دندان قروچه ناشی از به هم سائیدن یا گره کردن دندان‌ها به طور ناخودآگاه در طول روز و یا هنگام خواب شبانه است. دندان قروچه به عنوان یک اختلال حرکتی مربوط به خواب در نظر گرفته شده است و مبتلایان به این اختلال بیشتر احتمال دارد به سایر اختلالات خواب مانند خر و پف شبانه یا وقفه در تنفس شوند. در ادامه این مطلب را به نقل از آوای سلامت بخوانید.
دندان قروچه خفیف ممکن است نیاز به درمان نداشته باشد اما در برخی افراد می‌تواند به طور مکرر و به اندازه کافی شدید رخ دهد و منجر به اختلالات فک، سردرد، آسیب به دندان ها و مشکلات دیگر شود.
از آنجا که دندان قروچه به طور ناخودآگاه بخصوص هنگام خواب رخ می‌دهد و عوارضش توسعه می‌یابد، این مهم است که نسبت به علائم و نشانه‌های آن آگاه باشید و به مراقبت‌های منظم از سلامت دندان‌ها بروید.
علائم
علائم و نشانه‌های دندان قروچه ممکن است شامل این موارد باشند:
ممکن است فشار دندان‌ها به همدیگر به حدی باشد که بر سطح دندان‌ها اثر بگذارد و مینای دندان را از بین ببرد. از بین بردن مینای دندان، باعث افزایش حساسیت دندان‌ها، ترک خوردن دندان‌ها و حتی شکستگی آنها می‌شود. در دندان‌های عقبی هم گاهی باعث از بین رفتن برجستگی‌های روی سطح دندان‌ها می‌شود. البته در بعضی مواقع علایم دیگری هم دیده شوند مثلا سردرد، دندان درد، لق شدن دندان‌ها، تحلیل لثه، درد گردن، بی‌خوابی، زخم یا درد در قسمت گونه، گوش درد، صدا هنگام باز و بسته کردن فک، حساسیت شدید دندان‌ها و دندانه دارشدن زبان به خصوص در قسمت‌های کنار هم گاهی به چشم می‌خورند.
علل
پزشکان دقیقا نمی‌دانند چه چیز منجر به بروز دندان قروچه می‌شود. علل جسمی و یا روانی احتمالی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- احساسات مانند اضطراب، استرس، خشم، سرخوردگی و تنش
- داشتن شخصیت تهاجمی، رقابتی یا بیش فعال
- قرارگیری غیر طبیعی دندان‌های بالا و یا پایین
- دیگر مشکلات خواب مانند آپنه خواب
- پاسخ به درد گوش یا دندان درآوردن در کودکان
- ریفلاکس معده
- اثرات جانبی غیر معمول برخی داروها مانند فنوتیازینها یا داروهای ضد افسردگی خاص
- عوارض ناشی از یک اختلال مانند بیماری هانتینگتون یا پارکینسون
عوامل خطر
این عوامل خطر به دندان قروچه نسبت داده شده‌اند:
استرس: اضطراب یا استرس می‌تواند به آسیب‌های دندانی منجر شود.
سن: دندان قروچه در کودکان شایع‌تر است و معمولا در سال های نوجوانی از بین می‌رود.
نوع شخصیت: داشتن شخصیت تهاجمی یا بیش فعال خطر ابتلا به دندان قروچه را افزایش می‌دهد.
تحریک مواد: استعمال دخانیات یا نوشیدنی های کافئین دار خطر دندان قروچه را افزایش می‌دهد.
درمان
اگر دندان قروچه زود تشخیص داده شود، می‌توان با یافتن علت اولیه و رفع آن، این مساله را نیز درمان کرد اما اگر دیر شده باشد، دندان قروچه به صورت یک عادت درخواهد آمد و حالا باید آن را با روش‌های اصلاح عادتی، درمان کرد، اما در اینجا به چند روش درمانی اشاره می‌کنیم:
محافظ دهانی: گارد دهانی، روی دندان‌ها قرار می‌گیرد و از آنها در مقابل سایش محافظت می‌کند. بیشتر موارد دندان قروچه توسط همین محافظ‌ها رفع می‌شوند.
بیوفیدبک: این دستگاه وسیله‌ای باتری دار است که روی سر قرار می‌گیرد و با حس کردن انقباض عضلات صورت هنگام دندان قروچه صدایی ایجاد می‌کند. این صدا از درجه‌های کمتر شروع می‌شود و به تدریج افزایش می‌یابد تا زمانی که دندان قروچه از بین برود. قصد آن این است که فرد بدون اینکه از خواب بیدار شود، دندان قروچه خود را متوقف کند.
تحریک حس چشایی: در این روش، بسته‌های ریزی را پر از ماده بی ضرر اما تلخ می‌کنند و آن را توسط وسیله‌ای شبیه دستگاه‌های ارتودنسی در میان دندان‌های عقب قرار می دهند. اگر فرد بخواهد در طول شب دندان‌هایش را به هم نزدیک کند، این بسته پاره و فرد هوشیار می شود.
بوتاکس: دندان قروچه اختلالی است که با انقباض غیرارادی عضله همراه است. در درمان آن، نوع رقیقی از سم بوتولونیم برای فلج موقتی عضلات به کار می‌رود و بوتاکس عضله را به قدری ضعیف می‌کند که اثرات دندان قروچه را کاهش می‌دهد اما به حدی نیست که مانع استفاده درست از عضله شود.
مکمل‌های غذایی: نظریه‌های متعددی است که مصرف بعضی مکمل‌ها را برای رفع دندان قروچه توصیه می‌کنند از جمله منیزیم و کلسیم.
کنترل و درمان اضطراب: انجام بعضی کارها مانند گوش دادن به موسیقی ملایم یا دوش آب گرم یا قراردادن یک حوله گرم روی گونه در جلوی گوش برای آرام کردن عضلات فک، موثر هستند.
