سرویس سیاست مشرق - در روزهای گذشته حادثه دلخراش سقوط اتوبوس دانشجویان دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات، به فوت 10 نفر و مجروحیت 26 نفر منجر شد.
از همان ساعات اولیه انتشار خبر واژگونی اتوبوس دانشجویان، در حالیکه عواطف عمومی جریحه دار شده و خانوادههای بسیاری داغدار عزیزان و فرزندان خود شده و بسیاری دیگر پیگیر وضعیت و روند درمان مجروحان و مصدومان این حادثه بودند، جریان سیاسی خاص و رسانههای وابسته به این جریان در تدارک سیاسی و جناحی کردن این ماجرای غمانگیز و تاسفبار درآمدند تا طبق معمول از خون قربانیان این حادثه پلی به مطامع سیاسی خود بزنند.
اما درخصوص این اتفاق و چرایی هیاهوی یک طیف سیاسی خاص، گفتنیهایی است که در ادامه به اختصار به آن میپردازیم:
1- زمزمههای ایجاد واحد علوم و تحقیقات در اردیبهشت 1361 به گوش رسید و در نهایت در آبان 1363 در ساختمان کوچکی در تهران با جذب 250 دانشجو آغاز به کار کرد. [1]
ساخت واحد دانشگاهی در ارتفاع 1800 متری!
2- واحد علوم و تحقیقات در سال 1376 به منطقه حصارک تهران (مکان فعلی دانشگاه در ارتفاع بیش از 1800 متری)! منتقل شد. [2]
3- در سال 1376، «غلامحسین کرباسچی» - دبیر کل فعلی حزب اصلاح طلب کارگزاران سازندگی- شهردار تهران بود. [3]
4- «احمد خرم» وزیر راه دولت اصلاحات- 5 دی 97- در مصاحبه با ایسنا گفت: «طرح احداث دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات در شمال غرب تهران در دولت پنجم یا ششم و زمان شهرداری آقای کرباسچی مطرح شد. این دانشگاه در ارتفاع بالای 1800 متر ساخته شده که در اختیارمنابع ملی بود و قانونا ساخت و سازدر آنجا غیرمجاز محسوب میشد. همان زمان بنده وزیر راه و ترابری بودم و در آن دوره و قبل از آن مسوولیت کمیته راهبردی سبز کردن دامنه البرز را بر عهده داشتم که با این پروژه مخالفت کردیم اما به دلیل حمایتهایی که از دانشگاه آزاد صورت میگرفت، یک تکه زمین را تصرف کردند و سپس هر از گاهی دهها هکتار دیگر را به تصرف خود درمیآوردند… طبق طرحی که ارائه دادیم قرار شد مسوولیت سبز کردن ارتفاع 1800 متری در مناطق 1 و 2 و 4 و ارتفاع 1400 متری در منطقه 5 را انجام دهیم که دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات نیز در این محدوده قرار داشت. ما سه سال در آنجا کار کردیم و بعد از آن مانع اجرای فعالیتمان شدند. طی آن سه سال دانشگاه آزاد را کنترل میکردیم که تصرف بیش از این صورت نگیرد، اما کاملاً غیرقانونی و قلدرمآبانه این کار را انجام دادند و به این قلدری هم افتخار میکردند».
بیشتر بخوانید:
وزیر راه دولت اصلاحات در ادامه گفت: «محل احداث دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات در منطقه 5 تهران یکی از بدترین مکانهای استقرار در جهان است. طبق اصول شهرسازی، محیط دانشگاه و اطراف آن حتماً باید برای عبور پیاده، دوچرخه و خودرو شیب ملایم داشته باشد و به هیچ عنوان نباید در محیط ناهموار اینچنینی اقدام به ساخت و ساز کرد…این دانشگاه با شیبهای غیرمجاز- شیب بالای 5 درجه- در نقطه ارتفاعی در منطقهای برفگیر و دارای یخزدگی ساخته شده است. وقتی آنجا یخبندان میشود، آدم پیاده هم سر میخورد، چه برسد به ماشین». [4]
5- روزنامه اصلاح طلب شرق - 11 دی 97- در یادداشتی به قلم «حسین آخانی» استاد دانشگاه تهران نوشت:
«حادثه واژگونی اتوبوس در دانشگاه آزاد و جانباختن هشت جوان دانشجو و دو نفر دیگر و زخمیشدن 26 نفر همه و به ویژه خانوادههای آنها را سوگوار و گرفتار کرد. وزیر سابق راهوترابری آقای خرم – که اتفاقاً از نظر جناحی با شهردار وقت همسو است – در مصاحبهای بهطور مشخص شهردار آن زمان؛ آقای کرباسچی را مقصر این فاجعه میداند که با قلدری و غیرقانونی زمینهای بالای هزارو 800 متر ارتفاع را برای ساخت دانشگاه آزاد تغییر کاربری دادند. به نظر من این موضوع باید بهطور جد از سوی دستگاههای نظارتی و قانونی پیگیری شود و کسانی که در این ساختوساز درگیر بودند، در مقابل عدالت پاسخگو باشند».
این روزنامه در ادامه نوشت: «جناب آقای کرباسچی، شما در 65 سالگی احتمالاً باید بازنشسته باشید. از شما دعوت میکنم روز سهشنبه همین هفته بیایید با آقای حناچی با دوچرخه سری به شهر بزنید، با رکابزدن از میدان توحید تا انقلاب ببینید که چه ساختهاید؟ اگر دوچرخه ندارید، من به شما امانت میدهم…اگر شما هم…با دوچرخه در شهر گشت میزدید یا با پای پیاده یک بار لذت کوهنوردی در شمال تهران را چشیده بودید، آن وقت حتی قویترین نیرو هم نمیتوانست شما را در ساختن ساختمان دانشگاه آزاد در آن شیبهای تند مجاب کند و الان این 10 جوان به جای گورستان در کنار خانودهشان زندگی میکردند و 26 جوان زخمی هم جایشان در بیمارستان نبود». [5]
محسن هاشمی، معاون عمران و توسعه واحد علوم و تحقیقات
6- «محسن هاشمی» رئیس شورای شهر تهران -11 آذر 97- در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا به حادثه دانشگاه آزاد واکنش نشان نداید، چرا که میگویند این ساختمان در زمان پدر شما ساخته شده، به شوخی گفت: «قرار شد پدر به پسر کاری نداشته باشید!
این اظهارات در حالی است که پسر-یعنی آقای محسن هاشمی- در تاریخ هشتم مهر ماه 92 با حکم حمید میرزاده، سرپرست وقت دانشگاه آزاد اسلامی، به عنوان معاون عمرانی دانشگاه آزاد اسلامی منصوب شد.
وی همچنین به صورت همزمان معاونت عمران و توسعه واحد علوم و تحقیقات را نیز بر عهده میگیرد. وی تا شهریور 96 در این دو پست مشغول به کار بوده است. [6]
7- «محسن هاشمی» - مهر 93- در سمت معاون عمران و توسعه واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد در مصاحبهای با اشاره به اینکه ساختمانهای واقع در واحد علوم و تحقیقات در ارتفاع قرار دارد که پایینترین نقطه آن در ارتفاع هزارو 600 متری و بالاترین نقطه آن در ارتفاع 2 هزار متری واقع است، گفته بود: «بین بالاترین و پایینترین منطقه حدود 400 متر اختلاف ارتفاع وجود دارد و طول خیابانها نیز به 7 کیلومتر میرسد که اکنون با اتوبوس بین سایتهای موجود سرویسدهی میشود.»
هاشمی در بخش دیگری از این مصاحبه گفته بود: «30 اتوبوس به منظور جابهجایی مراجعهکنندگان، دانشجویان و کارکنان در بین سایتها به کار گرفته شده است که با راه اندازی حمل و نقل کابلی گامی مهم به منظور صرفهجویی در سوخت و زمان و کاهش هزینهها، برداشته خواهد شد.»
معاون وقت عمران و توسعه واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد در ادامه گفته بود: «در طول یک سال آینده حمل و نقل کابلی در واحد علوم و تحقیقات راه اندازی شود و تا زمستان سال 94 به بهره برداری برسد». [7]
تله کابین برای هتل بود نه دانشگاه!
همانطور که ملاحظه کردید، محسن هاشمی رفسنجانی، حدود 4 سال مسئولیت معاونت عمرانی دانشگاه آزاد و همچنین مسئولیت معاونت عمران و توسعه واحد علوم و تحقیقات را برعهده داشته است. وی علیرغم تاکید بر افتتاح تله کابین واحد علوم و تحقیقات در زمستان سال 94، افتتاح تله کابین را صرفاً با هدف صرفه جویی در سوخت و زمان و کاهش هزینهها معرفی میکند و در این مصاحبه هیچ اشارهای به ارتباط تله کابین و افزایش ایمنی مسیرهای دانشگاه نمیشود.
محسن هاشمی علاوه بر این هیچ اشارهای به شیب تند مسیر حرکت اتوبوسهای دانشگاه و لزوم ایمن سازی مسیر از طریق بکارگیری گاردریل و دیگر لوازم ایمن ساز نداشته است.
در روزهای گذشته «صالح اسکندری» رئیس سازمان رسانههای دانشگاه آزاد در حساب کاربری توئیتر در مطلبی نوشته بود: «برخی به جای تسلیت زخم زبان میزنند. آنهم به خاطر تله کابینی که با شکایت کیفری یک سازمان متولی منابع طبیعی و ایرادات فنی متوقف است. البته انتقال 40 هزار دانشجو با تله کابین غیرممکن است».
بیشتر بخوانید:
همچنین در روزهای اخیر «محمد مهدی طهرانچی» رئیس دانشگاه آزاد با غیر کارشناسی خواندن طرح تله کابین گفته بود: «برخی درباره تله کابین حرفهایی میزنند که به دور از عقل است. در حال حاضر نمیخواهم به بحث تله کابین ورود کنم. حدود 50 ماشین در حال جابه جایی دانشجویان هستند. جمعیت علوم و تحقیقات زیاد است. امکان انتقال این جمعیت از در ورودی دانشگاه به دانشکدهها وجود ندارد. از لحاظ کارشناسی تلهکابینی که کابین 4 نفره دارد، چگونه میتواند این تعداد دانشجو را جابه جا کند. تلهکابین یک خط مستقیم است در حقیقت چگونه میتواند به دانشکدههای مختلف سرویس دهد؟».
طهرانچی در ادامه گفته بود: «تلهکابین در چند جای خاص میایستد که هیچ ربطی به دانشکدهها ندارد. تلهکابین برای هتل طراحی شده است، چرا حرفی میزنند که درد ما را بیشتر میکنند. آقایانی که این دانشگاه را طراحی کردند، بدون گاردریل طراحی کردند، پیچ آنچنانی گذاشتهاند، تلهکابین برای آن محیط مناسب نیست. اگر در باز شود و دانشجو به پایین پرت شود مسائل خاص خودش را دارد. چرا حرفهای غیر کارشناسی میزنند. مسائل دیگری پشت آن وجود دارد».
یکی از فعالین فضای مجازی نیز در روزهای گذشته در مطلبی نوشته بود: «…کاش همان گونه که اجازه راه اندازی تله کابین را از مرحوم هاشمی گرفتید، اجازه نصب گاردریل در مسیرهای دانشگاه را هم میگرفتید. از خون دانشجویان استفاده سیاسی نکنید».
فرار از پاسخگویی و عقده گشایی سیاسی!
8- جان باختن شهروندان در سوانح ناشی از کوتاهی مدیران ذی ربط، قرمز و آبی ندارد. هر جا اتفاق بیفتد، تأسف بار و موجب مواخذه است.
در ماجرای تلخ اخیر، حتماً مسئولیت ماجرا متوجه مدیران فعلی واحد علوم تحقیقات نیز هست؛ اما این موجب نمیشود که قصور و تقصیر کسانیکه تصمیمات اشتباه گرفته و مسبب اصلی این اتفاق هستند نادیده گرفته شود. واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد با تصمیم اشتباه غلامحسین کرباسچی-شهردار وقت تهران و مدیران وقت دانشگاه آزاد در سال 76 بدون توجه به ابتدائیات اصول ایمنی در ساخت و ساز، در ارتفاع بیش از 1800 متری بنا شد.
محسن هاشمی که به مدت حدود 4 سال مسئولیت همزمان معاون عمرانی دانشگاه آزاد و همچنین معاون عمران و توسعه واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد را بر عهده داشته است به هیچ عنوان به موضوع ایمن سازی مسیر حرکت دانشجویان در دانشگاه از طریق نصب گاردریل و دیگر لوازم ایمن ساز توجهی نداشته و به هیچ عنوان هدف از ساخت تله کابین را افزایش ایمنی در حمل و نقل دانشجویان معرفی نمیکند، چرا که بنابر اظهارات رئیس فعلی دانشگاه آزاد، تله کابین برای ساختمان هتل ساخته شده بود و نه دانشگاه! که اگر حتی برای دانشجویان هم ساخته شده بود به هیچ عنوان ظرفیت جابجایی دانشجویان را نداشت.
در حال حاضر محسن هاشمی و غلامحسین کرباسچی باید برای قصور و تقصیرهای خود در ماجرای تلخ سانحه اتوبوس دانشگاه به افکار عمومی پاسخگو باشند.
9- در خاتمه باید گفت، یک جریان سیاسی خاص که دانشگاه آزاد که ارزش دارای هایی آن پنج سال قبل، 300 هزار میلیارد تومان برآورد میشد را حیات خلوت خود میدید، از دو سال قبل (30 دی 95) که بنا شد دانشگاه آزاد سر و سامان شفاف حقوقی داشته باشد و تحت نظارت و حسابرسی قرار بگیرد، از این اقدام عصبی شده و از مدیریت جدید کینه به دل گرفته بود، با عقده گشایی به کاسبی سیاسی از خون دانشجویان پرداخت. این طیف با جنجال سازی کاذب در موضوع تله کابین و احساسی کردن فضا و تشویق دانشجویان به انجام اقدامات ساختارشکن، تقلا کرد تا یک حادثه تلخ را به یک مسئله امنیتی و هزینه ساز برای نظام تبدیل کند.
خون مردم و از جمله خون دانشجویان فوت شده در سانحه تلخ واحد علوم و تحقیقات، برای این طیف سیاسی، حکم بازیچهای را دارد که صرفاً برای ماهیگیری سیاسی و تأمین منافع قبلیه ای و شخصی به کار میآید.
[1] - http://srbiau.ac.ir/file/download/news/1473586264-aboutsrbiau.pdf
[4] - https://www.isna.ir/news/97100503152