، نادر است و در کمتر نوزادانی مشاهده می‌شود.
