-*دکتر رضا کریمی: در روزهای ماه مبارک رمضان یکی از مشکلات روزه‌داران که عمدتا در افراد بیمار و مسن ممکن است اتفاق افتد، افت قند خون است که در این مبحث به آن می‌پردازم.
به گزارش به نقل از جام جم، وقتی به هر دلیلی مثل بی‌غذایی قند خون شروع به پایین آمدن می‌کند انسولین ترشح نمی‌شود و به این ترتیب سلول‌های بدن از مصرف قند محروم می‌شوند و مغز می‌تواند به حیات خود ادامه دهد. البته در شرایط افت نسبی قند خون، مغز و دیگر سلول‌های بدن فعالیت‌هایشان را کم می‌کنند و بی‌حالی و سستی و ضعف عضلانی محصول همین افت فعالیت‌های مغزی و عمومی بدن است.
کمبود انسولین در ضمن روند تولید کتونها را تسریع می‌کند. کتونها موادی هستند که در نبود قند در کبد تولید می‌شوند و به عنوان جایگزین قند مورد استفاده قرار می‌گیرند.
سطح بالای کتونها در خون موجب تهوع، بی‌حالی و سردرد می‌شود. در افراد دیابتی خیلی بیشتر از افراد سالم کتون تولید می‌شود و همین موضوع می‌تواند باعث بدحال شدن بیماران شود.
در بسیاری از دیابتی‌ها روند ترشح گلوکاگون و اپینفرین نیز اختلال دارد. این هورمون‌ها عامل اصلی تولید گلوکز یا همان قند خون در حین گرسنگی هستند و به این ترتیب احتمال افت قند خون در حین روزه‌داری در بیماران دیابتی بیشتر از افراد سالم است و بیمار بعد از چند ساعت گرسنگی ممکن است دچار افت هوشیاری شود.
مصرف داروهای کاهنده قند خون مثل گلی بن‌کلامید و انسولین نیز می‌تواند در حین گرسنگی طولانی بیمار را دچار مشکل کند، این داروها می‌تواند احتمال ایجاد افت قند خون درطول روز بخصوص اواخر روز را زیاد کند.
در واقع بیشتر افرادی که افت قند خون را تجربه می‌کنند دیابتی‌ها هستند. با وجود این که علامت دیابت بالا رفتن قند خون است، ولی دیابتی‌ها ذخایر قندی بسیار کمی دارند و بنابراین زمانی که دچار بی غذایی می‌شوند یا میزان انسولین و یا قرص‌هایی که برای دیابت مصرف می‌کنند از حد لزوم بیشتر می‌شود براحتی دچار افت قند خون می‌شوند.
باید بدانیم که از بین داروهای بیماران دیابتی همه باعث افت قند خون نمی‌شوند، مثلا قرص متفورمین، قرص آرکابوز و قرص گلی تازون از علت‌های افت قند نیستند و به عکس گلی‌بن‌کلامید یا گلی بورید، گلی کلازید و ریپاگلیناد می‌توانند در صورتی که بیش از حد مصرف شوند یا فرد بعد از مصرف آنها غذا نخورد، باعث افت قند خون شوند.
همان‌گونه که گفته شد وقتی فرد دیابتی دچار ضعف مفرط، سستی، سیاهی رفتن چشم، تپش قلب و عرق کردن می‌شود اولین تشخیص افت قند خون است و او سریعا باید مقداری قند بخورد.
تاکید این است که فرد دیابتی در این حال باید قند بخورد چون اگر تشخیص اشتباه باشد، قند خون درصدی بالا می‌رود که معمولا خطر آنی ندارد، ولی اگر فرد از خوردن قند منع شود و قند خون دقایقی پایین‌تر از حداقل باقی بماند احتمال آسیب دائمی به مغز وجود دارد.
*فوق‌تخصص غدد و متابولیسم
