«نشستی با معاونت اداری مالی آستانه مقدسه حضرت معصومه(س)»
حدود شش سال است که مسئولیت تولیت آستانه مقدسه به دست با کفایت حضرت آیت الله مسعودی است. در طول این مدت، تغییرات و تحولات زیادی در این مکان مقدس صورت گرفته است. توجه ویژه تولیت محترم به مسائل فرهنگی و استفاده از عناصر کارآمد در آستانه مقدسه باعث شد که در امور فرهنگی آن دگرگونی حاصل شود. به همین منظور به سراغ آقای فقیه میرزایی، معاون کل تولیت آستانه مقدسه رفتیم و با ایشان پیرامون خدمات انجام شده و اقدامات آینده به گفتگو نشستیم که ما حصل آنرا از نظر می گذرانید.
کوثر: با تشکر از شرکت شما در این مصاحبه لطف کنید برای آشنایی بیشتر خوانندگان عزیز با شما، خودتان را معرفی کنید.
از زمانی که حضرت آیت الله مسعودی با ابلاغ مقام معظم رهبری تولیت آستانه مقدسه را به عهده گرفتند از بنده به عنوان همکار یا معاون دعوت به عمل آمد که در کنار ایشان خدمت کنم. با توجه به سوابق بنده در آموزش و پرورش و کارهای اجرایی، ایشان از من خواستند که به عنوان معاون اداری مالی یا بطور کلی معاون در خدمتشان باشم و به این بارگاه ملکوتی به اندازه وسع و توان خدمت کنم. پس از بحث ها و رایزنی های مختلف، قرار بر این شد که مسئولیت را بنده به عهده بگیرم و به این مسئولیتی که به بنده واگذار شده، افتخار می کنم.
از آغاز کار خودتان در آستانه مقدسه بفرمایید.
ابتدا که به آستانه مقدسه وارد شدیم، یک ارزیابی کلی از تمام جوانب به عمل آوردیم و ساختار و تشکیلات موجودی ها، وضعیت اقتصادی، وضعیت ابنیه، بازدید از اماکن، از نوک گنبد گرفته تا پایین ضریح مطهر را بررسی کردیم و با مشاوران و متخصصان و همراهان خود تمام موارد را یادداشت کردیم و در جلسات متعددی که برگزار شد، ابتدا تشکیلات آستانه را پایه گذاری کردیم و به اتفاق حاج آقای موسوی که در حال حاضر استاندار اصفهان هستند و آقای مسعودی تولیت محترم در اولین قسمت شرح وظایف تشکیلات را تدوین کردیم و خدمت حضرت آیت الله خامنه ای دام بقاء ارائه نمودیم که مورد رضایت ایشان قرار گرفت.
در قسمتهای اداری آستانه مقدسه چه تحولاتی رخ داده است؟
ساختار اداری آستانه قبلا یک ساختار سنتی معمولی بود و با تشکیلات جدیدی که می طلبید، آستانه گسترشی پیدا کند، هماهنگی و همگونی نداشت. به همین جهت چارت تشکیلاتی برای این قسمت تهیه کردیم مدیریتهای خاص ایجاد و دوایر و ادارات را تقویت کردیم و اولین کاری که انجام دادیم این بود که متخصصهای مختلف استخدام کردیم و رایانه را به آستانه وارد کردیم که در حال حاضر قسمتهای اعظم آستانه از دستمزد و حقوق و کارگزینی تا بایگانی و املاک و ... تحت پوشش سیستم رایانه ای قرار دارد و بیشتر امور آستانه به وسیله رایانه کنترل می شود این باعث انسجام و هماهنگی در قسمتهای اداری گردید.
هم اکنون اراضی متعلق به آستانه در چه وضعیتی است و چه استفاده هایی از آنها می شود؟
بر اساس کارشناسی های انجام شده، تمام املاک از قسمتهای شهری و روستایی، چه در مستغلات و مسکونی ها و اراضی، همه منسجم و مشخص شده است. پرونده ها بازبینی و مشخص شده دفاتر آنها تشکیل شده و اجاره بهای اراضی اجاره ای بر اساس کارشناسی نزدیک به قیمت روز با بررسی های انجام شده تعیین شده است. در حال حاضر حدود 000،000،2 متر از اراضی آستانه مقدسه در اختیار اشخاص حقوقی و حقیقی است، که نیمی از این اراضی در اختیار مؤسسات دولتی از قبیل بیمارستانها، میادین ورزشی، مدارس، ادارات، اماکن، نهادها، بنیاد شهید و ... می باشد. قسمت کمی از این اراضی هم تجاری و در کنار خیابانهاست. بخشی از اراضی آستانه در اختیار افرادی قرار گرفته است که معمولا مسکن نداشته اند و آستانه با این کار بزرگ قسمتی از بار معضلات تهیه زمین جهت مسکن را به دوش می کشد و کمک بزرگی به سازمان زمین شهری شده است.
در قسمت طرحهای عمرانی هم زمینهایی موجود است که در اختیار بعضی از مردم و به صورت اجاره ای می باشد. سعی کردیم اجاره های املاک ناوصولی را وصول کنیم در موقوفات استیفای حقوق وقف به عمل آوریم که در ابلاغ حضرت آیت الله خامنه ای گنجانده شده است.
در مورد اراضی کشاورزی با توجه به اینکه استفاده های غیر اصولی و غیر فنی از اینگونه اراضی صورت می گرفت و قسمتی از آن هم غصب شده بود. تا آنجا که امکان داشت و مدت اجاره آنها پایان یافته بود، سعی کردیم که این اراضی دوباره تحت پوشش مدیریت کشاورزی آستانه قرار بگیرد. قسمتی از آن در حال حاضر احیا شده و موتور چاهها را مشغول به کار کردیم. قنوات لایروبی شده و با توجه به اصول فنی و مهندسی حداکثر استفاده از آنها می شود.
یکی از کارهای حیاتی و مهم آستانه ایجاد باغات است که قبلا صورت نگرفته بود. هم اکنون صد هکتار باغ متنوع تحت اختیار آستانه است که به صورت باغات پسته، انگور، انار و ... می باشد.
برای استفاده بهینه از آب کشاورزی، از روشهای آبیاری تحت فشار، قطره ای و بارانی سود برده ایم. در همین رابطه مدیریت کشاورزی اقدام به احیاء قسمتی از زمینهای موات و بایر نموده است که این زمین در اختیار منابع طبیعی بوده و چند صد سال بایر بوده است. انتقال آب به این منطقه که مزرعه «عصمتیه » نام دارد، به صورت زیرزمینی، از کانالهای سد ساوه با 300 لیتر در ثانیه صورت می گیرد. از روشهای آبیاری بارانی و غرقابی هم در این منطقه استفاده می شود. در قسمت معادن هم پروژه هایی از قبیل معادن فلدسپات، گرانیت، معادن شن و ماسه در دست بهره برداری است.
قبل از تولیت آیت الله مسعودی در آستانه مقدسه، بخش فرهنگی فعالی وجود نداشت، این بخش عظیم را با چه اهداف و انگیزه ای تاسیس نمودید؟
ما معتقدیم که اهل بیت(ع)، اهل فضل و فضیلت بوده اند و از آنجا که آثار، روایات و احادیث، از این خاندان عصمت و طهارت بجا مانده است، هم و غم خود را بر این گذاشتیم که به ثبت و نشر این آثار بپردازیم. برای این کار، مدیریت فرهنگی را تاسیس کردیم که قبلا وجود نداشت. این مدیریت فرهنگی کارهای عظیمی را به عهده دارد که به مرور، شاخه شاخه شد. ابتدا این واحد، کوچک بود، سپس آن را توسعه دادیم و قسمتهای فرهنگی تشکیل شد. کارهایی که در زمینه مسائل فرهنگی صورت گرفته است، بسیار زیاد است که به قسمتهایی از آن اشاره می کنم. بازسازی کتابخانه حضرت معصومه(س) (به گزارش کتابخانه آستانه در مجله کوثر 14 ص 83 مراجعه شود) تبلیغات درون حرم و برون حرمی، چهارراهها، خیابانها، مدارس، اماکن و ... ارتباط با سایر مراکز فرهنگی از قبیل امور تربیتی مناطق آموزش و پرورش و نهادهای دیگر. قسمت دیگر مدیریت فرهنگی، بخش فرهنگی - هنری است که شامل موزه، نگهداری آثار قدیمی و عتیقه، قرآنهای خطی و اشیای قیمتی اهدا شده به آستانه می باشد.
برای حفظ آثار باستانی موجود در آستانه چه اقداماتی صورت گرفته است؟
در قسمت موزه، جایگاه مناسب و خوبی برای موزه وجود نداشت و ساختمان فعلی حرم نیز برای موزه کافی نیست. ولی در حد توان زیرزمین این موزه را بازسازی کردیم و یک طبقه به آن افزودیم وسایل و اجناس عتیقه و ماندگار موجود در آستانه مقدسه، به اندازه پنج موزه می باشد که به لحاظ کمبود مکان، در انبار موجودند. ما به اندازه یک موزه کامل، قرآن خطی داریم که از زمان امام رضا(ع) تا قاجاریه و عصر حاضر می باشد. چند هزار جلد قرآن را از مقابر و گنجینه هایی که معمولا خاک می خوردند و موریانه خورده و آفت زده بودند، جمع آوری کردیم، همه را به وسیله دستگاههای ویژه ای ضدعفونی کردیم و از بهترین اساتید و هنرمندان برای بازسازی قرآنها و جلدسازی، تذهیب و مینیاتوری و خطاطی بهره بردیم.
مقدار زیادی سکه نقره بازسازی شده که از زمان ساسانیان در قبل از اسلام و بعد از اسلام تا دوران خلفای عباسی و ... تا قاجاریه و بعضا هم از زمان دودمان ستمشاهی پهلوی موجود است که اینها هم بازسازی شده اند و برای همه سکه ها شناسنامه در نظر گرفتیم که به صورت چندین آلبوم در موزه نگهداری می شود.
از نظر مسائل تزیینی و حفاظتی، خود موزه را نورپردازی کردیم و لامپهایی را برای موزه در نظر گرفتیم که برای اشیاء قدیمی و باستانی ضرری نداشته باشد و بطور کلی لامپهای فلورسنت و مهتابی ها را جمع آوری کردیم و به جای آن لامپهای هالوژنه نصب نمودیم.
ارتباط آستانه مقدسه با مراکز فرهنگی چگونه است؟
با انتخاب حجة الاسلام آقای عباسی به عنوان مدیریت فرهنگی آستانه سعی کردیم ارتباطات وسیعی را با مدارس و امور تربیتی آموزش و پرورش و سایر ادارات برقرار کنیم. هم اکنون تبادل فرهنگی آستانه با سایر مرکز فرهنگی برقرار است. در مسجد اعظم هم مکانی را به عنوان دارالتلاوة در نظر گرفتیم که محل تحفیظ و کلاسهای قرآنی است. در این کلاسها از استاد طباطبایی، استاد رنجبر و تعداد دیگری از اساتید قرآن استفاده می شود. استقبال دانش آموزان برای فراگیری قرآن در تمام زمینه های قرآنی از جمله قرائت، تجوید، تحفیظ و ... بسیار زیاد است. در این مراکز از استاد محمد حسین طباطبایی هم در کنار پدر بزرگوارشان استفاده می شود.
چه شد که آستانه مقدسه به فکر انتشار مجله کوثر افتاد؟
در راستای برقراری ارتباط با مراکز فرهنگی ما سعی کردیم تا از طریقی این ارتباطات را گسترش دهیم و کارهای تبادل فرهنگی هم بین مراکز فرهنگی شهرستانهای دیگر صورت گیرد. از طرفی در صدد برآمدیم تا از اطلاعاتی که در زمینه معارف اسلامی بخصوص از فرهنگ اهل بیت(ع) در دسترس است و می تواند راهنمای زائرین و دیگران باشد، استفاده کنیم و آن را به صورت مکتوب در اختیار عموم قرار دهیم و با آنهایی که از ما دور هستند ارتباط جمعی برقرار کنیم. به نظرمان رسید که یک مطبوعی هم در این زمینه داشته باشیم بعد از جلسات متعددی که با اهل فن داشتیم، تصمیم گرفتیم که مجله کوثر را منتشر کنیم که این مجله هم اکنون در دسترس است و برای شما و همکارانتان که از آن مجله تشریف آوردید، توفیق خدمت را از خداوند متعال آرزو می کنم و ان شاءالله بیش از این بتوانیم با کمک برادران آن را پربارتر کنیم و باء;ء پیشنهاداتی که افراد صاحب نظر می دهند، با مردم بیش از پیش از این طریق ارتباط برقرار کنیم.
یکی از ثمرات تشکیل امور فرهنگی، تاسیس انتشارات زائر است. در این باره توضیح بفرمایید.
بله یکی از کارهایی که در امور فرهنگی باید صورت می گرفت، تاسیس محل نشر کتاب بود و ما توانستیم این مرکز انتشاراتی را به نام زائر تاسیس کنیم و مجوز آن را هم گرفته ایم تا به حال کتابهای متعددی از این انتشارات، به چاپ رسیده است.
اولین کتابی که توسط انتشارات زائر چاپ شد، چه کتابی بود؟
چون این مرکز متعلق به حضرت فاطمه معصومه(س) است، گفتیم بهتر است که بی بی دو عالم را به زائرین محترم بیشتر بشناسانیم. در این زمینه به کتابهای مختلفی که مربوط به زندگی نامه حضرت معصومه(س) است مراجعه کردیم و پس از بازبینی و بررسی و تحقیق فراوان و استفاده پژوهشی از بیش از هشتاد کتاب پیرامون زندگی حضرت معصومه(س)، کتابی را به نام «فروغی از کوثر» منتشر کردیم که کسانی که اطلاع کافی از زندگی حضرت معصومه(س) ندارند از این کتاب استفاده کنند. در قسمت انتشارات به دنبال آن هستیم که کتابهای مورد نیاز عموم و زائرین محترم را به چاپ برسانیم.
با توجه به شبیخون فرهنگی دشمنان اسلام و اقدامات مؤثر فرهنگی آستانه مقدسه، به نظر شما آیا ماهنامه کوثر توانسته گامی در این راه بردارد؟ آیا پاسخگوی نیازهای مخاطبین بوده است؟
در قسمت فرهنگی هیچ وقت نمی توانیم بگوییم به ایده آل رسیده ایم. و نیاز جامعه و بخصوص جوانان را برآورده ساخته ایم. در طول تاریخ بیست ساله انقلاب، مردم و بخصوص جوانان از نظر پذیرش ابعاد سیاسی و فرهنگی، جلوتر از مسئولین حرکت کرده اند. بنابراین خود ما هم صد در صد نتوانسته ایم پاسخگوی نیاز جامعه باشیم که ان شاء الله امیدوارم که هیئت تحریریه مجله وزین کوثر و مسئولین محترم، توان و وسع خودشان را در این راه به کار خواهند برد تا بتوانند نیازهای فرهنگی جوانان را برآورده سازند و عنصر مؤثری در برابر تهاجم فرهنگی دشمنان باشند. البته شخصا از دست اندرکاران مجله کوثر راضی ام و از تلاش خداپسندانه آنها تشکر می کنم. اما اینکه بخواهیم ایده آل به مسئله نگاه کنیم، باید خودمان را عقب تر از آنها فرض کنیم تا بتوانیم نسبت به تکامل این مجله تلاش بیشتری بکنیم.
مستحضر هستید که در سالروز ولادت حضرت معصومه(س) همایش فرهنگی ادبی بانوی کرامت برگزار خواهد شد. می خواستیم نظر حضرت عالی را در این مورد جویا شویم.
به اعتقاد من، نه تنها حضرت معصومه(س) غریب و ناشناخته باقی مانده، بلکه همه اهل بیت همینطورند ما هر چه بتوانیم در شناخت فضایل حضرت تلاش کنیم و ایشان را به مردم بیشتر بشناسانیم، بسیار مفید و مثمر ثمر خواهد بود. چرا که خادم این حضرت هستیم. همانطور که می دانید یکی از کارهای حضرت آیت الله مسعودی این بود که سالروز ولادت و وفات کریمه اهل بیت را - که حتی در تقویمهای تاریخی مکتوب نشده بود - زنده کردند. در حال حاضر پس از سالها غربت، سالروز ولادت و وفات حضرت معصومه(س) برگزار می شود. مردم هم نسبت به این مراسم و گرامیداشتها ابراز علاقه می کنند و استقبال فراوانی از طرف آنها می شود. این خودش در شناخت مردم نسبت به بی بی بسیار مؤثر بوده است. خواه ناخواه این همایش ها، بزرگداشتها و اجتماعات هر چه بیشتر و با شکوهتر برگزار شود مردم شناخت بیشتری نسبت به اهل بیت(ع) پیدا می کنند.
پیرامون احیاء اماکن متبرکه آستانه مقدسه چه اقداماتی صورت گرفته است؟
در ابتدا وضع آستانه از نظر اقتصادی بسیار بد بود و هنوز هم این امر مرتفع نشده است. قبل از انقلاب و حتی بعد از آن هم سرمایه گذاری اقتصادی برای آستانه صورت نگرفته که آستانه مقدسه بتواند با آن درآمد، نسبت به احیاء اماکن متبرکه و امور فرهنگی اقدام کند. معمولا این کارها خرجهای کلانی دارد. به علت اینکه آینه کاری ها، کاشی کاری ها، سنگهای مرمر و سنگهای تزئینی که در اماکن مقدسه به کار می رود، جزء گران قیمت ترین قسمتهای بناهای امروزی هستند و هنرمندان بسیار ماهری را می طلبد. در ترمیم و بازسازی ابنیه تاریخی باید به حدی دقت شود که برابر با اصل و اصول باشد. خود اماکن مقدسه به علت قدمتی که دارند اغلب کم بازسازی شده اند و در صدد بازسازی این قسمتها هستیم. درباره ضریح مطهر باید عرض کنم که معمولا قسمتهایی از زه ها و گوی های نقره ای آن از بین رفته و سوراخ شده است که بعضا برای زائرین مشکل ساز شده، به فکر افتادیم که این ضریح مطهر باید تعویض شود که حضرت آیت الله مسعودی هم و غمشان را روی این مهم گذاشتند و با دعوت از اساتید این امر، طرح و تشکیلات آن ریخته شده که فعلا قسمت چوبی آن ساخته شده و قسمت نقره ای آن رو به اتمام است. انشاءالله در آینده نزدیک، اقدام به تعویض ضریح خواهیم کرد.
در قسمت جلوی ایوان آینه سنگهایی است که بسیار ساییده شده و قسمتهایی از آن شکسته شده و امکان دارد لطمه ای به آن وارد شود. به همین جهت از اساتید فن دعوت شده که با مهارتی که دارند، ستونها را بالا ببرند و زیر آن را خالی کنند و سنگهای جلوی ایوان آینه را که کاملا و به صورت سنتی حجاری شده نصب شود. این کار هم اکنون در حال انجام است که در آینده نزدیک تمام آن سنگها تعویض خواهد شد.
اقدام دیگر کاشی کاری سر در صحن اتابکی است که کلیه کاشی کاری هایش ریخته بود و احتمال داشت روی زائرین بریزد. دو رواق به صورت نیمه ساز بود که آینه کاری شده که یکی از آنها رواق زنانه در قسمت مسجد طباطبایی است.
قسمتهای دیگری را هم برای بازسازی در نظر گرفتیم که در آینده اقدام می شود. ان شاءالله با بازسازی و بهسازی اطراف حرم و ایجاد صحنهای جدید به اماکن، مشکلات عدیده ای را که در کمبود جا و مکان برای زائرین داریم، مرتفع خواهیم کرد و با همکاری سازمان بهسازی و نوسازی که زیر نظر شهرداری است، امیدواریم بتوانیم گام مثبتی برداریم و هم همینطور در کارهای فرهنگی سرمایه های کلانی مورد نیاز است.
با خبر شدیم که آستانه مقدسه قصد احداث مجتمع فرهنگی بزرگی را در برنامه های عمرانی خود دارد. در این باره توضیحاتی بفرمایید.
بله. در راستای فعالیتهای فرهنگی به فکر احداث مجتمع بزرگ فرهنگی آستانه هستیم که مقدمات آن آماده شده است. برای این منظور زمینی را که متعلق به آستانه است و محل آن در کنار دبیرستان هدایتی خیابان انقلاب روبروی ساختمان دائرة المعارف فقه شیعه می باشد. در ابتدای کار این زمین 82 هکتاری را دیوار کشی کردیم و برایش نگهبان گذاشتیم. نقشه ها و ماکتهایش آماده است. این مجتمع بزرگ فرهنگی شامل دارالتحفیظ قرآن، کتابخانه عمومی، کتابخانه کودک و نوجوان، آفرینشهای هنری است که دارای چند بخش می باشد از جمله بخشهای آموزشی، علمی، کودک و غیره قصد احداث مسجد، مهد کودک و آمفی تئاتر با سالن چند منظوره برای جلسات، تشکیلات و اجتماعات و .. . را داریم. یک بخش دیگر این مجتمع احداث پلی کلینیک یا درمانگاه تخصصی است. با توجه به اینکه در آن قسمت شهر اینگونه درمانگاهی نیست، لازم است که این گام مهم را برداریم. در حال حاضر زمین در حال آماده سازی و درختکاری و سایر کارهاست که منتظریم تا از لحاظ اقتصادی، بودجه اش برسد و کارهای ساختمانی آن را شروع کنیم.
در طول مدت فعالیت شما در آستانه، به عنوان خادم حضرت معصومه(س)، مطمئنا شاهد کرامات یا خاطرات ویژه ای بوده اید، لطف کنید یکی از آنها را برای خوانندگان عزیز بیان فرمایید.
بنده هر روز شاهد کرامات این حضرت بوده و هستم. به علت اینکه از نزدیک به تمامی امور آستانه مقدسه، نظارت دارم و متوجه کرامات و الطاف روزانه آن حضرت هستم. اما آنچه که شاخص است، تعداد کراماتی است که مردم شاهد آن بوده اند و بعضا منتشر هم شده است و اغلب با شفایافتگان و کرامت دیدگان حرم مصاحبه شده است. در اینجا نمی توان روزی را بدون کرامات حضرت به سر برد. بنده به یک نمونه آن اشاره می کنم. اخیرا شخصی از مشهد به قم آمده بود و معلول بود که با توجه بی بی شفا پیدا کرده بود. بنده شخصا پرونده ایشان را پیگیری کردم و تمام نسخه های پزشکی و مدارک در پرونده ایشان موجود است و در نتیجه به یقین رسیدم که ایشان بیمار بوده و اینجا شفا پیدا کرده است. این شخص معلول با ویلچر آمد و با پای خودش رفت و ویلچرش را به آستانه مقدسه اهدا کرد.
با تشکر فراوان از شما که این فرصت گفتگو را به ما دادید.
من هم از شما متشکرم.
دلبند خویش را در آغوش نمی کشد. آنان که بالاترین درجه عشق پاک را عشق مادر به فرزند می دانند، باید اینجا به نظاره بایستند و در میان این همه عشق و شور و محبت و ایمان شگفت زده شوند. آنان که این بوسه ها و توسل ها را شرک می شمرند، بنگرند که بر لبان اینان جز ذکر خدا نیست و حسین را جز تجلی گاه خدا و بنده بسیار شایسته خدا نمی پندارند. این عشق به خداست که حسین را عزیز کرده و این محبت به خداست که شهید راه خدا را چنین عظمت و محبت بخشیده است.
ساعتی در این بی خودی و خلسه عارفانه و نجوای عاشقانه می گذرد. کم کم زائران را گرد می آوریم تا به حرم ابوالفضل(ع) مشرف شویم; اما جدا کردن زائران از حرم حسین مشکل است. با اینکه می دانند چند ساعت دیگر برخواهند گشت، دل نمی کنند.
کم کم خادمان حرم تذکر می دهند که می خواهند در حرم را ببندند. حرمهای عراق همگی در شب تعطیل است و درها بسته. زائران از ترس اینکه شاید به زیارت حضرت ابوالفضل(ع) نرسند، گرد می آیند و به طرف حرم مطهر ابوالفضل حرکت می کنیم. این مسیر کوتاه نیز با نوحه خوانی و شور و نوا همراه است. در صحن مطهر ابوالفضل(ع) باز است. به سرعت وارد می شویم; ولی درهای حرم را بسته اند. پشت درهای بسته و در ایوان با صفای باب الحوائج می نشینیم و زیارت را شروع می کنیم; ولی خادمان نجوای عاشقانه زائران را بر هم می زنند و به بهانه اینکه وقت پایان یافته است و درهای صحن باید بسته شود و زیارتنامه را قطع می کنند. ناگزیر زیارت کامل را به فردا صبح وامی گذاریم و با نهایت دلشکستگی بیرون می آییم.
