برترین ها - ترجمه از هدی بانکی: عدم تحمل لاکتوز، بیماری شایعی است که تخمین زده شده 30 تا 50 میلیون آمریکایی تا حدودی دچارش هستند. هر چند خیلی از افراد ادعا میکنند ناگهان مبتلا به عدم تحمل لاکتوز شدهاند، اما این اتفاق، نسبتا غیر معمول است. عدم تحمل لاکتوز، معمولا به مرور زمان روی میدهد، اما در مواردی نادر از آسیب رودهای یا بیماری گوارشی ممکن است، شروع این بیماری روی بدهد.
لاکتوز چیست؟
لاکتوز، فرم طبیعی قند است که در فرآوردههای لبنی مانند شیر وجود دارد. لاکتوز به مقدار کمتر در محصولاتی چون پنیر و ماست نیز موجود است، زیرا مقداری از لاکتوز طی فرآوری از بین میرود.
عدم تحمل لاکتوز یعنی چه؟
عدم تحمل لاکتوز زمانی بوجود میآید که بدن، تولید آنزیم لاکتاز را متوقف میکند یا کمی از این آنزیم را میسازد. لاکتاز مسئول تجزیهی لاکتوز در رودهی کوچک است، تا مولکولهای کوچکتر قند بتوانند توسط بدن جذب شوند. اگر بدن ما به اندازهی کافی آنزیم لاکتاز نسازد، لاکتوز در روده باقی مانده و توسط باکتریها تخمیر شده و علائم ناراحت کنندهای بوجود میآورد.
آنزیم لاکتاز هنگام تولد به مقدار زیاد تولید میشود و به نوزاد این امکان را میدهد تا شیر مادر را با موفقیت هضم کند. با افزایش سن، ما به طور کلی مقدار کمتری از این آنزیم تولید میکنیم چون رژیم غذاییمان متنوعتر شده و وابستگی کمتری به محصولات شیری خواهیم داشت.
یعنی زمانی که به بزرگسالی میرسیم، حتی اگر تمام مت شیر بنوشیم، ممکن است به علائم عدم تحمل لاکتوز دچار شویم. حدود 30 میلیون آمریکایی، تا سن 20 سالگی، برخی از علائم این بیماری را دارند.
هر چند بسیاری از افراد با بالا رفتن سن به دلیل کاهش تولید لاکتاز، دچار عدم تحمل لاکتوز میشوند، اما این بیماری بعد از جراحی روده، عفونتهای رودهی کوچک مانند ویروسها، باکتری و انگل و همچنین بیماریهای رودهای چون کرون و سلیاک نیز بوجود میآیند.
علائم آن چیست؟
شدت علائم این بیماری در افراد، متفاوت میتواند باشد که بستگی به مقدار آنزیم لاکتازی که بدن فرد تولید میکند دارد. علائم شایع عدم تحمل لاکتوز شامل، نفخ شکم، گرفتگیها، گاستریت، تهوع و اسهال میشود.
این علائم معمولا بین 30 دقیقه تا 2 ساعت بعد از مصرف محصولات شیری روی داده و هر چه مقدار بیشتری از این محصولات مصرف شود، علائم شدیدتر خواهند بود.
آیا امکان دارد عدم تحمل لاکتوز ناگهانی بوجود بیاید؟
هر چند عدم تحمل لاکتوز چیزی نیست که یک شبه ایجاد شود، اما بیماریهای خاصی هستند که میتوانند باعث شوند عدم تحمل لاکتوز، غیر منتظرانه روی بدهد. اما باز هم این پروسه معمولا تدریجی است و به طور کلی اگر شما به طور ناگهانی علائم عدم تحمل لاکتوز را پیدا کنید، مشکل دیگری وجود دارد.
عدم تحمل لاکتوز در بسیاری از علائم با سایر بیماریهای رودهای مشترک است، اما برخی از این علائم ممکن است شدیدتر باشند، برای همین باید تشخیص دقیق توسط پزشک متخصص داده شود، نه اینکه خود فرد، شروع کند به حذف کردن لاکتوز در رژیم غذایی.
مطالعات نشان داده که عدم تحمل لاکتوز، یکی از گزارش شدهترین بیماریهاست و افراد زیادی عقیده دارند مبتلا به عدم تحمل لاکتوز هستند، اما وقتی تست تنفسی هیدروژن دادند، نتیجه مثبت نبود. تست تنفسی هیدروژن، یک آزمایش معتبر برای تشخیص بیماری عدم تحمل لاکتوز است. همچنین پژوهشها نشان داده که علائمی که تصور میشود با گوارش لاکتوز مرتبط هستند، معمولا ربطی به مصرف محصولات محتوی لاکتوز نداشته و احتمالا دلیل دیگری دارند.
عدم تحمل لاکتوز، سه نوع اصلی دارد:
. عدم تحمل لاکتوز اولیه: این نوع، تنها نتیجهی کاهش تولید آنزیم لاکتاز در اثر افزایش سن بوده و اغلب موجب شروع تدریجی علائم میشود. اما با وجود اینکه پروسهای تدریجی است، این نوع عدم تحمل لاکتوز معمولا به این دلیل که علائم مورد غفلت بیمار قرار میگیرند، به نظر میرسد که ناگهانی ایجاد میشوند، چون حالا دیگر این نشانهها تشدید شده و آشکارتر شدهاند.
. عدم تحمل لاکتوز ثانویه: این نوع عدم تحمل لاکتوز، معمولا ناگهانی بروز میکند و به دلیل بیماری یا آسیب رودهی کوچک ایجاد میشود. بیماری سلیاک، بیماری التهابی روده، جراجی روده یا حتی یک ناراحتی معدهی حاد میتواند عدم تحمل لاکتوز ایجاد کند. خوشبختانه با درمان بیماری اصلی، این نوع تحمل لاکتوز نیز معمولا برطرف میشود.
. عدم تحمل لاکتوز مادرزادی: این نوع عدم تحمل لاکتوز، نادر است اما گهگاه زمانی اتفاق میافتد که نوزاد بدون لاکتاز متولد میشود و از این رو از همان لحظهی تولد نمیتواند لاکتوز را هضم کند.
درمان عدم تحمل لاکتوز چیست؟
علائم عدم تحمل لاکتوز را میتوان با در پیش گرفتن رژیم غذایی بدون لاکتوز درمان کرد، که شامل اجتناب از محصولات با لاکتوز بالا مانند شیر و جایگزین کردن آن با انواع بدون لاکتوز مثل سویا یا شیر بدون لاکتوز میشود. بسیاری از بیماران متوجه میشوند که محصولاتی مانند پنیر و ماست و کره را میتوانند تحمل کنند چون مقدار زیادی از لاکتوز آنها طی فرآوری گرفته شده است.
داروهایی چون لاکتائید نیز ممکن است تجویز شوند که میتوان آن را همراه با غذاهای لاکتوز دار مصرف کرد زیرا فعالیت آنزیمی انجام داده و این قند را تجزیه میکنند.