ماهیت بیماری تب مالت و چگونگی سرایت و نحوه درمان آن؛
بیماری های عفونی طیف گسترده ای از انواع بیماری ها را شامل می شود. با وجود پیشرفت علم و تکنولوژی اما بر خلاف تصور ، بیماری های عفونی نه تنها از بین نرفته بلکه از اهمیت بیشتری درحیطه علم پزشکی برخوردار شده اند . چرا که علاوه بر بیماری های عفونی گذشته همچون حصبه و سل بیماری های جدید دیگری به این گستره اضافه شده است . بیماری هایی همچون ایدز و یا همین آنفولانزای خوکی که تب آن این روزها نه تنها در یک کشور بلکه تمام جوامع بشری را در بر گرفته است. همان طور که گفتیم بیماری های عفونی از خانواده بزرگی از بیماری ها تشکیل می شوند که به دلیل گستردگی این شاخه از علم پزشکی این بار تنها به یکی از بیماری های عفونی پرداخته ایم؛ تب مالت یا «بروسلوز» که درکشورمان بسیار شایع است .
تب مالت یا بروسلوز بیماری مشترکی بین انسان و دام است . این بیماری به صورت مستقیم یا غیر مستقیم انسان با حیوانات و یا مصرف مواد غذایی آلوده انتقال پیدا می کند . این بیماری به این دلیل به تب مالت شهره شده است که نخستین بار در جزیره «مالت» این بیماری دیده شده است . تب مالت در مناطقی که حیواناتی همچون گاو ، بز، گوسفند ، سگ و... در آن به میزان زیاد وجود داشته باشد به صورت بومی در آن منطقه دیده می شود و یا اصطلاحا گفته می شود که این بیماری در این منطقه بومی شده است .
راه های انتقال
به طور کلی می توان مهم ترین راه های انتقال این بیماری را اینگونه تقسیم بندی کرد؛
ـ تماس با مواد آلوده ا ی که انتقال بیماری در نتیجه تماس مستقیم با آن اتفاق می افتد.همچون خون یا بافت آلوده دامی که در این صورت آلودگی می تواند از راه خراش های پوستی به راحتی به بدن انتقال پیدا کند . بنابراین این موضوع چه در افرادی که شغل آنها در ارتباط با دام و طیور است و چه در افرادی که در محیط خانه در اثر خراشیدگی دست ، در هنگام تماس با گوشت آلوده میکروب را وارد بدن خود سازند ممکن است ایجاد شود در این باره می توان به خاراندن چشم توسط دست آلوده به میکروب بیماری نیز اشاره کرد که به خودی خود می تواند فرد را دچار بیماری کند.
ـ آلودگی از طریق مواد لبنی آلوده یکی دیگر از راه های انتقال تب مالت است که البته به صورت غیر مستقیم فرد را دچار بیماری می کند . نظیر خوردن شیر و یا فرآورده های غیر پاستوریزه و آلوده به میکروب تب مالت .
ـ انتقال از راه تنفسی . همان طور که از نام آنها پیداست فرد از طریق استنشاق هوای آلوده دچار بیماری می شود. به عنوان مثال هوای آلوده ای که از طریق مواد دفعی حیوان بیمار وارد ریه فرد می شود. همچنین در محیط های نگهداری حیوانات که در صورت ابتلاشان به بیماری هوا را آلوده و تب مالت را به انسان انتقال دهند.
نشانه ها ی بیماری
از آنجا که تب مالت 4 فرم باکتری دارد ممکن است خیلی خفیف و یا شدید بروز پیدا کند. بنابراین این شدت ضعف به دلیل همین فرم های مختلف که افراد را دچار می کند متفاوت است . یعنی ممکن است فردی در طول یک ماه بهبود پیدا کند و فرد دیگر بیشتری از این مدت . علاوه بر این از آنجا که این بیماری هر فرمی را می تواند به خود بگیرد به آن بیماری «هزارچهره» نیز گفته می شود . به همین دلیل علائم بالینی آن به دلیل همین تعدد فرم ها متغیر و غیر اختصاصی است . درباره گستره این علائم می توان به این موارد اشاره کرد؛ ضعف و بی حالی ، تعرق شدید ، تهوع ، سردرد ، سرگیجه و دردهای اسکلتی و عضلانی چون درد کمر و زانو که شایع ترین تظاهر بالینی را باید به همین دردهای اسکلتی و عضلانی نسبت داد. بناراین برای شناسایی علت اصلی این علایم غیر اختصاصی که هر یک می تواند اختصاص به یک بیماری خاص و یا تب مالت داشته باشد نیاز به یک سری انجام آزمایش ها و تست های تشخیصی دارد که به صورت تخصصی از سوی یک پزشک متخصص بیماری های عفونی به شخص تجویز می شود.
زمان مراجعه به پزشک
از آنجا که تب مالت علائم غیر اختصاصی متنوعی دارد. بنابراین تشخیص آن از دیگر بیماری ها دشوار است . درباره زمان مراجعه به پزشک و اینکه به دلیل علایم غیر اختصاصی فرد باید به چه پزشکی و با چه تخصصی مراجعه کند باید گفت فردی که تا دیروز خوب بوده اما یکدفعه دچار تعریق فراوان ، دردهای اسکلتی و عضلانی ، افسردگی و یا دیگر علایم می شود بهتر است به یک متخصص بیماری های عفونی مراجعه کند تا به این ترتیب بیماری وی به طور دقیق تشخیص داده شود. به عنوان مثال مشخص شود که درد کمر فرد ناشی از عارضه دیسک کمر وی است و یا تب مالت . تشخیص نیز همان گونه که گفته شد از طریق انجام برخی تست ها و آزمایش ها انجام می شود که مرسوم ترین آنها تستهای تشخیصی "سرولوژیکی" به شمار می رود. جالب است بدانید با وجودی که بیماری تب مالت به شکل های مختلفی تظاهر پیدا می کند اما درمان همه آنها یکی است . از آنجا که میکروب این بیماری به درمان بسیار حساس است و زود از بین می رود به آن اصطلاحا میکروب نجیب گفته می شود. طور دوره درمان تب مالت شش هفته به طول می انجامد و داروهای تجویز شده برای آن شامل قرص های خوراکی و تزریق عضلانی می شود. خوب است بدانید که این بیماری که در دام باعث سقط جنین می شود در انسان معمولاً منجر به سقط جنین نمی شود و تنها به دلیل حاملگی مادر در انتخاب دارو از سوی پزشک مواردی مد نظر قرار می گیرد. علاوه بر همه اینها تب مالت می تواند خود محدود شونده نیز باشد . به این مفهوم که خود بدن بیمار می تواند این بیماری را از طریق تولید آنتی بادی کنترل و درمان کند. اگر چه ممکن است طور درمان از این طریق طولانی تر شود.
چه کنیم تا دچار نشویم
برای پیشگیری از این بیماری هزار چهره بهتر است نکات زیر را رعایت کنیم؛
1 ـ جوشاندن شیر طبیعی و غیر پاستوریزه به مدت 20 دقیقه
2 ـ اطمینان از پاستوریزه بودن مواد لبنی مصرفی همچون پنیر ، بستنی و...
3 ـ بستن دهان و بینی هنگام قرار گیری در معرض فضاهای آلوده ای چون طویله و اصطبل ها خصوصا هنگام نظافت بسیار توصیه می شود .
4ـ بهتر است گوشتی که از سالم بودن آن اطمینانی وجود ندارد را خوب پخته و سپس میل کنید.
5 ـ پیشگیری همیشه بهترین راه برای دوری از بیماری است بنابراین آن را جدی بگیرید.
منبع:شاهد جوان ش 56
