سندرم روده تحریک پذیر

20 نکته براى رهایى از این سندرم
 

همانند بعضى افراد که داراى شخصیت بدخلق و تحریک پذیر هستند، بعضى از روده ها هم همین طورند. سندرم روده تحریک پذیر به چه معنى است؟ یعنى خوردن و نوشیدن بعضى از غذاها و مایعات خاص و گذراندن اتفاقات استرس زا در زندگى باعث ایجاد دوره هاى اسهال، یبوست یا درد شکمى در افراد دچار این سندرم مى شود. این عوامل به طور طبیعى در افراد عادى تأثیر مخرب چندانى ندارند. گاهى وقت ها در یک زمان هر سه حالت ایجاد مى شود.
بعضى از پزشکان معتقدند که IBS )که به نام کولون اسپاسمى هم گفته مى شود( بعد از سرما خوردگى بیشترین شکایت را در ایالات متحده داشته است. مطمئن باشید که کارهاى زیادى مى توانید انجام دهید تا از دست تحریک پذیرى روده ها خلاص شوید.
ارتباط نزدیکى بین استرس و این سندرم وجود دارد بنابراین نباید در معرض استرس قرار بگیرید. زیرا روده حساس مى تواند شما را در یک چرخه ناقص قرار دهد. مخصوصا در زمان عود درد شکم، نفس عمیق بکشید. درباره ى اتفاقى که افتاده فکر کنید. بدانید که قبلا اتفاق افتاده و خواهد گذشت؛ فکر کنید که نخواهید مرد، چرا که هیچ کس تا به حال از این سندرم نمرده است.
آرام تر باشید.
هر چیزى که باعث ناراحتى عصبى شما شود مى تواند به کم شدن علایم بیمارى کمک کند. شاید تکنیک هاى آرام بخشى نظیر مدیتاسیون (20)، بیوفیدبک (21) و خودهیپنوتیزمى (22) بتواند مؤثر واقع شود. اگر استرس در زندگى شما، مشکلات زیادى ایجاد کرده است. بهتر است مشاوره روان پزشکى انجام دهید. راه حل، پیدا کردن روشى است که در شما بهترین اثر را دارد.
یک دفترچه استرس تشکیل دهید.
افراد دچار سندرم IBS، داراى یک سیستم روده اى هستند که به غذا، استرس و تغییرات هورمونى بالاتر از حد طبیعى پاسخ مى دهد. فکر کنید که روده شما مثل یک فشارسنج است و ببینید در زندگى چه چیزهایى بیشترین استرس را بر آن وارد مى کند. به طور مثال اگر هر وقت که با رئیس صحبت مى کنید دچار استرس مى شوید، نشانه ى آن است که باید بیشتر روى روابط کار کنید )شاید با صحبت کردن بیشتر با رئیس، یک دوست یا عضو فامیل(.
به نوع غذا و نوشیدنى نیز توجه داشته باشید.
بعضى از غذاها و نوشیدنى ها همانند استرس، مى توانند روده هاى حساس شما را تحریک کنند، بنابراین یادداشت کردن رژیم غذایى و نوشیدنى هایى که مشکل بیشترى را ایجاد مى کنند، مفید است. اگر چه بعضى غذاهاى خاص، به بیشتر مردم آسیب مى رساند خصوصیات هر فرد متفاوت از دیگرى است.
به غذاى خود فیبر اضافه کنید.
جیمزرود »استاد بخش گوارش دانشگاه کانزاس« مى گوید: خیلى از بیماران IBS با اضافه کردن فیبر به رژیم غذایى، عملکرد بهترى خواهند داشت. فیبر مخصوصا در مورد افرادى مفید است که مبتلا به یبوست و مدفوع سفت و تکه تکه هستند. اما ممکن است در مورد اسهال هم مفید باشد. بهترین نوع فیبر، نوع غیر قابل حل آن است که در سبوس، دانه کامل غلات، میوه و سبزیجات یافت مى شود.
از دانه پسیلیوم استفاده کنید.
یک راه آسان براى افزایش فیبر مصرفى، استفاده از دانه هاى خرد شده پسیلیوم است. این یک مسهل طبیعى است که در اکثر سوپر مارکت ها، داروخانه ها و مغازه هاى غذاى بهداشتى فروخته مى شود. برخلاف مسهل هاى شیمیایى، مسهل هاى پسلیومى غیر اعتیادزا و معمولا بى خطر مى باشند حتى اگر در دوره هاى طولانى مدت خورده شوند.
مایعات فراوان مصرف کنید.
براى کار کردن شکم نه تنها فیبر بلکه مایعات هم لازم دارید. در هر حال به طور کلى شما به 6 تا 8 لیوان مایعات در روز نیاز دارید.
در مصرف فرآورده هاى شیرى تجدید نظر کنید.
از همه مایعات به غیر از شیر هر چقدر که مى خواهید مصرف کنید. بسیارى از افرادى که IBS دارند در واقع دچار نفخ لاکتوزى هستند بدین معنى که بدن شما در جذب لاکتوز )قندى که در شیر وجود دارد( مشکل دارد. پزشک مى تواند تست لاکتوز را انجام دهد و شما تا چند روز فرآورده هاى شیرى نخورید و ببینید چه مى شود. به عبارت دیگر، یک تغییر در رژیم غذایى مى تواند تمام مشکلات را حل کند.
مصرف چربى را کاهش دهید.
دلایل زیادى وجود دارد که شما غذاى کم چرب بخورید و این هم یک علت دیگر؛ چربى محرک اصلى انقباضات روده اى است. به عبارت دیگر، چربى باعث بدتر شدن IBS مى شود. براى کم کردن چربى از خوردن سس هاى سنگین و پر چرب، غذاهاى سرخ کرده و روغن هاى سالاد خوددارى کنید.
غذاهاى نفخ زا نخورید.
بعضى بیماران IBS به غذاهاى مولد گاز حساس هستند. اگر شما در این گروه قرار دارید از خوردن این گونه غذاها نظیر لوبیا، کاهو، کلم دلمه اى، گل کلم و پیاز خوددارى کنید.
مراقب مصرف سبوس باشید.
اگر مى خواهید غذاهاى فیبردار نظیر سبوس غلات را به رژیم خود اضافه کنید، این کار را به تدریج انجام دهید تا بدن با آن تطابق پیدا کند. اضافه کردن رژیم پر فیبر در مدت کوتاه و به سرعت مى تواند باعث تولید گاز شود.
مراقب غذاهاى ادویه دار باشید.
بعضى از بیماران IBS به غذاهاى حاوى فلفل و دیگر ادویه جات حساس هستند. سعى کنید یک هفته غذاهاى پر ادویه بخورید و هفته دیگر غذاى ساده بخورید و توجه کنید که آیا وضعیت شما تغییر مى کند یا خیر.
غذاهاى اسیدى نیز خطرناکند.
غذاهاى اسیدى مى توانند به بیماران IBS آسیب برسانند. باید از مصرف غذاهایى مانند پرتقال، گریپ فروت، گوجه، سالاد سرکه دار، براى مدتى اجتناب کنید تا ببینید چه تغییرى ایجاد مى شود.
با دم کردن قهوه براى خود مشکل ایجاد نکنید.
قهوه علت اصلى مصیبت در افراد مبتلا به IBS است. تا حدودى کافئین مقصر است. اما ممکن است به خاطر خود دانه قهوه هم باشد. شاید با پرهیز از خوردن فهوه، اوضاع مقدارى بهتر شود. اگر نشد، سعى کنید مصرف آن را کاهش دهید.
سیگار را خاموش کنید.
تعداد زیادى از مشکلات بیماران IBS به علت کشیدن سیگار است. مقصر اصلى نیکوتین است؛ بنابراین اگر خواستید با آدامس نیکوتینى، سیگار را ترک کنید، شاید هیچ فرقى در وضعیت شکم خود نبینید.
آدامس را بیرون بیندازید.
فقط آدامس نیکوتینى نیست که براى شما مشکل ایجاد مى کند، بلکه آدامس ها و شکلات هایى که به طور مصنوعى با سوربیتول (23)، شیرین شده اند به آسانى هضم نمى شوند و مى توانند IBS را بدتر کنند؛ اگر چه مقدار سوربیتول در یک تکه آدامس یا شکلات آن قدر قابل ملاحظه نیست که بتواند تأثیرگذار باشد. اگر از این تنقلات ده عدد یا بیشتر در روز استفاده مى کنید، باید میزان آن را کاهش دهید.
وعده هاى غذا را منظم بخورید.
فقط مهم نیست که چه مى خورید؛ چگونگى خوردن غذا هم مى تواند روده تحریک پذیر شما را اذیت کند؛ خوردن غذاى بسیار زیاد در یک وعده، باعث فعالیت بیش از حد سیستم گوارش بدن مى شود. به همین علت وعده هاى غذاى متعدد ولى سبک تر بهتر از وعده هاى کمتر و سنگین تر است.
پیاده روى کنید.
کشش خوب بدن برابر با کشش خوب روده ها است )ورزش بدن را قوى مى کند که روده عضوى از آن است(. استرس را از بین مى برد. این کار باعث آزاد شدن اندروفین مى شود که به کنترل درد کمک مى کند. با تمام این تفاصیل، ورزش منظم بیشتر از همه باعث
راهى دیگر
خود را بى درد تصور کنید.
آخرین بارى که به خاطر تحریک پذیرى زیاد روده ها دچار شکم درد شده اید را به یاد بیاورید؟ شما وحشت زده شدید، تمام استرس ها را در خود جمع کردید و عجب اینکه با استرسى شدن، روده هاى شما هم دچار تنش شدید و احتمالا باعث افزایش شکم دردتان شده است.
چگونه مى توانید این چرخه ناخوشایند را بشکنید؟
دکتر دونالد کوپرلند »روانشناس کلینیکى و رئیس بخش روان شناسى و هیپنوتیزم« مى گوید: تصویر پردازى روش بسیار مؤثرى در برخورد با درد و اضطراب است. یادگیرى تصویر پردازى )VISUALIZATION( توسط یک استاد احتمالا بهترین راه است.
دکتر کوپرلند موارد ذیل را پیشنهاد مى کند: اگر احساس درد کردید، هر کارى که انجام مى دهید رها کنید؛ یک جاى راحت براى نشستن یا دراز کشیدن پیدا کنید. چشمان را ببندید و به جاى فکر کردن در مورد درد تصور کنید که:
- به طور ماهرانه به داخل یک اقیانوس که داراى ساحل استوایى و ماسه هاى سفید است، شیرجه رفته اید.
- بالاى یک کوه پر از برف و بلند ایستاده اید و هواى سرد تنفس مى کنید و به قرچ قرچ برف در زیر پاها گوش مى کنید.
- در داخل یک وان چوبى بزرگ و گرم نشسته اید و با چند نفر از بهترین دوستان در حال گپ زدن هستید.
- در داخل یک باغ پر شاخ و برگ در حال راه رفتن هستید.
آرام شدن روده هاى تحریک پذیر مى شود. باید مراقب باشید که در ورزش زیاده روى نکنید زیرا ورزش زیاد مى تواند به اسهال منتهى شود.
قرص ضد درد مصرف کنید.
گاهى تغییرات هورمونى مى تواند باعث تحریک روده ها شود. به همین دلیل ممکن است زنان در طول دوره قاعدگى دچار این حمله ها شوند. داروهاى ایبوپروفن ممکن است آزاد شدن هورمون ها را مهار و مشکل را از ریشه کنترل کنند. براى افراد دیگر این قرص ها به کنترل درد کمک مى کنند.
از بطرى آب گرم براى کنترل درد استفاده کنید.
اگر دچار درد شکمى شدید، بهترین کارى که مى توانید انجام دهید نشستن یا دراز کشیدن و تنفس عمیق مى باشد. سعى کنید آرام باشید؛ بعض از افراد با گذاشتن بطرى آب گرم یا پدهاى گرمازا بر روى شکم شان احساس آرامش مى کنند.

پی نوشت ها :
 

20- روش هایى که هر کدام از تکنیک هاى مفید براى غلبه بر مشکلات جسمى و روانى تشکیل شده است
21- روش هایى که هر کدام از تکنیک هاى مفید براى غلبه بر مشکلات جسمى و روانى تشکیل شده است
22- روش هایى که هر کدام از تکنیک هاى مفید براى غلبه بر مشکلات جسمى و روانى تشکیل شده است
23- سوربیتول: نوعى قند
 

منبع : دایرة المعارف پزشک خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا ،مترجمان : دکتر حسن کریمی یزدی و دکتر پدرام مصطفایی ،انتشارات سپهر اندیشه - 1387