آیا ترامپ دنیا را علیه دولت آمریکا متحد خواهد کرد؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری میزان، پایگاه لوبلاگ در گزارشی نوشت یک نکته در دوران ریاست جمهوری ترامپ واضح به نظر می‌رسد اینکه جهان تبدیل به زمین بازی رئیس جمهور آمریکا نخواهد شد.

 

در این گزارش آمده است: سیاست‌های فوق العاده یک جانبه و ناکارآمد دولت آمریکا در زمینه تجارت، توافق هسته‌ای ایران، هزینه‌های دفاعی و نیز تغییرات آب و هوایی در حال حاضر جنبشی را ضد ترامپ در سطح جهانی و نیز آمریکا ایجاد می‌کند. شمار قابل توجهی از کشور‌هایی که هدف اقدامات او قرار گرفته‎اند با ایجاد هماهنگی میان خود با سیاست‌های او مخالفت می‌کنند. با اقداماتی که ترامپ در سطوح داخلی و بین المللی انجام می‌دهد به نظر می‌رسد آمریکا در حال ورود به دروه جدیدی از نظم جهانی است که پاشنه‎هایش بر فروپاشی توانایی آمریکا در 75 سال اخیر می‌چرخد.

 مواردی که کشور‌های مختلف را علیه دولت آمریکا متحد کرده عبارتند از:

در ژانویه 2017، ترامپ در نخستین روز کاری خود از پیمان همکاری ترانس پاسیفیک TPP که میان 12 کشور از جمله آمریکا بود، خارج شد. این امر سبب ناامیدی جدی اعضای توافق و به ویژه شینزو آبه نخست وزیر ژاپن شد. زیرا وی به تازگی توانسته بود موافقت پارلمان کشورش را برای تصویب این توافق بگیرد. عکس العمل متحدان واشنگتن در هفت دهه گذشته بی سابقه بود؛ آبه و رهبران 10 کشور دیگر آن پیمان شامل استرالیا، برونئی، کانادا، شیلی، مالزی، مکزیک، نیوزیلند، پرو، سنگاپور و ویتنام دستور ترامپ برای کشتن این پیمان را نادیده گرفته و در عوض، در اقدامی خارق العاده مذاکرات مربوط به این پیمان را در شهر وینا دل مار شیلی، از سر گرفتند.

 

کشور‌های فوق در ماه مارس پس از چند ماه مشورت توافقنامه‌ای جامع و پیشرو در مورد مشارکت پیمان اقتصادی ترانس پاسیفیک در سانتیاگو پایتخت شیلی، امضا کردند. این توافقنامه برای امضاکنندگان، کاهش تعرفه‌ها را به دنبال داشت. در واقع قوانین تجاری جدید را بازار‌های دو طرف اقیانوس آرام با جمعیتی بسیار زیاد اعلام کردند.

این یک رویداد برجسته و آغاز دورانی بود که کشور‌ها بدون مشارکت واشنگتن وقایع مهمی را رقم بزنند. آنان در این اتفاق دیدگاه بازی با حاصل جمع جبری صفر ترامپ را رد کردند. میشل باچلت، رییس جمهور شیلی، گفت: «ما باید با درس گرفتن از اشتباهات گذشته همچنان در مسیر جهانی شدن باقی بمانیم.»

دیدگاه باچلت توسط آبه که کشوری با موقعیت سومین اقتصاد بزرگ جهان را اداره می‌کند، مورد تائید قرار گرفته و به اشتراک گذاشته شد. ژاپن بازیکن کلیدی در تجارت جهانی است. 28 عضو اتحادیه اروپا نیز که تولید ناخالص داخلی آن (17.278 تریلیون دلار) بسیار بیشتر از ژاپن (4.872 تریلیون دلار) است، این دیدگاه را تائید کردند.

بلافاصله بعد از خروج ترامپ از TPP، آبه تصمیم گرفت که مذاکرات تجاری خود را با اتحادیه اروپا احیا کند. مخالفت مشترک آن‌ها با سیاست‌های تجاری رئیس جمهور آمریکا باعث شد که دو طرف به سرعت به راه حل رفع اختلافات خود برسند. در ماه ژوئیه 2017، آبه به طور رسمی با طرح توافقنامه تجارت آزاد با دونالد تاسک رئیس شورای اروپا و ژان کلود یانکر رئیس کمیسیون اروپا، موافقت کرد. با انجام این کار، اتحادیه اروپا و ژاپن تعهد خود را نسبت به قوانین بین المللی و تجارت آزاد مبتنی بر قوانین بین المللی که متناقض با دیدگاه ترامپ است، را به وضوح نشان دادند.

در ژوئیه 2018 در بروکسل، اتحادیه اروپا و ژاپن با بزرگترین موافقتنامه تجارت آزاد، توافقنامه مشارکت اقتصادی را امضا کردند. قابل توجه است که این توافق اقتصادی تقریبا یک سوم تولید ناخالص داخلی جهان و 600 میلیون نفر از جمعیت آن را پوشش می‌دهد. وزیر اقتصاد ژاپن در این رابطه گفت: «امضای معاهده ژاپن- اتحادیه اروپا امروز یک بار دیگر به جهان نشان خواهد داد که ما خواهان آزادی تجارت آزاد هستیم.» یانکر نیز گفت: «تأثیرات توافق امروز، بسیار فراتر از سواحل ما است. ما نشان دادیم که وقتی با هم کار می‌کنیم، قوی‌تر و بهتر عمل می‌کنیم. ما مسیری را نشان می‌دهیم که ثابت می‌کند تجارت چیزی بیش از تعرفه‌ها و موانع است. این در برگیرنده ارزش ها، اصول و یافتن راه حل‌های برد- برد برای همه کسانی است که نگران هستند.»

برای اولین بار پس از پایان جنگ جهانی دوم، متحدان واشنگتن در غرب و شرق، در رویدادی واقعا تاریخی در مقابل رئیس جمهور آمریکا ایستادند.

در ماه می، خروج دونالد ترامپ از توافق چندجانبه هسته‌ای ایران که توسط شورای امنیت سازمان ملل نیز تایید شد انتقادات زیادی را برانگیخت. وی با خروج از برنامه جامع اقدام مشترک (JCPOA) که در جولای 2015 توسط شش قدرت جهانی (آمریکا، انگلیس، چین، فرانسه، آلمان، روسیه) و اتحادیه اروپا امضا شده بود، اعلام کرد تحریم‌ها مجددا علیه تهران اعمال خواهند شد. این تحریم‌ها بخش‌های انرژی، بانک و دیگر ساختار‌های ایران را تحت پوشش قرار دادند و حاوی مقرراتی بود که تجارت خارجی این کشور در سراسر جهان و نیز تجارت و سرمایه گذاری خارجی در ایران را متوقف می‌کرد.

نطق 11 دقیقه‌ای رئیس جمهور آمریکا که برای بیان تصمیمش انجام شد به وضوح 10 گزارش سه ماهانه بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد عمل ایران به توافقات را نادیده گرفته بود. در مجموع گزارش او شامل 10 اظهارنظر نادرست و گمراه کننده، از جمله این که "ایران درصدد دستیابی به خطرناک‌ترین سلاح‌های جهان" است، بود.

تاسک در اواسط نشست سران اتحادیه اروپا در صوفیه بلغارستان، در اواسط ماه می‌ گفت:« ما امروز شاهد پدیده جدیدی هستیم؛ اقدامات دمدمی مزاجانه دولت آمریکا. با نگاهی به آخرین تصمیمات ترامپ، حتی این فکر نیز به ذهن خطور می‌کند که با دوستانی مانند وی، چه نیازی به دشمن داریم؟» در آن جلسه، اعضای اتحادیه اروپا به اتفاق آرا تصمیم گرفتند تا زمانی که ایران به برجام پایبند بماند، در این توافق حضور داشته باشند.

در روز هفتم آگوست، تحریم‌های آمریکا در مورد معاملات مالی شامل دلار آمریکا مربوط به بخش خودروسازی ایران، خرید هواپیما‌های تجاری و فلزات، از جمله طلا، اجرایی شد. کمیسیون اروپایی، بلافاصله به شرکت‌های اروپایی دستور داد تا از عمل به درخواست واشنگتن برای متوقف کردن تجارت با ایران اجتناب کنند. این کمیسیون به شرکت‌هایی که تحت تاثیر تحریم‌ها علیه تهران قرار گرفتند، اجازه داد از دولت آمریکا در دادگاه‌های اروپایی شکایت کنند.

 

روسیه و چین، به عنوان دیگر امضاکنندگان برجام نیز موافقت خود را با اتحادیه اروپا اعلام کردند. وزارت امور خارجه روسیه گفت: «ما عمیقا از اقدامات آمریکا برای تجدید تحریم‌ها علیه ایران ناامید شده ایم. این نمونه واضحی از تخلف واشنگتن در نقض قطعنامه 2231 و قوانین بین المللی در مورد توافق ایران است.» وزارت خارجه چین نیز با ابراز تاسف از تصمیم واشنگتن از همه طرف‌های معاهده 2015 خواستار پیگیری کامل اجرای توافق شد.

قطعنامه 2231 شورای امنیت که تحت فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد تصویب شد، بخشی از قوانین بین المللی است. این قطعنامه دربردارنده فراخوان برای ترویج و تسهیل توسعه ارتباطات اقتصادی و تجارت و همکاری با ایران است.

به نظر می‌رسد که نقض قوانین بین المللی به اندازه کافی برای ترامپ کافی نبود و وی تصمیم گرفت تا کشور‌های عضو سازمان ملل را به دلیل اجرای این قطعنامه مجازات کند. این تصویری از دنیای ترامپ است که اجرای قوانین در آن توسط خود قانونگذار متوقف می‌شود.

ترامپ تاجر مسلک که کاخ سفید را تحت اختیار دارد به سیاست خارجی براساس پاردایمی مبنی بر سود و زیان می‌نگرد: تجارت خارجی و بودجه نظامی. با در نظر داشتن این رویکرد، انتقادات وی از عدم پرداخت مکفی هزینه‌ها توسط دیگر اعضای ناتو به خوبی قابل درک است.

ترامپ در نشست ماه ژوئیه ناتو در بروکسل موضع خود درباره ناتو را اینگ ونه خلاصه کرد: «بسیاری از کشور‌های عضو ناتو هزینه‌های خود را نمی‌پردازند.» این نوع ادعا‌های ترامپی واقعیت ندارند. همانطور که اورزولا فون در لاین وزیر دفاع آلمان توضیح داد: «ناتو هیچ بدهی‌ای ندارد.»

ظاهرا رئیس جمهور آمریکا، مشارکت مستقیم و غیرمستقیم در ناتو را اشتباه گرفته است. در سال 2017، بودجه ناتو 1.652 میلیارد دلار بود. کشور‌های عضو با توجه به فرمول توافق شده مربوط به تولید ناخالص داخلی کشور در تامین هزینه‌ها مشارکت می‌کنند. سهم آمریکا 22.14 ٪، آلمان 14.65 ٪، فرانسه 10.63 ٪، و انگلیس 9.84 ٪ است که همگی در موعد مقرر پرداخت شده اند.

 

مشارکت غیر مستقیم نیز در ناتو وجود دارد. این نوع مشارکت مربوط به تجهیزات و نیروی انسانی یک کشور عضو است که داوطلب مشارکت در یک عملیات نظامی خاص می‌باشد. شناخته شده‌ترین مشارکت از این نوع در حال حاضر همچنان جنگ آمریکا در افغانستان پس از حملات 11 سپتامبر است که تقریبا از 17 سال پیش تاکنون ادامه دارد.

 

به منظور تسهیل و تشویق چنین مشارکتی، رهبران ناتو در سال 2014 برای افزایش هزینه‌های دفاعی بر پرداخت حداقل 2 درصد از تولید ناخالص داخلی خود توافق کردند. ترامپ اخیرا این میزان به 4 درصد افزایش داده است.

در حال حاضر آمریکا 3.6 درصد تولید ناخالص داخلی خود را در ارتش خود صرف می‌کند. این مبلغ به 683 میلیارد دلار (ترامپ میزان بودجه نظامی را به 717 میلیارد دلار افزایش داد) می‌رسد. این همان چیزی است که رییس جمهور آمریکا از آن با عنوان رفتار غیرمنصفانه با مالیات دهندگان آمریکا یاد کرد؛ پرداخت بخشی از هزینه های ناتو در صورتی که وی می تواند آن را برای ارتش کشور خود صرف کند.

در مقابل، از زمان پایان جنگ جهانی دوم، پنتاگون توان مرگبار خود را با تقویت نیروی دریایی و هوایی و نیز راکتور‌های هسته‌ای در سراسر جهان افزایش داده است. این در حالی است که در میان متحدان اروپایی واشنگتن، تنها انگلیس و فرانسه دارای یک ناو هواپیمابر هستند.

اگر اقدامات دونالد ترامپ یا جانشین او در تضعیف ناتو همچنان ادامه یابد، او تنها اروپایی‌ها را تشویق می‌کند تا بر اساس مفهوم ابتکار عمل کشور‌های اروپایی اقدام کنند.

مخالفت دونالد ترامپ با معاهده اقلیمی پاریس بر همه بشریت تاثیر خواهد گذاشت. در ماه ژوئن 2017، ترامپ ضمن انتقاد به تعهدات باراک اوباما به این پیمان برای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای تا سال 2025 از موافقتنامه آب و هوا پاریس خارج شد.

خروج ترامپ از این معاهده اقدامی انفرادی بوده و 194 عضو دیگر این معاهده به تعهدات خود پایبند هستند. نکته جالب توجه این جاست اعضای این پیمان در ماه سپتامبر در کالیفرنیانشست مهم بعدی خود را برگزار خواهند کرد.

ترامپ در بیانیه خروج خود اظهار داشت که آمریکا تمام تعهدات و هزینه‌های مالی و اقتصادی سخت گیرانه‌ای را که این توافق بر کشور ما اعمال می‌کرد، متوقف خواهد کرد. بلافاصله پس از اعلام این بیانیه مخالفت‌های داخلی با آن اعلام شد. در حقیقت، تصمیم ترامپ برای خروج از پیمان پاریس در واقع برخی از شهر‌های این کشور را به تلاش‌های جدید در راستای سرعت بخشیدن به اقدامات بر مبنای توافق پاریس مصمم ساخت. نیویورک تصمیم گرفت تا ناوگان اتوبوس خود را برقی کند و قول داد که از سوخت‌های فسیلی استفاده ننماید. لس آنجلس نیز قول داده است استفاده از زغال سنگ را متوقف کند.

 

دونالد ترامپ قصد ندارد تغییر کند و اعلام کرده در انتخابات 2020 نیز مجددا شرکت خواهد کرد تا نسخه آمریکای بزرگ را به انتها برساند. به نظر می‌رسد 54 میلیون فالوئر او در توییتر هم نابودی دیپلماسی توسط وی را تشویق می‌کنند.