ائل گلی ; گل سر سبد جاذبه های گردشگری تبریز

امروز گشتی در دیار غیور مردان آذری زبان بزنیم و با یکی از جاذبه های تفریحی ، گردشگری شهر تبریز آشنا شویم. همه کسانی که تبریز را می شناسند هنگام سفر به آن، بسیار مشتاق دیدن مکانی به نام شاه گلی(ائل گلی) هستند. شاه گلی مهمترین گردشگاه تبریز و مکانی دوست داشتنی و ارزشمند برای اهالی تبریز و گردشگران می باشد.

در بـهـاران لالـــــه ی اردیبـهشت
ائـل گلی را کـــرده مانند بهشت
آری ایـنـجا عشق جـولان می کنـد
می توان گل های رنگارنگ کشت
می توان در صفحـه ی گلبـرگ ها
بـر خـدای عاشقان احسن نوشت

(دادا)

باغ شاه گلی(ائل گلی)

ائل گلی یا شاه گلی به معنی استخر شاه (گول در زبان ترکی یعنی استخر)، باغی است در قسمت شرقی شهر تبریز که دارای یک دریاچه مصنوعی بزرگ و  عمارتی دو طبقه که در وسط این باغ  بنا شده است . حدود تاریخی که برای ساخت این دریاچه در نظر گرفته شده نزدیک 1785 میلادی و البته شاید قبل از این تاریخ باشد.

مرمت و بازسازی هایی در طول دوران در این مجموعه صورت گرفت که البته تمام بازسازی ها بر اساس همان نقشه و شکل اولیه بوده  و امروز تبدیل به یکی از مهمترین مراکز تفریحی و گردشگری منطقه شده است.

PhotoBy Peiman Asimi

نگاهی گذرا به پیشینه شاه گلی

در گذشته این استخر، بزرگترین منبع ذخیره آب برای دروازه تهران ، تپلی باغ و  آبیاری باغ هایی که در شرق تبریز قرار داشتند بود . در زمان آق قویونلوها این مکان ایجاد شد و در دوره صفویان گسترش یافت ، در این دوره اطراف محوطه را با دیواری سنگی محدود کردند.

سپس در دوران قاجاریه یکی از فرزندان عباس میرزا به نام قهرمان میرزا، وقتی فرمانروای شهر تبریز شد، تصمیم به تعمیر و باسازی این استخر گرفت و عمارتی دو طبقه در میان آن بنا کرد و مسیری را برای عبور و مرور از عمارت به اطراف آن ساخت و در قسمتهای مختلف از کوهی که در مقابل این مسیر قرار داشت، آبشار و جوی های آبی را ایجاد کرد؛ در خیابان اطراف استخر برای زیبایی ، پاکی و فرح بخشی هوا درختان بید تبریزی، بیدمجنون و گل های اطلسی هم کاشته شد . اما قهرمان میرزا قبل از اتمام مراحل تزئین بنا از دنیا رفت و از آنجا که بازماندگانش مرگ او را به فال بد تعبیر کردند، عمارتی که قرار بود کاخ ییلاقی قهرمان میرزا باشد متروک ماند و تنها مورد مصرف آن آبیاری مزارع و باغهای شهر در تابستان بود تا دوره پهلوی.

بعد از روی کار آمدن دولت پهلوی ، شهرداری این محل را تبدیل به یک تفریحگاه عمومی کرد و استاندار تبریز به مرمت و تعمیرات اساسی در محوطه شاه گلی همت گمارد. عمارت به علت رطوبت و فرسودگی بنا در سال 1346 هجری شمسی تخریب شد و عمارت فعلی با همان طرح و نقشه در سال 1349 به جای آن بنا شد.

امروز نیز یک تفریحگاه عمومی است که بسیاری از امکانات تفریحی و رفاهی به آن اضافه شده و مورد توجه بسیاری از گردشگران و مسافران است.

ائل گلی یا شاه گلی؟!

نام این دریاچه در دوران پیش از انقلاب معروف به شاه گلی یعنی دریاچه یا استخر شاه بود ، اما پس از انقلاب اسلامی نام آن را به ائل گلی یعنی دریاچه مردم تغییر دادند البته برخی مورخین بر این باورند که واژه شاه به معنای بزرگ و با عظمت در اینجا به کاررفته نه شخص شاه. امروز بیشتر مردم آن را بانام ائل گلی می شناسند.

دریاچه ائل گلی

 دریاچه ای بزرگ به وسعت 5٫5هکتار که منبع اصلی آن یکی از شعبه‌ های رودخانهٔ لیقوان است که از سمت جنوب شرقی دریاچه به صورت جویباری کوچک وارد شاه گلی می شود. در قسمت جنوبی دریاچه ، تپه بلند جنگل کاری شده ای را می بینید که  در آن ، سکوه هایی با آبشارهای مصنوعی قرار داده شده که آب این آبشارها به دریاچه می ریزد. مخزن آب آنها از چشمه‌ای است که در مرتفع ترین سکو می‎جوشد.  هر سکو، دارای یک ردیف درخت تبریزی و یک ردیف درخت بید در کنار نهرهایی است که به سمت دریاچه می روند.

عمق استخر در قسمتهای مختلف دریاچه متفاوت است به این صورت که در گوشه ی شرقی 3متر و تا 9 متر در کنار دهنه (خروجی استخر) می رسد.
عمارت کلاه فرنگی در میان این دریاچه شبیه جزیره ای که از دل آب بیرون زده ، نمایان است و از طریق مسیری که در سمت جنوبی دریاچه ساخته اند به محوطه اطراف دریاچه راه دارد.
در یاچه در هنگام زمستان تقریبا یخ می زند و منظره ای زیبا از آب و یخ را به وجود می آورد؛ ماهی های موجود در آب در فصل سرما به خاطر ییخ زدن آب نمی توانند به سطح آن بیایند.
اندازه امروزی استخر به خاطر احداث فضای گل کاری در اطراف دریاچه در مرمت سال 1367هجری شمسی ، نسبت به گذشته آن کمی تغییر کرده و کوچکتر شده است ، جالب است بدانید که در ابعاد200*200می باشد.

نکته قابل توجه در ساخت این دریاچه آن است که هنگام لایروبی و مرمت آن متوجه شدند که کف استخر روی زمین طبیعی است و آن را با هیچ مصالحی نپوشانده اند.

عمارت کلاه فرنگی ائل گلی

کاخ شاه گلی که در وسط دریاچه مانند جزیره ای زیبا به چشم می آید ، عمارتی است هشت ضلعی در دو طبقه که امروز ، به صورت تالار پذیرایی و رستوران ، پذیرای گردشگران است.

جاذبه ها و تفریحات پارک ائل گلی

علاوه بر کافی شاپ و رستورانی که در عمارت دریاچه قرار دارد. محوطه اطراف دریاچه نیز مکانی دیدنی و بسیار زیباست که پیاده روی و استراحت در این محوطه بسیار لذت بخش است؛ همچنین داخل دریاچه امکان قایق سواری برای بازدید کنندگان فراهم است.

یکی از هیجان انگیز ترین قسمتهای این باغ ، شهربازی آن است که در محوطه باغ احداث شده و اوقات پر نشاطی را برای گردشگران و بازدید کنندگان رقم می زند.

ساعت آفتابی ائل گلی

بزرگترین ساعت آفتابی ناحیه شمال غرب کشور در پارک ائل گلی ساخته شده است.

 این ساعت آفتابی برای عرض جغرافیایی 38 درجه و 1 دقیقه و 23 ثانیه شمالی و طول جغرافیایی 46 درجه و 22 دقیقه و 9 ثانیه شرقی محاسبه و طراحی شده است . معمولا ساعت های آفتاب تنها قابلیت نمایش ساعت خورشیدی محلی را دارند. از آنجا که طول جغرافیایی تبریز حدود 6 درجه با نصف النهار مبنای ساعت رسمی ایران تفاوت دارد. ساعتهای آفتابی معمولی در این شهر زمان خورشیدی را با حدود 24 دقیقه زمانی تفاوت نسبت به ساعت رسمی ایران نشان می دهد. اما محاسبات این ساعت آفتاب بنا بر درخواست شهرداری تبریز طوری انجام گرفته است که بتواند ساعت رسمی ایران را نمایش دهد.(منبع:رصدخانه دانشگاه کاشان)

Photo By Bahram Tondaran

در سال های اخیر برای زیباسازی محوطه ائل گلی، مجسمه های زیبایی از هنرمندان مجسمه ساز در این پارک قرارداده شده است. یکی از آنها  مجسمه ی اسبی است که با استفاده از قطعات آهنی و فولادی ماشینهای اسقاطی اثر بهرام آشفته می باشد.

کی و چطور به ائل گلی برویم؟!

تبریز از شهرهای سرد و خشک است که زمستان هایی بسیار سرد دارد. بهترین زمان برای رفتن به این شهر و بازید از ائل گری اواخر بهار و تابستان است. البته در پاییز و زمستان نیز زیبایی های خاص خود را دارد اما هوا نسبتا سرد است و امکان قایق سواری در دریاچه نیز نمی باشد.

برای رفتن به این باغ زیبا ، باید از شهر خود از طریق هوایی ، یا ماشین شخصی  یا به وسیله قطار به تبریز سفر کنید. ائل گلی در سمت مشرق شهر تبریز درست در جنوب جاده ی اصلی تبریز به تهران واقع گردیده است.

Photo By Bahram Tondaran

توصیه های دوستانه کارناوالی

اگر به شهر تبریز سفر کردید حتما از این باغ دیدن کنید و از مناطر آن در غروب آفتاب لذت ببرید. در این محوطه فضایی را برای برپایی چادر مسافرتی در نظر گرفته اند، در صورت علاقه می توانید در این مکان چادر زده و ساعت ها به استراحت بپردازید.

از رستوران وسط دریاچه استفاده کنید و طعم عالی و لذت بخش کوفته تبریزی را به خاطر بسپارید.

مردمان تبریز بسیار تمیز و پاکیزه هستند و به نظافت محیط خود بسیار اهمیت می دهند. از ریختن هرگونه زباله در دریاچه و یا محوطه باغ خودداری فرمایید.

Photo By Bahram Tondaran

ویدیو تصویری از پارک ائل گلی، باهم ببینیم…

تصاویری از منظره پاییز و زمستان شاه گلی(ائل گلی)

حرف آخر

به تن لحظه خود جامه اندوه مپوشان هرگز
تو به آیینه، نه، آیینه به تو خیره شده است
تو اگر خنده کنی او به تو خواهد خندید...