سه روز پیش رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران بزرگ با اعلام عدم پذیرش حدود 4هزار معتاد متجاهر از سوی نهادهای مسئول به‌دلیل ابتلا به بیماری‌های خطرناک خبر داد.
به گزارش سرهنگ محمد بخشنده در توضیح این ماجرا به «ایلنا» می‌گوید: اگر معتاد متجاهری مبتلا به ایدز، هپاتیت، بیماری‌های عفونی و... باشد، باید سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت آنها را در مراکز درمانی پذیرش کرده و معالجه و درمان کنند، اما متاسفانه هیچ اقدامی انجام نمی‌شود و این افراد با وجود بیماری‌های خطرناکی که دارند، دوباره در جامعه رها می‌شوند.
این درحالی است که فرید براتی‌سده معاون دفتر اعتیاد درمان و پیشگیری سازمان بهزیستی معتقد است: در بحث جمع‌آوری معتادان از آغاز کار در دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر دستگاه‌های مختلف، وظایفی را برعهده گرفتند که اجرای این طرح نیز بر عهده بهزیستی قرار گرفت و قرار بود همه دستگاهها وظایف محول شده را اجرایی کنند؛ اما بعد از مدتی از اجرای این طرح اقداماتی که هم اکنون دستگاه‌هایی مانند وزارت بهداشت و نیروی انتظامی انجام می‌دهد نشان می‌دهد که تمام آنها کار را به بهزیستی محول کرده‌اند که این موضوع نگران کننده است.
این وضعیت درحالی است که حدود 20هزار کارتن‌خواب بیش از 3هزار و 500 الی 4هزار نفر در مراکز بازپروی و کمپها دارای منع پذیرش هستند. این افراد شامل کسانی هستند که به انواع بیماری‌های مسری و خطرناک مانند ایدز، هپاتیت، سل و بیماری‌های عفونی مبتلا هستند و برخی از آنها نیز بیمار روانی، دو جنسه، معلول جسمی و حرکتی و سالخورده هستند و هیچ کمپ و مرکز نگهداری آنها را پذیرش نمی‌کنند و پس از جمع‌آوری توسط پلیس و غربالگری دوباره به سطح خیابان باز می‌گردند و موجب آزار و اذیت مردم می‌شوند.
رسانه‌ها مطالبه کنند
رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران بزرگ با انتقاد از دیگر سازمان‌های متولی در زمینه مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: مردم درخصوص نگهداری معتادان متجاهر از پلیس مطالبه دارند، در حالی که نگهداری و پذیرش این افراد بر عهده سازمان بهزیستی و با همکاری سازمان‌هایی چون شهرداری، وزارت بهداشت، سازمان فنی وحرفه‌ای، کمیته امداد، وزارت کار و دانشگاه‌های علوم پزشکی است و این سازمان‌ها باید در این زمینه پاسخگو باشد و از رسانه‌ها می‌خواهیم از این سازمان‌ها وضعیت رسیدگی به معتادان متجاهر را مطالبه کنند.
معتادان را به کجا منتقل کنیم؟
از سوی دیگر رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران بزرگ از کمبود جا برای اسکان معتادان گلایه کرد و گفت: در پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران بزرگ توانمندی جمع‌آوری همه معتادان متجاهر و خرده فروشان را از سطح شهر تهران وجود دارد، اما سوال این است، این افراد را باید به کجا منتقل کنیم؟ در حال حاضر وضعیت خیابان‌های اطراف راه‌آهن مطرح است که در حدود 500 الی 600 نفر معتاد متجاهر در آنجا حضور دارند، اگرچه ما این معتادان را جمع‌آوری می‌کنیم، اما باید جایی برای انتقال این افراد وجود داشته باشد. آیا سازمان، نهاد و کمپی آمادگی دارد، این معتادان را از پلیس تحویل بگیرد؟
بهزیستی چه می‌گوید؟
این سخنان رئیس پلیس تهران بزرگ درحالی است که رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی دو روز پیش به خبرگزاری صداوسیما گفته بود: معتادان بهبود یافته که در خانه خود درگیر بسترهای اعتیاد هستند با مراجعه به بهزیستی به مدت 3 ماه به صورت رایگان از امکانات این مراکز استفاده کنند. فاطمه عباسی با اشاره به این که سازمان بهزیستی ساختاری اجرایی دارد و جزء نهادهای مجری به شمار می آید، گفت: در موضوع پیشگیری‌های اولیه و ثانیه و کاهش آسیب اعتیاد سازمان بهزیستی از جمله نهادهای اجرایی کشور به شمار می‌رود که به طور کامل چرخه درمان اعتیاد را مورد توجه قرار داده و به خوبی پیش می‌برد. وی با اشاره به بودجه 19میلیاردی برای اعتیاد در سازمان بهزیستی، اظهار کرد: علاوه بر سازمان برنامه و بودجه، ستاد مبارزه با مواد مخدر با نگاه هایی پیشرفت محور در تمامی عرصه‌های درمان اعتیاد از سازمان بهزیستی حمایت کرده است.
رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی با اشاره به این که موضوع اعتیاد با تخصیص بودجه های مقطعی ریشه کن نمی شود، گفت : حدود 85 درصد معتادان متجاهر پس از طول دوره درمانی خود در اکثر نقاط دنیا و حتی کشورهای توسعه یافته نیز پس از اتمام دوره درمان به مصرف مواد روی می‌آورند. وی با اشاره به این که سازمان بهزیستی کشور همواره در تلاش است تا مانایی درمان متعادان متجاهر را افزایش دهد، توضیحج داد: معتادان بهبود یافته که پس از اتمام دوره درمانی خود خانه نداشته یا در خانه خود درگیر بسترهای اعتیاد هستند با مراجعه مراکز جامعه‌پذیری و توانمندپذیری سازمان بهزیستی می‌توانند 3ماه به صورت رایگان از امکانات این مراکز استفاده کنند.
انوشیروان محسنی‌بندپی در این باره توضیح داده در سال گذشته 72 هزار نفر از معتادان جمع آوری و پذیرش شده‌اند ضمن اینکه پروتکل درمانی نیز درسال گذشته بازنگری و بازبینی شد. برهمین اساس طی سال‌های گذشته تمرکز ویژه‌ای از سوی سازمان در خصوص کارتن خواب‌ها و معتادان متجاهر در سطح شهرها و به ویژه شهرهای بزرگ صورت گرفته است اما متاسفانه طی سال‌های گذشته و در مسیر فرآیند درمان و جمع آوری معتادان متجاهر کارهای جزیره‌ای و گسسته‌ای انجام می‌گرفت به طوری که این افراد پس از درمان در سطح مراکز رها می‌شدند اما در این دوره نگاه جدیدی در خصوص این افراد صورت گرفته است.
وزارت بهداشت چه می‌گوید؟
از سوی دیگر به گفته براتی‌سده، معاون درمان اعتیاد بهزیستی، وزارت بهداشت براساس تفاهم نامه میان این دو سازمان قرار بود معتادان متجاهری که دارای بیماری ای غیر از اعتیاد هستند را درمان و هزینه‌های آنها را تقبل کند اما در حال حاضر وزارت بهداشت عنوان می کند که اجرای این طرح مصوبه هیئت دولت می‌خواهد و هزینه‌های درمان را به بهزیستی نمی‌دهد.
همه این صحبت‌ها درحالی است که ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت درخصوص رویکرد این وزارتخانه در حوزه اعتیاد، آبان‌ماه گذشته به ایسنا گفته بود: در حوزه کاهش تقاضای اعتیاد دو سیاست کلی داریم که شامل سیاست پرهیزمدار است با هدف توقف مصرف مواد و دوم کاهش آسیب و درمان معتادان با داروهای آگونیست از جمله متادون و بوپرنورفین که در این سیاست بیمار ممکن است برای مدت‌های طولانی به جای ماده مخدر غیر قانونی یک داروی آگونیست را با کمک و راهنمایی درمانگر آموزش دیده مصرف کند و این درمان دارویی در کنار سایر درمان‌های غیر دارویی و روانشناخی، بیمار را به زندگی عادی بازمی‌گرداند.مشخصات حدود 684 هزار و 818 معتاد در سامانه آیداتیس در سرورهای ستاد مرکزی وزارتخانه ثبت شده است و تا کنون پرونده درمان 578هزار و 160نفر تکمیل و برای بیش از 503هزار و 689 نفر از طریق این سامانه دارو تجویز شده است. از این رقم 472 هزار نفر از طریق همین سامانه داروی خود را تحویل گرفتند. همچنین 700هزار نفر در مراکز کاهش آسیب و درمان اعتیاد تحت پوشش برنامه درمان و کاهش آسیب اعتیاد هستند.
بازگشت معتادان و افزایش چندبرابری هزینه‌ها
باید به این نکته هم توجه داشت که طبق قانون ستاد مبارزه با مواد مخدر و آئین نامه کمپها، هر فرد معتاد می‌تواند در دو بازه زمانی سه ماهه در مراکز سازمان نگهداری شود. در واقع هر فرد معتاد پس از پایان 6ماه نمی‌تواند در مرکز پذیرش شود و در این زمینه باید طبق قانون این افراد به سایر مراکز نگهداری(زندان ها) معرفی شوند که این به معنای بی‌اثر شدن تمام تلاش‌ها و طرح‌هایی است که این دستگاهها در زمینه بهبود این افراد انجام داده‌اند. نکته مهم‌تر این است که این تسلسل بیهوده و بازگشت مجدد متعادان به اعتیاد با افزایش چندبرابری هزینه‌های درمان همراه است؛ موضوعی که دستگاهها، نهادها و مقام‌ها مسئول نباید تا این حد نسبت به آن بی‌جه باشند و باید نسبت به آن حساس باشند.
بودجه‌های میلیاردی16سازمان کجا خرج می‌شود؟
از سوی دیگر به نظر می‌رسد همه این دعواها به‌دلیل مسائل مالی و بودجه‌ای باشد چراکه گلایه از کمبود یا نبود منابع مالی برای سازماندهی وضعیت این افراد تبدیل به کلید واژه‌ای برای فرار و شانه خالی کردن از مسئولیت‌شان شده است. این درحالی است که 16سازمان و دستگاه در زمینه مبارزه با مواد مخدر و پیشگیری از وقوع اعتیاد مسئولیت داشته، بودجه دریافت می‌کنند و در مقابل این وضعیت مسئول هستند. موضوعی که 2سال پیش پرویز افشار، سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر با انتقاد از عدم تخصیص بودجه مصوب 30میلیاردی بیمه معتادان گفته بود: این بودجه‌ها در جاهایی غیر از محل اصلی خود هزینه شده است. افشار با بیان اینکه نمی‌داند این بودجه در کجا هزینه شده است گفت: امیدواریم به مانند سنوات قبل بودجه در جای دیگری هزینه نشود.
در هر حال پاس‌کاری دستگاهها در خصوص این موضوع چیز جز اتلاف منابع، هدررفتن هزینه‌ها و بودجه جاری بیت‌المال نیست و لازم است همه این 16دستگاه و سازمانی که در این مسئله مسئولیت دارند در این باره شفاف‌سازی کنند و این تناقض‌ها را در حوزه مسئولیت زیرمجموعه خودشان روشن کنند.
