عصر ایران - مشخص شده که افراد چاق بیشتر در معرض تجربه اضطراب و دیگر اختلالات سلامت روان قرار دارند. با استناد به مطالعاتی که از طریق وب سایت کتابخانه ملی پزشکی آمریکا قابل دسترسی هستند، در میان عوامل مختلفی که عملا با یکدیگر همپوشانی دارند، رژیم های غذایی پرچرب به عنوان عوامل احتمالی چاقی و اضطراب شناسایی شده اند. شاید متعجب شوید اما این رژیم ها در عین حال می توانند ترکیب میکروبیوم روده ما را نیز تغییر دهند.
میکروبیوم روده ممکن است پیوندی کلیدی در این موضوع باشد، زیرا مشاهده شده که بر عوامل متابولیک مرتبط با چاقی تاثیرگذار است و می تواند رفتارهای اضطرابی را هم از طریق محور میکروبیوتا-روده-مغز تحت کنترل خود داشته باشد.
این ارتباطات می توانند تا حدودی به توضیح این مسئله که چرا چاقی و اضطراب اغلب همراه هم رخ می دهند، کمک کنند. به منظور بررسی عمیق تر روابط پیچیده میان رژیم های غذایی پرچرب، چاقی، اضطراب و میکروبیوم روده، یک مطالعه جدید اثرات رژیم غذایی پرچرب را طی 9 هفته روی موش ها بررسی کرده است.
این مطالعه تغییرات احتمالی در میکروبیوم روده، محور میکروبیوتا-روده-مغز و سیستم های سروتونین (سروتونرژیک) در مغز را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. لازم به ذکر است که این سیستم ها بر اضطراب و متابولیسم تاثیر می گذارند.
نتایج نشان می دهند که چاقی ناشی از رژیم غذایی پرچرب ممکن است با سیگنال های تغییر یافته در امتداد محور مغزی میکروبیوتا-روده-سروتونین همراه باشد که منجر به افزایش رفتارهای مرتبط با اضطراب در موش ها می شود. به عبارت دیگر، چاقی ناشی از رژیم غذایی پرچرب ممکن است باکتری های روده و مسیرهای پیام رسانی آنها به مغز را مختل کند. این موضوع می تواند در نهایت بر مواد شیمیایی مغزی مرتبط با اضطراب تاثیر منفی بگذارد.
این یافته ها توسط مجله BMC Biological Research در اختیار علاقه مندان قرار گرفته اند.
رژیم های غذایی پرچرب باعث چاقی و رفتاری شبه اضطرابی در موش ها می شوند
محققان دانشگاه کلرادو بولدر در آمریکا به بررسی این موضوع پرداختند که چگونه رژیم های غذایی پرچرب بر ترکیب و تنوع میکروبیوم روده، سیستم های سروتونین مغز و رفتارهای شبه اضطرابی تاثیر می‌گذارند.
آنها به مدت 9 هفته دو گروه از موش ها را مورد مطالعه قرار دادند:
- تعداد 12 موش با رژیم غذایی کنترل شده تغذیه شدند که در این رژیم 11 درصد از کالری روزانه آنها از چربی تامین شده بود
- تعداد 12 موش با رژیم غذایی پرچرب تغذیه شدند که 45 درصد از کالری روزانه آنها از چربی تامین شده بود
در ادامه نمونه های مدفوع هفتگی برای تجزیه و تحلیل تغییرات میکروبیوم روده جمع آوری و آزمایش های رفتاری نیز در پایان مطالعه انجام شدند. محققان همچنین تغییرات در ترکیب بدن مربوط به رژیم های غذایی، از جمله وزن نهایی بدن، افزایش وزن و چاقی (چربی بدن) را هم اندازه گیری کردند.
نتایج نشان دادند که موش هایی که از رژیم غذایی پرچرب تغذیه می کردند، دچار افزایش وزن و درصد چربی بدن بیشتری شده بودند. از طرفی دیگر تنوع میکروبیوم روده آنها به میزان قابل توجهی پایین تر بود که به طور کلی با وضعیت سلامتی ضعیف تر مرتبط است.
این موش ها همچنین دارای نسبت باکتری های Firmicutes به Bacteroidetes بالاتری بودند که نشانگر دیس بیوز (ناتراز شدن همزیستی میکروارگانیسم های درون یا روی بدن) است. گفتنی است که دیس بیوز اغلب با چاقی و رژیم غذایی غربی همراه است.
علاوه بر این، رژیم غذایی پرچرب بیان ژن های مربوط به تولید سروتونین و سیگنال دهی در هسته رافه پشتی ساقه مغز را افزایش داد. این ناحیه از مغز با استرس و اضطراب مرتبط است.
به گفته نویسندگان مطالعه، هرچند سروتونین اغلب به عنوان یک "ماده شیمیایی شادی آور" در نظر گرفته می شود، فعال سازی برخی از نورون های سروتونرژیک می تواند باعث ایجاد ترس موقت یا واکنش های رفتاری مشابه اضطراب شود.
به طور کلی یافته ها نشان داده اند که رژیم های پرچرب ترکیب میکروبیوم روده را از مسیرهای مرتبط با افزایش چربی بدن، وزن، تغییرات گسترده در سیستم سروتونین مغز و همچنین اضطراب تغییر می دهند.
مواد غذایی مناسب برای بهبود میکروبیوم روده، سیگنال دهی روده به مغز و کاهش اضطراب
یافته های مطالعه مذکور بر اهمیت مداخلات غذایی در درمان اختلالات اضطرابی، به ویژه در خصوص افراد چاق تاکید می کند. با بهبود عادات غذایی مانند افزایش مصرف چربی های سالم و کاهش دریافت چربی های ناسالم، افراد می توانند از سیگنال دهی بهتر محور روده-مغز پشتیبانی کنند، التهاب را کاهش دهند و سلامت روان خود را بهبود ببخشند.
متخصصین به طور خاص افزایش مصرف مواد غذایی زیر را توصیه می کنند:
- غذاهای غنی از امگا 3: ماهی چرب، تخم کتان، دانه چیا و گردو
- غذاهای تخمیری: ماست، کفیر و کیمچی
-غذاهای پری بیوتیک: سیر، پیاز، تره فرنگی، مارچوبه، موز و جو دوسر
- سبزی‌های برگ دار تیره: اسفناج و کلم برگ
- انواع توت ها: بلوبری، توت فرنگی، تمشک و شاه توت
اطمینان از مصرف کافی فیبر، از جمله غذاهای پروبیوتیک و پری بیوتیک، و حفظ هیدراتاسیون مناسب، میکروبیوم سالم روده را ارتقا و التهاب را کاهش می دهد، از سلامت کلی مغز حمایت می کند و وضعیت خلق و خو و اضطراب را بهبود می بخشد.
علاوه بر این کاهش مصرف غذاهای حاوی چربی ترانس و اشباع، فست فود و غذاهای سرخ شده، گوشت قرمز تیره و محصولات لبنی پرچرب نیز می تواند یاری رسان واقع شود. در واقع محدود کردن مصرف غذاهای پرچرب و فرآوری شده به جلوگیری از دیس بیوز روده کمک می کند، التهاب را کاهش می دهد و از ارتباط بهتر روده و مغز حمایت می کند.