کتیبه های گنج نامه همدان همواره جالب بوده و اطلاعات عجیب و بعضا خاص از گذشتگان و زندگی آن ها را نیز همراه دارد. راه و روش زندگی ها، نوع و شیوه حکومت ها، اشیا و گنجینه ها مواردی بوده که از قدیم برای اکثر افراد جاذبه داشته و پیگیری و مطالعه تاریخ هیجان انگیزه بوده و از تاریخچه کتیبه های گنج نامه همدان به نتایج جالبی پی برده می شود. این یافته های تاریخی نشان می دهد که گذشتگان از چه اشیایی برای امورات زندگی استفاده می کرده، برای غلبه بر دشمن از چه ترفندهایی بهره جسته و یا برای شناساندن قدرت و توانایی خود چه کارهایی انجام داده اند. همگی برای بسیاری از مردم امروز جذاب و شگفت انگیز هستند. یادگارهایی همانند مکان ها، عمارت ها، لوحه های سنگی، کاخ ها و قلعه ها، کتب شعر، متن های باستانی و گنج های بجا مانده و همینطور اشیای تاریخی که همگی در راه مطالعه برای دستیابی به اطلاعات مورد نیاز کمک شایانی هستند، در راه کشف گذشته کمک های بزرگی می کنند. در سرزمین زیبای ما ایران مناطق و اماکنی وجود دارند که کمک شایانی به کشف تاریخ پر افتخار ایران زمین و تمدن دیر پای آن کرده اند. مناطقی که در زمان های گذشته جولانگاه تاریخ بوده و اینک اسراری را که در سینه خود حفظ کرده اند را با دست و دلبازی محجوبانه ای تقدیم به نسل کنونی می کنند. تنها کاری که باید انجام داد این است که سری به این مناطق بزنیم و از ابهت تمدن ایران زیبایمان به خود ببالیم. در مقاله خواندنی کتیبه های گنج نامه همدان هر چه بیشتر شما را با دسترسی به کتیبه های گنج نامه همدان آشنا خواهیم ساخت.
همدان، سرزمین خاطره های کهن
پیشینه شهر همدان بر کسی پوشیده نیست. سرزمینی که اطلسی های آن شناخته شده هستند، شهری که بزرگانی چون بوعلی سینا، بابا طاهر را در خود پروده و به نوعی پایتخت تاریخ و تمدن کهن ایران زمین نام گرفته است. این مکان خاص قسمتی از تاریخ پر افتخار سرزمین کهن ایران زمین هزار رنگ را در دل خود جای داده است. غار علیصدر شهرت جهانی دارد با مسافرتی به الوند کوهستانی واقع در شهر همدان به یادگاری کهن برمی خوریم که یادگاری به جا مانده از شکوه هخامنشیان را بر دل کوه های سترگ در خود جای داده که جلوه ای از عظمت و تمدن بزرگ پارسیان را به رخ می کشد. دوران مختلف شهر همدان حکایات خاص خود را دارد. شکوه هخامنشیان قدرت و صلابت اشکانیان و همچنین ساسانیان و حتی سلجوقیان که هر کدام زمانی افتخاراتی به فراخور خود ایفا کردند. البته باید گفت که این شهر پایتخت حکومت هم بوده و به همین منظور در گسترش آداب و فرهنگ و همینطور تاریخ این کهن سرزمین نقش زیادی دارا است. همدان تنها با داشتن شهرستان لالجین، مهد سفال ایران و بلاشک دنیا از مهمترین نقاط صنایع دستی ایران شمرده می شود. گنبد علویان، آرامگاه بابا طاهر، شیر سنگی و برج قربان با همجواری کتیبه های گنج نامه همدان از جذابترین مکان های دیدنی با قدمت تاریخی به حساب می آیند.
اشیای تاریخی و گنجینه ها
همچنین می توان همدان را یکی از شهرهایی نام برد که پیشینه ای گرانبها در رابطه با تاریخ کشورمان داراست. عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران به گزافه بر روی این شهر نهاده نشده است. کتیبه های تاریخی قرار گرفته شده در دل کوهستان الوند واقع در سمت جنوب همدان از روزگاران دور پاسخ بسیاری از سوالات تاریخی در خود گنجانده است. این دو کتیبه جزئی از باقیمانده آثار دوران هخامنشیان شمرده می شوند که قدمت آن ها بیش از 2500 سال می باشد. محل قرار گیری تاریخچه کتیبه های گنج نامه همدان پایین دره عباس آباد است. دره مذکور از دیگر جاذبه های طبیعت گردی شهر همدان محسوب می شود و در ایام تعطیلات عید هرساله مشتاقان و گردشگران زیادی را پذیرا می شود. در نقاط مختلف کشور از این نمونه کتیبه ها بسیار هستند. از جمله سنگ نوشته های سیمره، فارس و کرمانشاه را می توان نام برد که حکایت از شکوه تاریخ و همچنین تمدن پر بار سرزمین پارس دارند. از دلایل وجود این کتیبه های عظیم می شود اهمیت شهر همدان با مرکزیت حکمفرمایی را برشمرد که بستری جهت بوجود آمدن تاریخچه کتیبه های گنج نامه همدان را فراهم آورده است. در گذشته های بسیار دور، هگمتانه یا همدان کنونی به بابل متصل می شد که در بین میانرودان واقع بود. از همین روی این راه یک مسیر مقدس شمرده می شد و دمادم از امن ترین و پر رفت و آمدترین راه های مورد استفاده بسیار در آن زمان نام برده می شد.
گنج نامه همدان، یادگاری از دوران هخامنشی
از آثار مهم باقی مانده مربوط به دوران هخامنشیان، دو کتیبه ای هستند که قدمتشان قریب به 2500 سال می رسد. در حین بازدید از این کتیبه ها همچنین می توانید از تماشای آبشار بی بدیل گنج نامه نیز لذت ببرید. همینطور در کنار کوه مشهور الوند همراه با همسفران و خانواده در دل کوهستانی زیبا یک پیک نیک دلپذیر را در زمان دسترسی به کتیبه های گنج نامه همدان داشته باشید. به عقیده باستان شناسان، داریوش اول صدها سال قبل از میلاد پس از پایان ساخت سنگ نوشته های بیستون کرمانشاه امر به حجاری این گنج نامه را صادر کرد. پس از او هم خشایار شاه، پسرش دستور ساخت دومین کتیبه را درجوار کتیبه پدرش می دهد که در دسترسی به کتیبه های گنج نامه همدان کاملا مشهود است. ویژگی سختی سنگ ها در برابر گذر زمان و تغییرات آب و هوایی سبب شد تا هخامنشیان از این خصوصیت جادویی در کتیبه نگاری و حفظ افتخارات خود برای آیندگان استفاده کردند همچنین با استفاده از این قابلیت خاص جهت محافظت از آثار کهن و ابلاغ اندیشه و پیام خود به نسل های آینده با احتمال قریب به یقین جز سختی سنگ هیچ ابزار دیگری در اختیار فرمانروایان در هزاران سال پیش نبوده است. در کتیبه های یاد شده واقع در همدان مدح و ثنای اهورا مزدا و همینطور برشمردن جلال و جبروت هخامنشیان که به حق از تمدن سازان اولیه سرزمین پارس محسوب می شوند، دیده می شود. با کنکاش و تحقیق در این کتیبه ها می توان به وضوح در کناره های این الواح روزنه هایی به چشم می خورد که احتمالا برای محافظت بیشتر آن ها از آسیب های احتمالی در برابر طبیعت از جمله طوفان، باران، آفتاب، سرما، گرما تعبیه شده اند. شاید از نظر کسانی محل قرارگیری کتیبه ها در این نقطه عجیب بنظر برسد ولی ذکر این نکته لازم می باشد که منطقه مزبور در دوران هخامنشیان از راه های اصلی به شمار می رفت و هدف از قرارگیری کتیبه ها در این محل قابلیت دید همگانی نیز می توانسته باشد. این کتیبه ها در سال 1310 جز آثار ملی ایران به ثبت رسیدند.
ویژگی این کتیبه ها
یکی از لوح ها در سمت چپ قرار دارد و به نام داریوش کبیر است و کمی از لوح دیگر بالاتر قرار گرفته و لوح دیگر با نام خشایارشاه تنها کمی پایین تر از دیگری به چشم می خورد. کتیبه ها به سه زبان پارسی، بابلی نو و ایلامی با خط میخی بر صخره ای عظیم کنده کاری شده اند. این کتیبه ها با گذشت سالیان دراز سالم مانده و اینک در اختیار نسل امروز قرار گرفته اند. عمق این سنگ نوشته ها نیز 30 سانتیمتر می باشد.
کشف و رمزگشایی اسراری از خط میخی این کتیبه ها
با کمک این کتیبه ها بود که اسرار زیادی از خط میخی توسط باستان شناسان کشف شد و توانستند رموز نوشته شده در لوح سنگی های واقع در بیستون استان کرمانشاه را هم کشف کرده و خواندن آن سطور هم برای تاریخ شناسان میسر شد.
ترجمه متن کتیبه ها
لوحی که در قسمت بالا و مربوط به داریوش کبیر است حکایت از عظمت و بزرگی خدا دارد که خالق آسمان، زمین و انسان است. همچنین خالق شادی برای انسان و مسبب شاه شدن داریوش هم همان خداست. خداوند از بین تمام آدمیان داریوش را برگزید تا بر سرزمین ایران که دارای انواع نژادهاست، فرمانروایی کند. حکایت لوح دیگر چنین می گوید که اهورامزدا خدای بزرگی است و ضمن تکرار حرف هایی از لوح دیگر از خلقت خداوند اذعان دارد که خشایارشاه را همانا خدا شاه کرد، شاه سرزمینی بزرگ با چندین ملل، پهناور و وسیع. روابط خشاریارشاه نیز که همان پسر داریوش شاه هخامنشی است را در دل این لوح به خط میخی حک کرده اند. متن این دو سنگ نوشته تقریبا به یکدیگر شباهت دارد. تفاوت تنها در چند کلمه خلاصه شده است. 
دلیل نامگذاری گنج نامه
در ادوار گوناگون نام های مختلفی بر این لوح ها گذارده شد. برخی از نام هایی که برای این سنگ نوشته ها به کار می رفت تنبابر، دادبهان یا دادمهان، سنگ نبشته، نبشت خدایان، کتیبه های الوند و گنج نامه می باشد. دلیل نامگذاری گنج نامه بر روی این کتیبه ها می شود حدس زد که در زبان پارسی کلمه گنج نامه معنا و حکایت گنج می باشد و غالبا مردم به دیده نقشه گنج به این کتبه ها می نگریستند که حکایت از گنجی دارد که در همان حوالی دفن شده است. این نام تحت تاثیر داستان ها و افکار مردم بر روی این بنای تاریخی همچنان تا به امروز حفظ شده است.
