حیات دوباره به حوض ماهی سعدی بازگشت

تاریخ خبر :1393/08/30-مصیب امیری امروز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در شیراز، با اشاره به همکاری‌های شهردار منطقه 3 در این مورد گفت: با تلاش انجام‌گرفته، گرفتگی مسیر گذر آب قنات از صبح پنجشنبه گشایش یافت و شاهد بالا آمدن سطح آب در حوض ماهی هستیم.

وی به وضعیت نامطلوب قنات در سال‌های گذشته اشاره کرد و ادامه داد: براثر ریزش چاه‌های مسیر قنات و گرفتگی‌های ایجادشده در مسیر آبراه، از یک‌سو و خشک‌سالی‌های اخیر سطح آب حوض ماهی سعدی به‌شدت کاهش یافت که در رسانه‌ها نیز اخبار آن به اطلاع عموم رسید.

امیری گفت: با همکاری این اداره کل و تلاش شهردار منطقه 3 شیراز در چند مرحله عملیات لایروبی تاکنون انجام ‌گرفته است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری فارس اضافه کرد: البته این پروژه همچنان ادامه می‌یابد و به‌منظور جلوگیری از ریزش مجدد عملیات دس‌گذاری توسط شهرداری منطقه در مسیر آبراه، ادامه خواهد یافت.

از زیر کوه سعدی، چشمه‌ای بیرون می‌آید که چند چاه برای استفاده از آن در خانه‌های بالادست آرامگاه حفرشده است.

حوض ماهی آرامگاه سعدی مظهر قنات و چشمه است که ماهی‌های حوض ماهی سرمست از این فضا در آن می‌چرخند.

تردیدی وجود ندارد که پیش از زمان سعدی و حتی در ایران باستان، این آب جریان داشت و مقدس بود، به همین دلیل سعدی برای این آب اهمیت قائل می‌شد.

بر اساس نوشته «ابن‌بطوطه» که دو بار در سال‌های 725 و 748 هـ.ق، (بار اول حدود 30 سال پس از درگذشت سعدی) به شیراز آمده بود، سعدی این حوض هشت‌ضلعی را ساخته است.

آیین‌ها و باورهای مردم شیراز و اطراف چنین بود که هرسال در چهلمین روز پس از عید نوروز در محوطه جلوی آرامگاه سعدی جمع می‌شدند و آش نذری که در فارس به‌اصطلاح «دیگ‌جوش» نامیده می‌شود، می‌پختند و از بامداد تا شب شادی می‌کردند و بر این باور بودند که یک ماهی قرمز که یک حلقه طلایی در بینی دارد، در آب بالا می‌پرد و می‌رود.

ماهی‌های این آب محترم است و هیچ‌کس حق صید آن‌ها را ندارد.

امروزه هنوز مردم کوی سعدی بر این باورند و در حوض ماهی سکه می‌اندازند تا آرزوهایشان برآورده شود.

پس از ساخت آرامگاه سعدی، از آب‌تنی در این حوض برای برآورد نیاز جلوگیری شد و دیگر کسی در محوطه حوض ماهی به آب دسترسی ندارد؛ اما حدود 150 متر بعد از آرامگاه، در کوچه‌ای که به‌اصطلاح کوچه حمام سعدی می‌نامند، مردم برای باورها و مناسک خود از آب چشمه یا قنات سعدی استفاده می‌کنند.

مردم شیراز و اطراف، باورهایی خاص نسبت به حوض ماهی دارند و عده‌ای برآنند صاحب این آب، حضرت امام حسن (ع) است.

گروهی دیگر معتقدند اگر دختر یا پسری دست و روی خود را با این آب بشوید، بخت او باز می‌شود و به خانه بخت می‌رود.

درگذشته با جام «چهل‌کلید» روی سرخود آب می‌ریختند. آب‌تنی در دوره‌ پیش از ساخت ساختمان جدید آرامگاه، در روز چهارشنبه‌سوری انجام می‌شد.