«علی مطهری» نایب رییس مجلس به تازگی اعلام کرده است که گردانندگان پیام‌رسان‌های بومی باید معرفی شوند تا اعتماد مردم نسبت به آنها بیشتر شود. او خبر داده تاکنون گزارشی درباره مالکین این برنامه‌ها به مجلس ارائه نشده است ولی دانستن آن را موضوعی حیاتی عنوان کرده است.
پیام‌رسان‌های بومی مورد تایید دولت به هفت عدد رسیده‌اند و مالکین آنها تا حدی مشخص شدند و البته ابهاماتی کوچک نیز در این بین وجود دارد که به‌نظر می‌رسد با اقدامات مجلس به زودی رفع خواهند شد. مطلب پیش‌رو شامل اطلاعاتیست که در حال حاضر از این اپلیکیشن‌ها در دسترس عموم قرار گرفته به‌علاوه برخی حدس‌وگمان‌ها و حواشی موجود پیرامون آنها که احتمالا به زودی شفاف سازی خواهند شد.
سروش
«سروش» بیشترین کاربران را در بین پیام رسان های بومی داراست و در روزهای گذشته مدعی شده است که تعداد کاربرانش به 10 میلیون رسیده است. نرم‌افزار سروش در بهمن 1394 نسخه آزمایشی خود را به بازار عرضه کرده و تا یکسال بعد از آن فقط 700 هزار کاربر فعال داشت.
امروزه سروش با مطرح شدن به عنوان جایگزین جدی تلگرام و همچنین ویژگی‌هایی همچون ترافیک اینترنت رایگان (که البته نحوه چگونگی اعطای این ویژگی برای برخی از رقبای این محصول سوال شده است) و تبلیغ از طریق صدا و سیما توانسته به رشد خوبی دست پیدا کند.
این نرم‌افزار تحت حمایت سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران گسترش یافته و بخش عمده‌ای از سهام این شرکت متعلق به صدا و سیماست.
«سروش» توسط شرکت «توسعه فناوری رسانه سروش» پشتیبانی می‌شود که مدیرعامل این شرکت شخصی به نام «محمدرضا علی‌عسگری» است و مدیریت پیام‌رسان سروش نیز بر عهده «سیدمیثم صالحی» است. در ضمن سروش ایموجی‌ها و استیکرهای اختصاصی هم در برنامه خودش دارد که پیش‌تر رسانه‌ای شدند.
این پیام‌رسان شرایط و قوانینی را برای عضویت تنظیم کرده که بند 5 آن از بقیه موارد برای کاربران مهم‌تر است:
«سروش مجاز است در هر زمان که مشخص شد شناسه انتخاب‌شده مغایر با مشخصات سازنده یا مدیران کانال است با/بدون اطلاع قبلی شناسه کانال را تغییر یا کانال را غیرفعال نماید. مرجع تشخیص در این زمینه، سروش است.»
بله
اپلیکیشن بله با سرمایه‌گذاری شرکت «داده ورزی سداد» استارت خود را زد و در اوایل کار توانست با جلب نظر بانک ملی تحت پوشش حمایت این بانک دولتی نیز قرار بگیرد.
بله جزو اولین پیام‌رسان‌های بومی است که از قابلیت تراکنش مالی در شبکه شتاب برخوردار است و تا کنون با 16 بانک کشور در این زمینه قرار داد بسته است. امکاناتی چون قابلیت کارت به کارت، دریافت پول، عوارض خروج از کشور، پرداخت جریمه خودرو، خرید شارژ و پرداخت قبض از جمله موارد بومی‌سازی شده در این برنامه هستند.
«مصطفی رادمرد» و «کاظم کیال» به عنوان مدیران عامل بله شناخته می‌شوند و در بین این دو، رادمرد از جمله افرادیست که معتقد است به زودی ارز مجازی نیز باید در پیام‌رسان‌ها شناسانده شود.
گفتنیست بنرهای تبلیغاتی شهری این پیام‌رسان در پایتخت بیشتر از سایر موارد به چشم می‌خورد و همچنین مسئولین این اپلیکیشن بارها در مصاحبه‌های خبری خود نسبت به وجود رانت در لیست‌بندی پیام‌رسان‌های بومی اعتراض کرده‌اند.
بیسفون
این پیام‌رسان از قدیمی‌های این لیست به شمار می‌آید و توسط شرکت «تراشه سبز» راه‌اندازی و سرمایه‌گذاری شده که پیش‌تر سرویس‌هایی همچون بیستاک را برای مکالمات بین‌المللی عرضه کرده بود. بیسفون در سال 93 در نمایشگاه تلکام عرضه عمومی شد و در آن زمان سعی کرد در همکاری با افرادی چون بزرگمهر حسین‌پور (در طراحی استیکرها) و کارن همایونفر (در ساخت زنگ‌های برنامه) توجه عموم را جلب کند.
بیسفون با بنرهای تبلیغاتی شهری کار خود را شروع کرد اما در بحبوحه افزایش پیام‌رسان‌های بین‌المللی همچون وایبر، وی‌چت و لاین و البته قوانین دست و پاگیر داخلی که در آن زمان حمایتی از پیام‌رسان‌های بومی نداشتند، نتوانست موفقیت چندانی کسب کند و چندی پیش با مطرح شدن پیام‌رسان‌های بومی، دوباره خود را با نام بیسفون پلاس احیا کرد.
دست‌اندرکاران بیسفون مدعی هستند که ویژگی کانال که امروزه در تلگرام و سایر برنامه‌های مشابه وجود دارد، ایده اصلی آنها بوده و به دلیل محدودیت‌های قانونی در کشورمان، نتوانسته‌اند آن را پیش از تلگرام به کاربران عرضه کنند.
آی‌گپ
مدیرعامل «آی‌گپ» شخصی به نام «محمدرسول کاظمی» است و این شرکت به سازمان «روی خط مدیا تعلق» دارد. تاریخ کارنامه فعالیت کاظمی در حوزه IT با کمی جنجال همراه بوده و به‌نظر می‌رسد که وی در آغاز دوران کاری خود گرداننده مجموعه میزبانی وب (هاستینگ) بوده که عده‌ای سودجو با استفاده از فضای گرفته شده از این شرکت، سایت‌هایی غیرقانونی راه‌اندازی کرده بودند.
به هرحال بعد از گذشت چند سال کاظمی بار دیگر با پیام‌رسان آی‌گپ وارد حوزه ICT شده و البته این اواخر در گفتگوی خود با دیجیاتو ابراز کرده که با وجود سرمایه‌گذارانی چون صدا و سیما و برخی بانک‌ها روی دیگر اپلیکیشن‌ها، رقابت معنای کمتری پیدا کرده است.
آی‌گپ حواشی زیادی در ابتدای راه خود داشت که یکی از آنها اعطای جایزه یک میلیارد تومانی به فردی بود که قادر باشد این برنامه را هک کند. خبری که البته بعدها توسط گردانندگان این مجموعه تکذیب شد ولی عده‌ای هنوز باور دارند که بعد از پیدا شدن نقص فنی در برنامه موضع آی‌گپ تغییر پیدا کرده است.
در سایت رسمی این پیام‌رسان، شخصی به نام عدالت کاظمی به عنوان پدربزرگ شرکت یاد شده و ظاهرا منصب دیگری در چارت سازمانی این شرکت ندارد
قرار بود آی‌گپ تحت کنسرسیومی متشکل از بانک پارسیان و اپراتور اول و چند شرکت دیگر مورد حمایت قرار گیرد و تیم مدیریتی آن تغییر پیدا کند که بنابرآخرین اخبار این موضوع فعلا منتفی شده است.
ایتا
«ایتا» تازه‌ترین برنامه در میان هفت پیام‌رسان مورد حمایت دولت است و عمری کمتر از یک سال دارد و از اکثر آنها هم ناشناس‌تر مانده است. مراحل طراحی و پیاده‌سازی نرم‌افزار ایتا توسط شرکت «اندیشه‌یاوران تمدن امروز» که گفته می شود یک شرکت خصوصی است انجام شده است. در قوانین برنامه ایتا آمده است که: «هیچ شخص، گروه و جریانی نمی‌تواند ایتا را مجبور به حذف اطلاعات کاربران و فعالیت‌های آنها در نرم‌افزار کند.»
پیام رسان بومی ایتا با اینکه اظهار دارد صفر تا صد سیستم توسط خودشان طراحی شده است ولی در حقیقت محیط و قابلیت‌های این برنامه کاملاً شبیه به تلگرام بوده و دارای امکانات ساخت گروه و کانال و... است و به عبارتی در بیشتر موارد از تلگرام الگوبرداری شده است.
«محسن غفاری» مدیرعامل این مجموعه به شمار می‌رود و شایعاتی مطرح است که مرکز رسانه‌های دیجیتال از این برنامه حمایت می‌کند، هرچند این موضوع توسط مدیر این مجموعه رد شده و او صرفا حمایت معنوی این سازمان را تایید کرده است.
گپ
گپ تنها پیام‌رسانی در بین گزینه‌های مورد اعتماد دولت است که در آغاز فعالیت خود بیشتر روی شهرهای دیگری چون تهران مانور داد و همایش‌ها و جلسات معرفی خود را در شهر مشهد برگزار کرد.
مدیر این پیام رسان «مهدی انجیدنی» است که معتقد است تجمیع پیام‌های رد و بدل شده بین پیام‌رسان‌ها می‌تواند کاری کند تا مردم از یک پیام‌رسان به دیگر پیام‌رسان‌ها بتوانند متن، عکس، صوت و... ارسال کنند. او گفته که این اقدام بین دو اپلیکیشن پیام‌رسان گپ و برنامه ایرانی دیگری به نام «رینگ» صورت گرفته و شدنی است.
بازی عصر پادشاهان قبل از گپ مشهورترین برنامه تولید شده توسط این شرکت بود
پیام‌رسان ایرانی «گپ» متعلق به شرکت «فناوری اطلاعات توسعه سامان» بوده که در بین گیمرها بیشتر شهرت دارد چرا که این شرکت بازی آنلاینی موسوم به عصر پادشاهان را ارائه داده که در سطح بین‌المللی نیز دیده شده است. همچنین سایت‌هایی همچون میهن نیک و میهن‌آگهی نیز از تولیدات این شرکت هستند.
رزومه شرکت TSIT در لینکدین این سازمان که اشاره به ساخت بازی عصر پادشاهان و مسنجر گپ دارد
«هادی انجیدنی»، پدر موسس گپ شرکتی موسوم به TSIT را در انگلستان دارد که آنطور از رزومه این شرکت در لینکدین برمی‌آید، نقش موثری در توسعه بازی‌های موبایلی و پیام‌رسان گپ در کنار کمپانی پسر خود دارد.
ویسپی
این پیام‌رسان از مجهول‌ترین موارد این لیست حساب می‌شود و با اینکه به عنوان یک پیام‌رسان بومی مطرح شده ولی هنوز هم تبلیغاتی خارج از مرزها دارد (که مغایر با ماده 15 شرح وظایف و ماموریت‌های دفتر تبلیغات وزارت ارشاد است). پشتیبان ویسپی شرکتی به نام «SG Atlantic Limited» مستقر در هنگ‌کنگ است اما در میان کدهای برنامه نویسی این برنامه نام «شاتل» بارها به چشم می‌خورد.
مدیرعامل شاتل شایعه تعلق داشتن این اپلیکیشن به شاتل را رد کرده و گفته بود:
«این شرکت خدمات CDN به بسیاری از شرکت‌های دارای محتوای داخلی و خارجی ارائه می‌دهد اما هیچ مشارکتی با هیچ یک از شبکه‌های اجتماعی خارج از این پروتکل وجود ندارد.»
با این حال هنوز هم برخی کارشناسان معتقدند که شرکت شاتل با سرمایه‌گذاری و کمک برنامه‌نویسان خارجی هنک کنگی توانسته پیام‌رسان ویسپی را راه‌اندازی کند.
***
رقابتی بین این پیام‌رسان‌ها آغاز شده که البته برخی همچون مدیر برنامه گپ باور دارند که می‌توان با ارائه یک سرویس مولتی پلتفرم کاری کرد تا پیام‌‌ها بین همه این پیام‌رسان‌ها ردوبدل شود. در هر حال باید منتظر ماند و دید آیا این سیستم شدنیست و یا اوضاع جور دیگری تغییر پیدا خواهد کرد.
