دکتر سید مسعود کیمیاگر؛ متخصص تغذیه
همواره برای افرادی که دچار کمبود وزن، بی‌اشتهایی و یا کم‌اشتهایی هستند، اضافه کردن وزن و افزایش اشتها یکی از مسائل مهم به شمار می‌رود. بی‌اشتهایی میتواند نشانه‌ای از وجود برخی مشکلات فیزیولوژیکی در افراد باشد که حتماً باید درمان شود.
از طرفی عوامل متعددی می‌توانند بر میزان گرسنگی و اشتهای افراد تأثیر بگذارند از جمله: سوخت و ساز بدن (متابولیسم)، ذائقه افراد، داشتن حالت تهوع و استفراغ، یا بیماری و نوع غذاها. برخی اوقات کمبود ویتامین در بدن میتواند سبب کاهش اشتها شده و یا حتی ذائقه افراد نسبت به برخی غذاها را تغییر دهد.
دلایل کاهش اشتها
کارشناسان معتقدند عوامل زیادی می‌توانند بر میزان اشتهای افراد تأثیرگذار باشند. این عوامل می‌توانند ناشی از بیماری‌های جسمی و یا ناراحتی‌های روحی و عاطفی باشند. بیماری‌های جسمی که می‌توانند سبب کاهش اشتها شوند از زخم و یا جراحت در دهان تا بیماری‌های گوارشی متغیرند.
افسردگی و بیماری‌های روحی از جمله وجود اضطراب، استرس و نگرانی در افراد نیز میتواند سبب بی‌اشتهایی شود. ممکن است در نزد برخی افراد که خواهان کاهش وزن هستند، بی‌اشتهایی و یا کم اشتهایی یک امتیاز بزرگ محسوب شود، اما افراد کم‌اشتها حتماً باید با پزشک مشورت کنند تا با بررسی دلایل کم‌اشتهایی از بروز برخی بیماری‌ها که ممکن است در اثر همین بی‌اشتهایی باشد، پیشگیری شود.
بیماری
برخی بیماری‌های مزمن مانند کم‌کاری غده تیروئید، سرطان، نارسایی‌های مزمن کبد و یا کلیه، عفونت‌ها و ایدز، می‌توانند سبب بروز بی‌اشتهایی در افراد شوند. پزشکان معتقدند با درمان این بیماری‌ها، اشتهای افراد مجدداً به حالت طبیعی خود بر می‌گردد.
ذائقه
برخی از بیماران معمولاً پس از یک عمل جراحی و یا پس از بستری شدن در بیمارستان، ذائقه خود را از دست می‌دهند و برای مدتی میل به خوردن مواد غذایی ندارند.
افرادی که دارای رژیم غذایی خاص و محدودی هستند ممکن است دچار کاهش اشتها شوند زیرا مواد غذایی را که باید بخورند، دوست ندارند.
مصرف نمک و چربی در افرادی که دچار پرفشاری خون و یا دیابت هستند معمولاً محدود شده است و از آن جایی که این دو ماده مضر سبب خوشمزه شدن غذاها نیز می‌شوند عدم وجود این دو ماده در غذاها خود میتواند سبب کاهش تمایل افراد به غذا خوردن شود. ذائقه افراد با افزایش سن و در میانسالی تغییر می‌کند و کاهش اشتها در افرادی که پا به سن گذاشته‌اند امری تقریباً طبیعی است.
بیماری آنورکسیا
بیماری آنورکسیا، یک بیماری روانی است که افراد دائماً از چاقی و افزایش وزن نگران بوده و از ترس اینکه مبادا چاق شوند به خود گرسنگی می‌دهند که این امر خود میتواند سبب بروز مشکلات دیگری برای فرد شود.
مغز افراد مبتلا به آنورکسیا، فرمانی برای خوردن مواد غذایی دریافت نمی‌کند و در نتیجه فرد تمایلی به خوردن ندارد؛ علائم این بیماری عبارتند از: فشار خون پایین، نامنظم بودن دوره‌های قاعدگی و تحلیل بافت عضله و چربی.
افسردگی
مسائل احساسی عاطفی مانند افسردگی، می‌توانند سبب کاهش اشتها شوند. سوگ و ماتم، عدم تحرک و معلولیت، تنهایی و احساس بی‌پناهی در افسردگی مؤثر بوده و در نتیجه فرد، خود را به نوعی فراموش کرده و نسبت به تغذیه خود بی‌تفاوت می‌شود.
مشکلات دندانی
برخی از افراد که دچار مشکلات دندانی هستند و به هنگام جویدن مواد غذایی دچار مشکل می‌شوند ممکن است تمایلی به غذا خوردن نداشته باشند.
مصرف الکل
کارشناسان معتقدند مصرف الکل یکی از دلایل عمده در کاهش اشتهای افراد می‌باشد. افراد الکلی اغلب نوشیدن مواد الکلی را جایگزین خوردن مواد غذایی می‌کنند.
مصرف دارو
یکی از اثرات جانبی مصرف برخی داروها، کاهش اشتها است. داروهای مخصوص شیمی درمانی و داروهایی نظیر: مورفین، آنتی بیوتیک‌ها، داروهای سرماخوردگی و سرفه، و همچنین مواد مخدر مانندکوکائین و آمفتامین‌ها سبب بی‌اشتهایی در افراد می‌شوند.
قبل از صرف غذا، آب ننوشید
نوشیدن آب قبل از غذا، سبب ایجاد احساس سیری و پری می‌شود. طی تحقیقات صورت گرفته، افرادی که قبل از غذا 2 لیوان آب می‌نوشیدند، نسبت به افرادی که این کار را انجام نمی‌دادند 2 کیلوگرم کاهش وزن داشتند.
ویتامین B کمپلکس
ویتامین B میتواند سبب افزایش اشتها و در نتیجه افزایش وزن شود. طی تحقیقاتی که در دانشگاه شیکاگو انجام شد کودکانی که ویتامین B
مصرف می‌کردند بهتر وزن گرفته بودند.
روی
کمبود روی در بدن میتواند سبب کاهش اشتها شود زیرا این ماده معدنی میتواند بر ذائقه افراد نسبت به مواد غذایی تأثیرگذار باشد.
ورزش
ورزش سبب افزایش اشتها می‌شود زیرا در اثر ورزش، بدن کالری می‌سوزاند و در نتیجه اشتهای بیشتری پیدا می‌کند.
مصرف الکل
کارشناسان معتقدند مصرف الکل یکی از دلایل عمده در کاهش اشتهای افراد می‌باشد. افراد الکلی اغلب نوشیدن مواد الکلی را جایگزین خوردن مواد غذایی می‌کنند.