«نجف دریابندری» یکی از مشهورترین و بهترین، مترجمین و نویسندگان ایران است. او چهره‌ی شناخته شده‌ای است که در طیف وسیعی از موضوعات، دارای ترجمه‌های ارزشمندی است. او چند اثر مهم از «ارنست همینگوی»، «مارک تواین»، «ویلیام فاکنر» و بسیاری دیگر از بزرگان ادبیات داستانی، نمایش و سینما را ترجمه کرده است. وی همچنین تالیفات ارزشمندی نیز دارد. این هفته در بنیتا قصد داریم به یکی از کتاب‌های جالب او بپردازیم. کتابی که به نظر عجیب می رسد، نویسنده و مترجمی در این سطح، به تالیف آن بپردازد. کتابی که قصد بررسی آن را داریم، با آنچه هفته‌ی گذشته بررسی کردیم بسیار متفاوت است. در هفته چهارم آذرماه 95 در کتاب هفته بنیتا، مان پستچی همیشه دوبر زنگ می زند را بررسی کردیم. می توانید این مطلب را در بنیتا بخوانید. کتاب این هفته «آشپزی مستطاب، سیرتا پیاز» نام دارد! در ادامه با ما همراه باشید.
نجف دریابندری
در ابتدا به زندگینامه‌ی کوتاهی از دریابندری می‌پردازیم. نجف دریابندری فرزند ناخدا «خلف دریابندری» است. او در سال 1308 در آبادان متولد شد. او تحصیل را در سال سوم دبیرستان رها کرد. او زبان انگلیسی را به واسطه‌ی حضور انگلیسی‌ها در تاسیسات نفتی و به صورت خودآموز فرا گرفت. در سال 1332 اولین اثر خود را که ترجمه‌ی کتاب معروف «وداع با اسلحه» نوشتهٔ ارنست همینگوی بود، برای چاپ به تهران فرستاد. همزمان با چاپ این کتاب در سال 1333، به دلیل فعالیت‌های سیاسی در آبادان به زندان افتاد و بعد از یک سال به زندان تهران منتقل شد. در زندان به فلسفه علاقه‌مند شد و در مدت حبس، کتاب تاریخ فلسفه غرب، اثر برتراند راسل را ترجمه کرد که بعدها توسط انتشارات سخن به چاپ رسید. او پس از آزادی از زندان به عنوان سردبیر در انتشارات فرانکلین مشغول به کار شد. در آنجا به ترجمه‌ی آثار ادبی رمان‌نویسان و نمایشنامه‌نویسان معروف آمریکایی پرداخت و کتاب‌هایی همچون پیرمرد و دریا اثر ارنست همینگوی و هاکلبری فین اثر مارک توین را ترجمه کرد. پس از آن برای ترجمه‌ی متون فیلم‌های خارجی با سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران قرارداد بست. پس از انقلاب 1357 از این کار نیز کناره گرفت و به طور جدی به ترجمه و تألیف پرداخت. او به مناسبت ترجمه‌ی آثار ادبی آمریکایی موفق به دریافت جایزه‌ی تورنتون وایلدر از دانشگاه کلمبیا شد.
نجف دریابندری کتاب «آشپزی مستطاب، سیرتا پیاز» را بنابر علاقه‌ی شخصی و با همکاری همسرش خانم «فهیمه راستکار» و در موضوع آشپزی تالیف کرده است. ماجرای نوشتن این کتاب جالب است. برای اولین بار موضوع و نام این کتاب، توسط خود دریا بندری، در مصاحبه‌ای با «منصور ضابطیان» اعلام شد که در ضمیمه‌ی آخر هفته ی روزنامه‌ی حیات نو منتشر شد. خبر تالیف کتابی در رابطه با آشپزی، توسط مترجمی سرشناس که آثار کلاسیک و فلسفه‌ی غرب را ترجمه کرده، برای همه عجیب بود.
فهیمه راستکار
نجف دریابندری در دوران زندان با آشپزی آشنا شد و پس از آزادی با توجه به ذائقه ماجراجوی وی و همسرش آشپزی به یکی از سرگرمی‌های ایشان تبدیل شد. (ذائقه‌ی ماجراجو عبارتی است که دریابندری و راستکار به کار می‌برند) داستان ایده‌ی نگارش کتاب آشپزی نیز به سال‌ها پیش برمی گردد؛ به شبی که «محمد زهرایی» ناشر کتاب و مدیر انتشارات کارنامه در غیاب فهیمه راستکار مهمان دریابندری بود و در هنگام صرف شام که خوراکی مکزیکی و دست‌پخت دریابندری بود ایده‌ی اولیه نگارش کتاب شکل می‌گیرد. فهیمه راستکار در آغاز با این کار مخالفت می‌کند اما در نهایت به مدت هشت سال، در کنار دریابندری به نگارش کتاب مشغول می‌شود.
دریابندری و راستکار در زمستان 86 به همراه محمد زهرایی، در یکی از قسمت‌های برنامه‌ی «باز هم زندگی» با اجرای «بیژن بیرنگ» حضور پیدا کردند و درمورد کتاب توضیحاتی دادند.
اگر کسی کتاب مستطاب را ندیده باشد، تصورش از یک«کتاب آشپزی» چیزی است حاوی چندین و چند دستورِ معمولاً یک صفحه‌ای که هر دستور روند تبدیل مواد اولیه به غذای آماده را شرح می‌دهد و احیاناً ترفندهایی را هم برای بهتر پختن هر غذا معرفی می‌کند. چنین کتابی معمولاً یک مقدمه دارد که کسی نمی‌خواند و کمی هم اطلاعات جانبی دارد که بعضی‌ها دفعه‌ی اولی که کتاب را خریده‌اند نگاهی به آن‌ها می‌اندازند.
فرق کتاب مستطاب آشپزی با دیگر کتاب‌های آشپزی این است که«کتاب» است و نویسنده‌اش «نویسنده» است! نجف دریابندری آشپزی نیست که کتاب می‌نویسد بلکه نویسنده‌ای است که آشپزی می‌کند. نجف دریابندری در مقدمه‌ی کتاب مستطابش، آشپزی را از مقوله‌ی فرهنگ می‌داند و به آشپزخانه و سفره از دریچه‌ی فرهنگ نگاه می‌کند و همین نگاه است که باعث می‌شود کتاب مستطاب چیزی باشد ورای همه‌ی «کتاب‌های آشپزی» که دیده‌ایم و شنیده‌ایم.
نجف دریابندری در کتابش می‌نویسد: «اولین نکته‌ای که خواننده‌ی گرامی باید بداند این است که هیچ کس با خواندن کتاب آشپزی، آشپز نمی‌شود؛ اما نکته‌ی دوم این است که هیچ آشپزی، و نیز هیچ‌کسی که خیال آشپز شدن را داشته باشد از کتاب آشپزی بی‌نیاز نیست».
یکی از نکات جالب این کتاب این است که در حین خواندن آن، مخاطب به همان اندازه از نثر دریابندری لذت می‌برد که در همه‌ی نوشته‌های دیگرش لذت می‌برد. همه‌ی قواعد رعایت شده‌اند و لحنش خیلی صمیمی است و چاشنی طنز دارد.
این کتاب در دو جلد و توسط انتشارات کارنامه و البته با قیمتی کمی گران منتشر شده است. قیمت پشت جلد این کتاب 160000 تومان است.
منبع: بنیتا
