این روزها در گذشت توران میرهادی خبری است که کام اهالی ادبیات و فرهنگ را تلخ کرده است. در تاریخ ایران، زنان بزرگی باعث رشد و آبادانی سرزمین و فرهنگ کشور خود بودهاند. زنان همیشه علیرغم محدودیتهای موجود در عرصه هنر و ادب نقش به‌سازایی داشتهاند. توران میرهادی از جمله آن زنان است.
او از پدری ایرانی به نام سید فضل‌الله که ریشه و تبار تفرشی داشت و مادری آلمانی به نام گرتا دیتریش در شمیران به دنیا آمد. پدرش یکی از تکنوکرات‌های برجسته ایران در دوره رضا شاه به شمار میرفت. مادرش گرتا دانش‌آموخته نقاشی و مجسمه‌سازی بود. پس از مدتی زندگی در ایران، افزون بر خانه‌داری در هنرستان کمال الملک کار می‌کرد و به هنرجویان مبانی هنر و مجسمه‌سازی آموزش می‌داد. توران میرهادی از هنگام کودکی با دو فرهنگ آلمانی و ایرانی پرورش یافت. او در پاییز 1325 برای تحصیلات به فرانسه رفت. در آغاز در رشته روان‌شناسی تربیتی در سوربن تحصیل کرد و سپس همراه آن در رشته آموزش پیش از دبستان و ابتدایی درکالج سوینه پاریس مشغول تحصیل شد. او در سال 1330 با کولهباری از دانش و تجربه به ایران بازگشت.
توران میرهادی در سال 1334 با ساخت کودکستان «فرهاد» و پس از آن مدرسه فرهاد نخستین گام را در جهت پرورش و رشد کودکان سرزمین خود برداشت. از این دوره به بعد همسر دومش محسن خمارلو همکار و همراه همیشگی او در اداره کودکستان و دبستان شد. در سال 1350 او توانست مدرسه راهنمایی فرهاد را نیز در کنار آنها تاسیس کند و پس از آن با داشتن 1200 دانش آموز به ساختمانی در سهروردی نقل مکان کرد.
به گفته خود او شکل سازمانی مدرسه فرهاد با مدارس دیگر متفاوت بود. در همه جا شکل سازمانی مدارس به صورت هرمی است که مدیر مدرسه در رأس هرم قرار دارد و پس از آن ناظم، معلم‌ها، اولیا و مربیان و در آخر نیز دانش‌آموزان قرار دارند. درحالی که در مدرسه فرهاد یعنی مدیر و رئیس مدرسه در پایین قرار داشت و این بچه‌ها بودند که درباره اداره مدرسه تصمیم‌گیری می‌کردند. دانش‌آموزان هر مقطع تحصیلی سه نماینده برای هر ماه و دو نماینده برای یک سال انتخاب می‌کردند. نماینده‌ها وظیفه قانونگذاری را داشتند و دیگر نماینده‌ها نیز وظیفه اداره مدرسه را برعهده داشتند. نماینده‌هایی که برای یک ماه انتخاب می‌شدند در پایان ماه تغییر می‌کردند و به این ترتیب همه دانش‌آموزان در اداره مدرسه سهیم بودند.
او در سال 1335 نخستین نمایشگاه کتاب کودک را در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران برگزار کرد. میرهادی با این نمایشگاه کمبود کتاب کودک و کتابخانه های ویژه کودکان را به جامعه فرهنگی آن روزگار یادآوری کرد. پس از این کار بود که جنبشی در گسترش ادبیات کودکان راه افتاد که تا زمان پایه گذاری شورای کتاب کودک در سال 1341 به طور غیر رسمی و پراکنده ادامه یافت. سرانجام دی ماه سال 1341 هیأت 5 نفره‌ای متشکل از توران میرهادی، مرتضی ممیز، لیلی ایمن، عبدالرحیم احمدی، ماه آفریده آدمیت اساسنامه شورای کتاب کودک را تدوین و با همراهی 40 نفر شورای کتاب کودک را تأسیس کردند. تا مدت‌ها این شورا مکان ثابتی نداشت و جلسات را در مدارس مختلف برپا می‌کرد و با دعوت از نویسندگان کودک از آنها می‌خواست کتاب در موضوعات مختلف برای کودکان بنویسند.
ایده فرهنگنامه کودکان و نوجوانان به دومین سمینار ملی ادبیات کودکان که در سال 1346 در باشگاه معلمان برگزار شد باز می گردد. در این سمینار کسانی چون ایرج افشار، فریدون بدره ای، اسماعیل سعادت و توران میرهادی شرکت داشتند. همگی شرکت کنندگان در این سمینار بر تدوین و تالیف فرهنگنامه ای بومی که نیازهای کودکان و نوجوانان ایرانی را برآورده سازد، تاکید کردند. توران میرهادی در سال 1358 حرکت اجرایی برای تالیف و تدوین این اثر ملی با کمک های مالی محسن خمارلو را آغاز کرد. از آن پس تاکنون هدایت گروه تالیف و تدوین این اثر با توران میرهادی است و در کنار خود کسانی مانند نوش آفرین انصاری، ایرج جهانشاهی، هوشنگ شریف زاده، محمود محمودی، اسماعیل سعادت، و ایران گرگین را داشته است.
توران میرهادی به عنوان مادر آموزش و پرورش ایران لقب یافته است. او در سال گذشته از سوی موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان به عنوان نامزد جایزه آستریدلیندگرن 2016 معرفی شد.
توران میرهادی در روز سهشنبه 18 آبان به دیار باقی شتافت، مراسم تشییع او با حضور چهرههای ادبی و فرهنگی چون استاد دکتر مهدی محقق، ادیب برجسته و رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی؛ دکتر نوش آفرین انصاری دبیر شورای کتاب کودک، هوشنگ مرادی کرمانی، در روز جمعه 21 آبان در خانه هنرمندان برگزار شد.
در گذشته مطالبی درباره فوت آرتور هیلر و گری مارشال منتشر کرده‌ایم که می‌توانید در بنیتا مشاهده کنید.
