بچه‌های آب را بشناسید [اختصاصی بنیتا با NGO بچه های آب]

می گویند جنگ جهانی سوم بر سر آب است و این روزها هم به هر جایی سر می‌زنید همه از اهمیت صرفه جویی در مصرف آب می‌گویند. اما تا زمانی که اهمیت صرفه‌جویی در مصرف آب برایمان روشن نشود در این امر جدی عمل نمی‌کنیم. به همین خاطر بنیتا به سراغ امیر رفیع مدیر NGO «بچه‌های آب» رفته تا ضمن معرفی این NGO کمی راجع به اهمیت محافظت از آب شرب برای شما توضیح بدهد.

آقای رفیع شما به عنوان یک فعال محیط زیستی پیش از توضیح در مورد گروه «بچه‌های آب» برایمان از اهمیت محافظت از آب بگوئید.

از آنجایی که میزان آب شرب بسیار محدود است ما تلاش می‌کنیم که به حفظ آب از نظر کمی و کیفی بپردازیم. کل کره زمین از بالا آبی است زیرا 75 درصد کره زمین را آب تشکیل داده است اما تنها 3 درصد آن آب شیرین است و اکثر این 3 درصد هم در کوه‌های مرتفع یا دره‌های عمیق است که دسترسی به آن مشکلات فراوانی دارد. 

از این 3 درصد کمتر از یک درصد آب‌های سطحی مثل رودخانه‌ها و دریاچه‌ها یا آب‌های زیر زمینی هستند. دسترسی به آب‌های زیر زمینی هم محدودیت‌های خاص خودش را دارد. برای همین کمتر از یک درصد از آب موجود کره زمین آب قابل دسترسی برای مصارف انسان است که همین مقدار هم اگر از نظر کمّی و کیفی محافظت نشود مشکلات زیادی برای انسان به وجود می‌آورد.

آنگونه که گفته می‌شود جنگ آینده جنگ بر سر آب است. در کشور ما هم شاهد تنش‌های زیادی بر سر موضوع آب در سراسر کشور هستیم. 

وضعیت آب در ایران چگونه است؟

توسعه مساله آب نباید مقطعی و کوتاه باشد و می‌تواند براساس استانداردهای آب صورت بگیرد و باوری در ایرانیان است که آب محور آبادانی است و هرجایی که آب هست آبادانی همانجاست. اما امروز برای مدیران ما جا افتاده که هر جا که توسعه است آب هم باید به آن جا برود و به خاطر همین طرح‌های مختلفی برای انتقال آب‌ها انجام شده که بسیار بزرگ و هزینه دار است.

همچنین بسیاری از تغییراتی که در نظام طبیعی برای توسعه رخ می‌دهد آگاهانه و دوراندیشانه نیست. این موضوعی است که شاید چالش‌های بشر را روز به روز افزایش دهد. از طرف دیگر هم باید این را بپذیریم که تغییر ات اقلیم بر کمیت آب تاثیر می‌گذارد و برای همین باید سازگاری آب را متفاوت کنیم. از خانواده و خانه گرفته تا صنایع و بنگاه‌های بازرگانی و از طرفی دیگر سیاست‌گزاران و مدیران جهانی. 

بحثی که وجود دارد این است که کشورما در مناطق حساسی برای آب قرار گرفته و در جایی هستیم که منطقه پرتنش و جذابی از نظر آبی است. در طول تاریخ کشورمان در نقطه‌ای از دنیا قرار گرفته بود که میزان بارندگی مان نسبت به سرانه دنیا کمتر بوده است. 

گذشتگان ما در این زمینه بسیار هوشمندانه عمل کرده‌اند و کاریز و قنات را برای ذخیره زیرزمینی آب حفر کرده‌اند و عظمت قنات‌های ایران بیشتر از عجایب هفت گانه است و بسیاری از باستان‌شناسان معتقدند اگر طول قنات‌های ایران جمع بسته شود به میزان فاصله زمین تا ماه خواهد بود. با قنات آب زیر زمین نگه داشته می‌شد و استفاده از آب بسیار به صرفه بوده است. اما امروزه با سد زدن آب را روی زمین نگه می‌دارند و بخش عمده‌ای از آب بخار می‌شود و بخش دیگری هم که بخار نمی‌شود وقتی در مسیر خود حرکت می‌کند فاضلاب‌های شهری و روستایی و پساب‌های صنعتی را با خود همراه می‌کند و کیفیت خود را از دست می‌دهد. همچنین در تابستان گرم است و در زمستان سرد که این برعکس قنات‌ها است. در گذشته یخچال‌های طبیعی، تثبیت دیواره رودخانه‌ها، بحث آب انبارها و آبیاری کوزه‌ای را برای محافظت از آب به کار می‌بردند.

گروه «بچه‌های آب» از چه سالی و به چه منظور راه اندازی شد؟

از سال 1379 NGO را تشکیل دادیم. در سال‌های 79- 80 تهران خشک سالی شدیدی را تجربه می‌کرد و قطعی آب در تهران زمانبندی شده بود. در آن زمان یکی از دوستان ما پیشنهاد داد که بر روی موضوع آب یک سری فعالیت انجام دهیم . از همان موقع برای موضوع آب مطالعه را آغاز کردیم و NGO را به نام «بچه‌های آب» راه انداختیم.

هدف ما از راه اندازی این گروه بازیابی جایگاه آب در جهان هستی است زیرا آب فراتر از یک مایه هستی است و حرمت وجایگاهی دارد که کره زمین را از بقیه سیارات جدا کرده است. جامعه مخاطب فعالیت‌های ما از کودکان و نوجوانان تا رهبران کشورهای جهان را در بر می‌گیرد و هر کدام در جایگاه خودشان اثربخشی خودشان را دارند.

ما معتقدیم تمامی اقشار باید در مورد آب تغییر نگرش داشته باشند. موضوع این تغییر نگرش این است که باید دیدگاه آدم‌ها از نگاه مصرفی به آب تغییر کند و این تغییر می‌تواند از سوی سیاستگذاران و مجریان و عوامل مختلف رخ دهد و به افراد عادی جامعه هم منتقل شود. 

از فعالیت‌های گروه «بچه‌های آب» برایمان بگویید.

NGO «بچه‌های آب» برای گروه‌های سنی مختلف برنامه‌های متفاوتی داشته و به عنوان مثال برای کودکان و نوجوانان جشنواره‌های مختلف، کارگاه‌های آموزشی و بازدید از نمایشگاه‌ها را طراحی کرده و در سطح مسئولین نیز در مجلس شورای اسلامی و ریاست جمهوری نمایشگاه و برنامه‌هایی از چالش‌های تالاب‌های آب برگزار کرده است.

از سال 2007 هم به عنوان مرجع ملی سازمان‌های مردم نهاد در کنوانسیون حفاظت از تالاب‌ها که کنوانسیون رامسر است برگزیده شده ایم و تا به امروز این جایگاه را حفظ کرده ایم و در بحث آب و تالاب و اکوسیستم‌های مختلف برنامه‌های فراوانی اجرا کرده ایم و برنامه‌های زیادی را هم در دست اجرا در آینده داریم.

ما در حال حاضر دو پروژه بزرگ جشنواره نخستین واژه و مسابقه تصویر سازی و داستان نویسی تالاب‌ها را برگزار می‌کنیم.

این جشنواره ویژه کلاس اولی هاست زیرا اولین واژه‌ای که ما یاد می‌گیریم بخوانیم و بنویسیم آب است و به همین مناسبت از سال 88 جشنواره‌ای در سراسر کشور برگزار می‌کنیم  و امسال حدود 100 هزار دانش آموز تحت تاثیر این برنامه قرار گرفته‌اند و تا آخر دی ماه این برنامه‌ها ادامه دارد و این کلاس اولی‌ها آموزش‌های ویژه‌ای راجع به حفاظت از آب خواهند داد. کتاب‌هایی برای دانش آموزان تهیه شده است و در کنار آن هم کتابچه‌هایی برای آموزشگران به منظور روش‌های آموزشی مطالب کتاب تدوین شده است. 

مسابقه تصویرسازی و داستان نویسی تالاب‌ها هم بیشتر در استان‌های دارای تالاب برای دانش آموزان برگزار می‌شود. با این مسابقه هم قوه داستان نویسی دانش آموزان قوی‌تر می‌شود و هم توجه به تاریخ تالاب‌ها شدت می‌گیرد و با این کار به دنبال این هستیم که شبکه داستان نویسی دانش آموزان در مورد آب و تالاب را راه اندازی کنیم. 

سال گذشته ما در اروگوئه در اجلاس اعضای کنوانسیون رامسر پیشنهاد تشکیل شبکه جهانی داستان‌نویسی دانش آموزان را ارائه دادیم که از امسال برای نخستین بار به صورت پایلوت در ایران این راه اندازی این شبکه را استارت زده‌ایم. 

از دانش آموزان و علاقه مندان به بحث محیط زیست و آب دعوت می‌کنیم در این دو برنامه کمک حال ما باشند. سازمان‌های دولتی هم مانند سازمان حفاظت از محیط زیست، سازمان آب و فاضلاب و سازمان جنگل‌ها و مراتع یا شهرداری‌ها و استانداری‌ها می‌توانند ما را در انجام این پروژه‌ها یاری کنند. 

برای ارتباط گیری هم هشتگ‌های #نخستین واژه یا #firstword برای جشنواره نخستین واژه و #wet_95 برای مسابقه تالاب‌ها در نظر گرفته شده است . 66429561 شماره دبیرخانه این دو برنامه است. برای مسابقه تالاب‌ها هم کتابی طراحی شده است که بچه‌ها می‌توانند با خواندن آن اطلاعات لازم برای تالاب‌ها را بدست بیاورند و در آن موادی هست که در این مسابقه به آن‌ها کمک می‌کند.