گفتگو با دکتر اعظم‌السادات موسوی درباره سرطان تخمدان
درباره سرطان تخمدان زیاد شنیدیم از جمله اینکه استفاده زیاد از کرم‌پودرها و تعدادی از لوازم آرایشی، 17 درصد احتمال بروز سرطان تخمدان را افزایش می‌دهد. سرطان تخمدان چهارمین علت مرگ ناشی از سرطان در خانم‌هاست. پس مهم است که درباره آن بیشتر بدانیم. گفتگوی ذیل را با دکتر اعظم‌السادات موسوی متخصص زنان و عضو هیات علمی دانشگاه در این باره ب‌خوانید.
سرطان تخمدان چه‌جور سرطانی است؟
سرطان تخمدان یک توده بدخیم است که در غدد جنسی تخمدان رشد پیدا می‌کند. تخمدان‌ها دو عضو بادامی شکل هستند که در دو طرف لگن قرار گرفته و تخمک را تولید می‌کنند. این اعضا منبع اصلی هورمون‌های زنانه و استروژن و پروژسترون هستند. وقتی سلول‌های تخمدان بیشتر از حد کنترل رشد کنند، توده را ایجاد می‌کنند.
سرطان تخمدان چه‌جور سرطانی است؟
سرطان تخمدان یک توده بدخیم است که در غدد جنسی تخمدان رشد پیدا می‌کند. تخمدان‌ها دو عضو بادامی شکل هستند که در دو طرف لگن قرار گرفته و تخمک را تولید می‌کنند. این اعضا منبع اصلی هورمون‌های زنانه و استروژن و پروژسترون هستند. وقتی سلول‌های تخمدان بیشتر از حد کنترل رشد کنند، توده را ایجاد می‌کنند.
این سرطان هم مثل بقیه سرطان‌ها انواع مختلفی دارد؟
سه نوع وجود دارد که برخی خوش‌خیم و بقیه بدخیم هستند. نام‌گذاری آنها برحسب منشا اولیه سلولی آنها صورت می‌گیرد. شایع‌ترین نوع آنها، از سلول‌های پوشاننده سطح تخمدان‌ها منشا می‌گیرد. همچنین توده‌های تخمدانی از سلول‌های سازنده تخمک (که تومور سلول زایا نامیده می‌شوند) و یا از بافت زمینه‌ای در برگیرنده تخمدان (که تومورهای بستر) نامیده می‌شوند، منشا می‌گیرند، اگرچه این نوع سرطان نادر است.
میزان مرگ ناشی از آن چقدر است؟
سرطان تخمدان چهارمین علت مرگ ناشی از سرطان است. تخمین زده می‌شود که تعداد 16210 خانم طی سال جاری در اثر این بیماری فقط در آمریکا جان خود را از دست می‌دهند.
چه عواملی در بروز این بیماری موثرند؟
علل اصلی ایجاد بدخیمی تخمدان چندان شناخته شده نیستند. اگرچه مطالعات عوامل مشخصی را با احتمال تاثیر در افزایش احتمال پیشرفت بیماری دخیل دانسته‌اند. مادر، دختر و خواهر زنی که مبتلا به سرطان تخمدان شده است، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری است. در صورت ابتلای سایر بستگان اگرچه این خطر کمتر می‌شود ولی باز هم از میانگین افراد معمول جامعه بالاتر است. همچنین سابقه خانوادگی بدخیمی روده (کولون) و پستان هم با افزایش خطر ابتلا به بدخیمی تخمدان مرتبط است. بیشتر سرطان‌های تخمدان در سنین بالای 50 سال رخ می‌دهد که بالاترین خطر در سن بالای 60 سالگی بروز می‌کند. زنانی که هرگز بچه نداشته‌اند، به نظر بیشتر در معرض خطر ابتلا به بدخیمی تخمدان هستند. زنان مبتلا به بدخیمی پستان یا کولون ممکن است خطر افزایش یافته ابتلا به بدخیمی تخمدان را از خود نشان دهند. برخی شواهد از احتمال افزایش اندک خطر در افراد تحت درمان با هورمون‌ها در دوران یائسگی حاکی است.
آیا سرطان تخمدان علایم و نشانه‌ای هم دارد؟
متاسفانه بدخیمی تخمدان بیشتر علایم واضحی را تا مراحل پیشرفته خود نشان نمی‌دهد. در صورت وجود، این علایم می‌تواند مشتمل بر موارد زیر باشد: احساس ناراحتی و درد شکمی (وجود گاز، سوء هاضمه، فشار، تورم، قولنج روده و...) تهوع و استفراغ، اسهال، یبوست یا ادرار متناوب، بی‌اشتهایی، احساس سیری حتی پس از مصرف یک وعده غذای سبک، افزایش یا کاهش وزن بدون توجیه، خون‌ریزی غیرطبیعی از مجرای تناسلی و واژن؛ این علایم می‌تواند به علل کمتر جدی نیز حادث شود که اهمیت آنها باید با پزشک در میان گذاشته شود.
این بیماری را پزشکان چگونه تشخیص می‌دهند؟
هرچه سرطان تخمدان زودتر تشخیص داده شود و مورد مداوا قرار گیرد، احتمال بهبود بیمار بیشتر است اما تشخیص زودرس سرطان تخمدان دشوار است و بسیاری از زنان تا مراحل پیشرفته آن علامتی نشان نمی‌دهند. دانشمندان در حال جستجو برای یافتن تکنیکی هستند که غیرتهاجمی بوده و بتوان به کمک کامپیوتر ترکیبات پروتئین خون را آنالیز کرد. به تازگی با انجام یک آزمایش خون 30 دقیقه‌ای توانسته‌اند بدخیمی تخمدان را در تمامی بیماران حتی در مراحل اولیه بیماری تشخیص دهند. هم‌زمان با ارزیابی سیستم تناسلی با استفاده از سونوگرافی که روشی برای تشخیص زود هنگام این بدخیمی است، اگر شواهدی نیز مبنی بر شک بدخیمی تخمدان وجود داشته باشد، پزشک می‌تواند از سی.تی.اسکن، ام.آر.آی و همچنین نمونه‌برداری برای تشخیص بهره گیرد.
مختصری هم درباره درمان توضیح دهید.
روش درمانی به عوامل متعددی چون مرحله بیماری و سلامت عمومی بیمار بستگی دارد. روش‌های اصلی درمان سرطان تخمدان شامل جراحی، شیمی‌درمانی و پرتوتابی هستند که در روش جراحی برداشتن کامل تخمدان‌ها، لوله‌های رحمی، رحم و دهانه آن و سایر بخش‌های درگیر انجام می‌گیرد. در برخی بیماران از دو و حتی سه روش درمانی استفاده می‌شود. روش سنتی جراحی سبب یائسگی و ناباروری می‌شود اما اگر خانمی بخواهد توانایی باروری خود را برای آینده حفظ کند، پزشک مربوطه می‌تواند بیمار را بدون برداشتن هر دو تخمدان و رحم درمان کند.
منبع:www.salamat.com
/ع
