سرویس سیاست مشرق - «وبلاگ مشرق» خوانشی روزانه در لابهلای اخبار و اتفاقات کشور است. ما درباره این خوانش البته تحلیلها و پیشینههایی را نیز در اختیار مخاطبان محترم میگذاریم. هر روز با بسته ویژه خبری-تحلیلی مشرق همراه باشید.
***
توپ وفاق حالا در زمین پزشکیان است
تدبیر مدیران ارشد چپ و راست برای کمک به پزشکیان

بهزاد نبوی، چهره محوری جریان چپ و از مدیران اجرایی کشور در دهه 60 در بخشی از یک مصاحبه با خبرگزاری ایسنا در پاسخ به اینکه "وفاق ملی چگونه میتواند موجب بهبود معیشت مردم شود؟ " به سیاست کالاهای کوپنی اشاره کرده و گفته است: تاثیر وفاق در سفرههای مردم در صورتی ایجاد میشود که کاری کنیم تحریمها برداشته شود و روابط اقتصادی ما گسترش یابد و در آن صورت معیشت بهبود مییابد ولی این کار زمانبر است. پیشنهاد من همیشه این بوده که در کوتاه مدت اقداماتی انجام دهیم که فشار کمتری به مردم وارد شود و مثل اوایل دوران جنگ ایران و عراق، بخشی از کالاهای اساسی مورد نیاز مردم را به قیمت ثابت و مقدار معین در اختیار همه مردم قرار دهیم.
او میافزاید: اینکه میگویند صرفا به 70 درصد مردم که نیازمند هستند این کمکها انجام شود، اثر مثبتی ندارد، چون 30 درصد دیگر عامل تورم میشوند. میتوانیم سیستم سهمیهبندی کالا را در کوتاه مدت اجرا کنیم تا در سطح بینالمللی و در سیاست خارجی خود شرایطی بوجود آوریم تا تحریمها لغو شود و شرایط کلان کشور بهبود یابد. به نظر من بعید است کسی مخالف این پیشنهاد باشد، ولی اجرای آن دل و جرات میخواهد. اگر این پیشنهاد اجرا شود، در کوتاهمدت شرایط را میتواند قابل تحملتر کند، چون گرانی و تورم فشار طاقتفرسایی بر مردم وارد میکند. کسی برای من سه عکس از یک قالب کره از یک برند معین با وزن ثابت در طول 1 ماه و نیم فرستاد که قیمت این کرهها هر بار 20 درصد گرانتر شده بود. این افزایش قیمت فشار زیادی به مردم وارد میکند.
نبوی گفته است: باید در کوتاهمدت ولو با استقراض از بانک مرکزی یا شیوه دیگری سعی کنیم رابطه کالا و پول را تا حدودی قطع کنیم. سهمیهبندی کالاهای اساسی وسیلهای برای قطع کردن رابطه کالا با پول است که اگر نمی توانیم در کوتاه مدت منابع کافی تامین کنیم، از این طریق فشار اقتصادی را کاهش دهیم.[1]
*جدای از نقدی که به بخش اول سخنان آقای نبوی داریم و راه حل مشکلات اقتصادی را در خارج از کشور و اولویتدهی به رفع تحریم نمیدانیم(تجربه دولت آقای روحانی و برجام مؤید صحت نظر ماست) لکن بخش دوم و اصلی صحبتهای نبوی در تأکید بر راهبرد سهمیهبندی کالا بسیار درست و نیاز فعلی اقتصاد ماست.
راهبردی که البته دیدیم مجلس شورای اسلامی و شخص آقای قالیباف نیز حامی جدی آنست و بر همین اساس هم بود که برای ارائه دو سری کالابرگ به مردم تا قبل از آغاز سال نو؛ حدود 30 همت اعتبار از سوی مجلس برای دولت تأمین شد.
اقتصاد ما هماکنون از بروز "پدیده بیدولتی" رنج میبرد. بر همین اساس و در اثر نبود نظارت و اقتدار دولتی در بازار؛ سطح عمومی قیمتها از هیچ قاعده دلاری، بازاری، تحریمی و تورمی پیروی نمیکند و به جای پیروی قیمتها از کانالهای رقابتی یا نظرات حاکمیتی؛ شاهد تأثیر سودپرستی در سطح قیمتها هستیم.
در این شرایط نخستین کاری که ضروریست از سوی دولت و حاکمیت کشور و برای دفاع از معیشت مردم انجام شود؛ سهمیهبندی کالایی و اجرای بهینه قانون کالابرگ است تا سبد معیشت خانوار از تنشهای قیمتی دور بماند.
دقت کنیم که عقلانیت این قضیه به حدی است که میبینیم بزرگانی از دو جناح عمده کشور نیز به ضرورت آن اذعان دارند و اکنون بر دولت پزشکیان است که در پیروی از این عقلانیت؛ قانون کالابرگ را به سرعت، با دقت و در نهایت تسهیلات و فراگیری ممکن برای مردم اجرا کند.
لازم به ذکر است که قانون کالابرگ در دولت سابق با اجرای ناقصی همراه بود و نتوانست اقبال عمومی را برانگیزد. لکن در صورت اجرای دقیق این قانون بر اساس مُرّ مصوبه مجلس؛ آنگاه سهم درایت مجلس و دولت در سفرههای مردم کاملا حس خواهد شد.
پرونده اجرای کالابرگ در دولت پزشکیان همچنین میتواند به شاقولی برای سنجش سطح نگاه دولت به مقوله وفاق نیز تبدیل شود.
یعنی اکنون که بزرگان جناح چپ و راست بر یک عقلانیت اقتصادی (قانون کالابرگ) تأکید دارند؛ نوبت دولت رئیسجمهور پزشکیان بهعنوان پرچمدار وفاق فرا رسیده است که ببینیم با عمل به این عقلانیت و اجرای دقیق و پیشروانه قانون کالابرگ؛ نمایهای از وفاق را به تصویر خواهد کشید یا خیر!؟
***
دو عارضه عجیب در اقتصاد ایران !

فرشاد مؤمنی، از اقتصاددانان کشورمان به تازگی طی سخنانی در مراسم رونمایی از یک کتاب اقتصادی گفته است: گزارشهای رسمی میگوید سرمایهسالاری ربامحور در کشور به اینجا رسیده که 74 درصد کل سپردههای بلندمدت نزد شبکه بانکی، متعلق به تنها یک درصد سپردهگذاران است اما تا درباره حساب و کتاب این سپردهها بحث میشود، عدهای فریاد میزنند که مردم نگران میشوند! این در حالی است که باز در گزارشهای رسمی منعکس شده است که 50 درصد مردم ایران در طول عمر خود، حتی یکبار هم موفق نمیشوند از این شبکه بانکی وام بگیرند.
به گزارش انصافنیوز، او همچنین با اشاره به وعده مشهور ساخت سالی 1 میلیون مسکن تصریح میکند: -در همان زمان- در مرکز تحقیقات نهاد ریاستجمهوری، یک گزارش منتشر شد که میگفت در فاصله 1385 تا 1395، بالغ بر 11 میلیون مسکن اضافه کردهایم اما تنها 2 میلیون نفر به تعداد صاحبان مسکن در کشور اضافه شده است. همان گزارش میگوید از 95 به بعد، تعداد مسکنهای موجود در کشور از تعداد خانوارها پیشی گرفته است اما همزمان و از ناحیه هزینه مسکن، فشارهای خردکننده به محرومترین گروههای اجتماعی وارد میشود. [2]
*اینها واقعیات تلخ اقتصاد ماست که اولا باید شجاعانه آنها را پذیرفت و ثانیا برای حلشان تدبیر کرد.
در هر دو آمار ارائه شده از سوی آقای مؤمنی؛ یک امر واضح پس از تحلیل و بررسی آشکار میشود و آن اینکه اثر اقتدار دولت در بازار و جهتدهی حاکمیتی به نقدینگی و سرمایه موجود در جامعه دیده نمیشود.
همان که از آن با عنوان " پدیده بیدولتی در اقتصاد" یاد میکنیم.
پدیده تلخی که در نتیجه آن، ثروتمندان، صاحب سپردههای کلان بلندمدت بانکی میشوند بیآنکه این نقدینگی کلان به سمت تولید کشور گسیل شود و یا در نتیجهای دیگر؛ مسکن به جای اینکه کالایی مصرفی و تحت دسترسی همگان باشد اما به کالایی سرمایهای و سکویی برای حبس سرمایه بدل میشود که تقریبا 50 درصد جامعه از امکان خرید آن بیبهرهاند!
مجددا تأکید میشود که تنها و تنها با ظهور یک اقتدار دولتی و روی کار آمدن مسئولانی شجاع و مدبّر است که این قضایا حل خواهد شد و رونقی صد چندان به اقتصاد ایران بازخواهد گشت.
در اینجا بیان یک نکته راهبردی که در سخنرانی چندی قبل آقای مؤمنی هم مورد اشاره قرار گرفته بود، ضروریست و آن لزوم همخوانی و همسازی رفتارهای ثروتمندان جامعه با مصالح ملی است. [3]
هر عقل سلیمی و هر اقتصاددان صادقی میداند که حبس سرمایههای کلان؛ خاصّه در مواقعی که یک کشور با مشکلاتی مثل مسکن یا تولید مواجه است؛ هرگز پذیرفته و عاقلانه نیست. لکن این اتفاق تلخ رخ میدهد و سرمایهها حبس میشود اگر خبری از اقتدار دولت نباشد تا آن عقلانیت سلیم و صداقت اقتصادی را اعمال کند.
طرفه آنکه دولت باید با سیاستهای مقتدارانه مالیاتی و قانونی؛ سد را از جلوی سرمایههای محبوس در بخش بانکی و مسکن بردارد و آنها را به فرایند پیشرفت جامعه تزریق کند.
و مادام که خبری از اقتدار و نظارت دولت نباشد؛ راه حلها همچنان به جای اجرا اما منزوی میشوند.
باید با شجاعت اذعان کرد که اقتصاد ایران از "پدیده بیدولتی" رنج میبرد و لبریز این رنج به سفرههای مردم تسرّی یافته است.
***
روایتی جالب از نگاه رهبری به تجربیات جنگ
ذخیرهای که تا 200 سال به ایران کمک میکند

سردار بهمن کارگر، رئیس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس طی سخنانی در مراسم معارفه مدیر جدید باغموزه دفاع مقدس گفت: رهبری خیلی خوب اشاره کردند مقاومتی که امروز وجود دارد، سرچشمهاش از دفاع مقدس است. همچنین سردار سلیمانی معتقد بود دفاع مقدس قله است و مقاومت دامنه آن. اینها مطالب مهمی است.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، او با بیان اینکه جا دارد همه دستگاههای دولتی و غیردولتی برای انتقال فرهنگ دفاع مقدس و مقاومت سرمایهگذاری کنند، تصریح کرد: در جلسهای که در محضر رهبری بودیم، فرمودند ما تا دویست سال دیگر میتوانیم از فرهنگ و ارزشهای دفاع مقدس بهرهمند بشویم. همانطور که هنوز مردم ما خسارت و ذلتی که در عهدنامه ترکمانچای بود، حس میکنند. بنابراین از دفاع مقدس هم میتوانند تا دویست سال بهرهمند شوند. بهرهمندی به لحاظ مدیریتی که شکل گرفت و نیرویی که تربیت شد و تجربیاتی که به دست آمد.[4]
*در بحث تواصی مقام معظم رهبری پیرامون دفاع مقدس باید شاهد ایجاد مکتبی فراگیر باشیم که لحظه لحظه بیانات و منویات ایشان در این باره را تبدیل به گامهایی پر بسامد و اجرایی کند.
تأکید منقول از ایشان برای بهرهوری 200 ساله از تجربیات دفاع مقدس و فرهنگ آن یک مبنای بزرگ برای پیشرفت و تمدنسازی است.
پیر و جوان ایرانی باید بداند که در مابهاِزای تمام مشکلات امروز جامعه ما و ایضا دغدغهمندی برای چشماندازهای پیش رو؛ راه حلهای متنوعی در تجربیات انباشته دفاع مقدس ذخیره شده است که البته برای یافتن و تدوین و بهکارگیری آنها باید همت و کند و کاو کنیم.
و نیک میبینیم که رهبر معظم انقلاب برای این مدل پیشرفته، یک چشمانداز 200 ساله را هم ترسیم کردهاند. یعنی یک معدن با ذخیرهای برای 200 سال که راه حل تمام مشکلات مبتلیبه جامعه را میتوان در آن یافت.
آیا از امروز تا 200 سال دیگر برای رفع مشکلات اقتصادی و اجتماعی و سیاسی خودمان سراغ این معدن خواهیم رفت یا اینکه این ذخیره بزرگ در کتابها و پوسترها و پیکسلها و موزهها محدود خواهد ماند!؟
***
1_ isna.ir/xdSQC2
2_ https://ensafnews.com/577681
3_ mshrgh.ir/1683483
4_ibna.ir/x6wCB