سازمان بهداشت جهانی امسال «پوشش همگانی» را به‌عنوان شعار هفته سلامت انتخاب کرده اینکه سلامت «همه جا و برای همه کسی» است. یعنی باید کاری کنیم مردم مجبور نباشند بین سلامت و دیگر نیازهای‌شان دست به انتخاب بزنند و همواره سلامت در اختیار همه قرار بگیرد.
به گزارش به نقل از ایران در همین راستا یکی از بحث‌های اصلی که سازمان بهداشت جهانی تأکید می‌کند، منابع پایدار است. مهم‌ترین منابع پایدار علاوه بر منابع مالی و مادی که همه دولت‌ها بر تحقق آن تلاش می‌کنند، مردم هستند. مردم می‌توانند با مشارکتی که در حوزه سلامت دارند گام‌های مؤثری برای ارتقای سلامت بردارند.
از سوی دیگر دولتمردان شعار(همه برای سلامت و سلامتی در همه چیز) و مباحث سلامت را در فعالیت‌ها و سیاستگذاری‌های‌شان باید مد نظر قرار دهند. برای مثال در دنیا به این نتیجه رسیده‌اند که با طراحی مناسب ساختمان‌های اداری می‌توانیم تحرک بدنی را در کارکنان دولت افزایش دهیم.
از همین رو در برخی ساختمان‌های اداری در دنیا پارکینگ را دورتر از ساختمان اداری تعبیه می‌کنند تا کارکنان در روز پیاده روی کنند. همچنین در برخی اداره‌ها فضای مناسبی را برای نرمش و دور کردن استرس کارمندان اختصاص می‌دهند.
از جمله مشکلات حوزه سلامت در کشور ما بویژه در شهرهای بزرگ ویژگی مدارس است. مدارس غیرانتفاعی که امروزه در ساختمان‌های کوچک راه‌اندازی می‌شود معمولاً فضای کافی برای ورزش و حرکات بدنی دانش‌آموزان ندارند.
مسئولان آموزش و پرورش باید در این زمینه چاره اندیشی کنند و سالن‌ها و زمین‌های ورزشی را که جدا از مدارس هستند در اختیار دانش‌آموزان قرار دهند. یکی دیگر از موضوعات اثرگذار در حوزه سلامت، آلاینده‌هایی است که از طریق گسترش صنایع مختلف ایجاد می‌شوند.
مطابق قانون هر گونه صنایع پیش از تأسیس و راه‌اندازی‌اش باید پیوستار سلامت داشته باشند تا اثر سوئی بر سلامت مردم نداشته باشند. وجود پیوست سلامت در صنایع توصیه جدی ما است اما متأسفانه صنایع بزرگ آلاینده قانون را رعایت نمی‌کنند. تولیدات صنایع داخلی نیز حوزه سلامت را متأثر می‌کند. اگر صنعت خودروسازی داخلی محصولات با کیفیت تولید کند و بنزین مصرفی هم با کیفیت باشد نه تنها میزان مصرف سوخت کم می‌شود بلکه روی سلامت مردم هم تأثیر می‌گذارد.
استفاده از انرژی پاک نیز با سلامت مردم گره خورده است چرا که نوع بیماری‌هایی که نظام سلامت با آن دست و پنجه نرم می‌کند تغییر کرده و از بیماری‌های واگیر به بیماری‌های غیرواگیر سوق پیدا کرده است. امروزه با انجام واکسیناسیون، ارتقای سلامت، آگاهی مردم و افزایش سطح بهداشت عمومی تا حدود زیادی بیماری‌های واگیر کنترل شده اما بیشترین میزان مرگ و میر و بار بیماری‌ها مربوط به 4 بیماری غیرواگیر قلبی و عروقی، دیابت، فشار خون و بیماری‌های مزمن تنفسی است.
این بیماری‌ها را نمی‌توان با واکسیناسیون پیشگیری کرد بلکه همه باید وارد کار شوند و از این‌رو باید عوامل و مؤلفه‌های اجتماعی مؤثر بر سلامت را به‌کار ببریم. همه باید فرهنگ تحرک، ورزش کردن و سبک زندگی سالم و پرهیز از خوردن غذاهای پرنمک، شیرین و چربی را رعایت کنیم، نمک، شکر و روغن هر سه سم مهلک هستند.
در کنار این‌ها بحث دخانیات نیز معضل بسیار جدی است.تجربه دنیا نشان می‌دهد، باید دسترسی به مواد دخانی را دشوار کرد از همین رو سازمان بهداشت جهانی مالیات بر سیگار را توصیه می‌کند که خوشبختانه به تازگی و بعد از مدت‌ها با ورود مجلس و دولت مالیات بر سیگار تصویب و مقرر شد دولت حاصل درآمد این نوع مالیات را برای سلامت، ورزش و تربیت بدنی هزینه کند.
با این حال همچنان ایران جزو کشورهایی است که نرخ مالیات بر سیگار در آن پایین است. البته در کنار مالیات باید آموزش و فرهنگ‌سازی در سطح خانواده و جامعه نیز رعایت شود. ما هشدار می‌دهیم سن مصرف دخانیات بویژه قلیان در بین دختران و پسران بسیار پایین آمده و به 14 سال رسیده است.
تحقیقات نشان می‌دهد، مصرف دخانیات نسبت به 3 سال گذشته رشد 4 درصدی را نشان می‌دهد، این عدد در سه سال گذشته 2 درصد بود. نکته مهم آن است که خانواده‌ها اجازه ندهند قلیان به‌عنوان تفریح خانوادگی تبدیل شود.
اجتماعی کردن سلامت یکی از استراتژی‌های مهم وزارت بهداشت است که بر آن تأکید می‌شود.اما چگونه اجتماعی کردن سلامت اتفاق می‌افتد؟ وزارت بهداشت بزودی افرادی را از سطح محله‌ها، شهرها و سازمان‌های مردم نهاد دعوت می‌کند و به آنها موضوعات درگیر با حوزه سلامت را آموزش می‌دهیم و این آموزش‌ها بین مردم رواج پیدا می‌کند.
برای مثال سفیران سلامت دانش‌آموزی از جمله اقدام‌های اجتماعی کردن سلامت به شمار می‌روند. در حال حاضر یک میلیون و 770 هزار نفر سفیر سلامت دانش‌آموزی را آموزش داده‌ایم که چند تا وظیفه دارند.
نخستین وظیفه‌شان خودمراقبتی است. آموزش‌ها بر پایه تدریس کتاب است که بر مباحثی مانند نوع تغذیه، فعالیت بدنی و مهارت یادگیری نه گفتن تمرکز دارد. در سطح دوم همین دانش‌آموزان فرهنگ سلامت را در سطح خانواده‌ها ترویج می‌دهند و در سطح سوم نیز مباحث را به دانش‌آموزان آموزش می‌دهند.
تنها 25 درصد مؤلفه‌های اجتماعی مؤثر بر سلامت برعهده وزارت بهداشت است و 75 درصد آن، مشارکت سازمان‌ها و ارگان‌ها و مردم را می‌طلبد. برای مثال صنفی که منجر به آلودگی محیط زیست و هوا می‌شود یا خودروهای ایمنی که سلامت مردم را تهدید می‌کند باید در مسیر اجتماعی کردن سلامت هم قدم شوند.
