دل آشوراده این روزها بیشتر از هر گوشه دیگر در محیط‌زیست این سرزمین کهن شور می‌زند چراکه گویا اراده 15 ساله برخی مدیران برای تخریب این عرصه طبیعی و ملی بر نابودی آن است.
به گزارش به نقل از صبح نو ،آشوراده که تنها جزیره دریای خزر است و از اواخر دولت دوم اصلاحات درگیر فرایند واگذاری و بهره‌برداری به بهانه‌های ایجاد اشتغال و رونق گردشگری بوده حالا دوباره شاهد درخواست دیگری از نهادهای حامی این جزیره است. البته این درخواست با شکایت علیه رییس سازمان حفاظت از محیط‌زیست و مدیرکل محیط‌زیست استان گلستان همراه شده است.
ستاد مردمی نجات آشوراده و حمایت از مناطق چهارگانه حفاظتی ایران روز گذشته نامه‌ای را به معاون دادستان کشور ارسال کرده و خواستار توقف طرح گردشگری این جزیره شده‌اند.
در این نامه خطاب به آقای محمدجواد حشمتی، معاون دادستان کل کشور آمده است: «طرح گردشگری جدیدی که در تاریخ هشتم آذرماه در محل اسکله بندر ترکمن با آیین کلنگ‌زنی رسماً آغاز شده است، از هیچ شفافیتی برخوردار نیست و این دقیقاً برخلاف تأکیدات و اظهارنظرهای آقای عیسی کلانتری، رییس سازمان حفاظت از محیط‌زیست بوده.»
همچنین در بخش دیگری از این نامه علیه رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست و مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان گلستان اعلام جرم شده و آمده است: «بدینوسیله ستاد مردمی نجات آشوراده، بر اساس اصل 50 قانون اساسی، ماده 38 قانون برنامه ششم توسعه، آیین اجرائی ماده 88 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت در واگذاری برخی از طرح‌ها، ماده 690 قانون مجازات اسلامی و ماده هفت قانون الحاق جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون تنوع‌زیستی و مواد 1، 6 ،10 و16 قانون حفاظت و بهسازی محیط‌زیست، علیه دکتر عیسی کلانتری، رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست همچنین آقای عبدوس، مدیر کل حفاظت محیط‌زیست استان گلستان اعلام جرم می‌نماید.»
این ستاد یک‌ماه قبل و در اواخر دی‌ماه نیز با انتشار نامه‌ای سرگشاده در آستانه سفر رییس‌جمهوری به استان گلستان پیشنهاد داد که جزیره آشوراده، تبدیل به یک پایگاه ملی و بین‌المللی مطالعاتی شود که در نتیجه آن محققان ایرانی و غیرایرانی بتوانند در حوزه‌هایی مانند گیاه‌شناسی، پرنده‌شناسی، علوم دریایی، تالاب‌شناسی، زمین‌شناسی، حشره‌شناسی و اکولوژی با بالاترین سطح حفاظتی به مطالعه و تحقیق میدانی بپردازند.
آشوراده کجاست
آشوراده تنها جزیره دریای خزر و به عبارتی تنها جزیره ایرانی در شمال کشور است. این منطقه با توجه به موقعیت جغرافیایی و حساسیت زیست‌محیطی که دارد، ارزش جهانی داشته و به‌عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره ثبت شده است.
در این منطقه انواع پرندگان مهاجر و بومی چون قرقاول، دراج، کاکایی، گیلانشاه، چوب‌پا، قو، اردک، فلامینگو، پلیکان و غاز زندگی می‌کنند. همچنین آشوراده یکی از زیستگاههای طبیعی ماهیان خاویاری محسوب می‌شود که مورد توجه جهانی است. این جزیره در طول سال‌های 1836 تا 1921 در اشغال روسیه بود اما در همان ایام نیز مورد توجه شخصیت‌های ملی چون امیرکبیر قرار داشت.
اهمیت آشوراده در حفاظت از گونه‌های مؤثر و مهم در حیات وحش به خصوص پرندگان مهاجر و بومی در معرض خطر موجب شد تا این جزیره در سال 1348 محدوده در معرض خطر معرفی شده و سپس پناهگاه حیات‌وحش نام گیرد. در سال‌های پس از آن نیز به عنوان یکی از ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره انتخاب شد. با وجود تمام این تأکیدات زیست‌محیطی و تفاهمنامه‌های بین‌المللی جریان واگذاری و بهره‌برداری از آشوراده از سال 83 و اواخر دوره دوم دولت اصلاحات که دوران ریاست خانم معصومه ابتکار در سازمان حفاظت محیط‌زیست بود، طرح شد.
این در حالی است که گفته می‌شود ماده 16 قانون حفاظت و بهسازی محیط‌زیست تأکید می‌کند، هیچ حقی برای واگذاری مناطق حفاظت شده وجود ندارد.
ماجرای واگذاری آشوراده به آنجایی باز می‌گردد که در سال 83 اعلام شد بنیاد علوی، وابسته به بنیاد مستضعفان توانسته سند مالکیت جزیره آشوراده را که در سال 76 ثبت شده ارائه کرده و مدعی مالکیت آن شود.
این بنیاد مدتی بعد بخش‌هایی از جزیره را به شرکت خصوصی واگذار کرد و این شرکت وارد مباحث حقوقی با سازمان حفاظت محیط‌زیست شد. این رفت و آمدهای حقوقی موجب شد که دولت هشتم در آخرین جلسه خود واگذاری 380 هکتار از جزیره را تصویب کند. این در حالی است که در دولت نهم با پیگیری سازمان بازرسی کل کشور این واگذاری باطل شد.
مهم‌ترین عامل در این ابطال قیمت پایینی بود که برای جزیره در نظر گرفته شده بود در نتیجه این واگذاری مصداق زمین‌خواری اعلام شد. این موضوع تا چند سال بعد که دوباره معصومه ابتکار به ریاست سازمان حفاظت محیط‌زیست رسید و واگذاری جزیره از سرگرفته شد، مسکوت بود.
این مسأله به قدری در رسانه‌ها سر و صدا کرد که آقای احمدعلی کیخا، معاون وقت محیط طبیعی سازمان محیط‌زیست استعفا داد. وی در آن زمان اظهار داشت: «من صورت‌جلسه آشوراده را بر اساس مصلحت‌اندیشی دولت وقت و نه کار تخصصی امضا کردم اما اکنون قبول دارم که آن کار اشتباه بود زیرا به نفع محیط‌زیست کشور نیست.»
اما این اظهارنظرها و مخالفت‌های گسترده کارشناسان و متخصصان عرصه محیط‌زیست هم نتوانست مانع ادامه کار شود. در حال حاضر موافقت نهایی سازمان محیط‌زیست با طرح طبیعت‌گردی آشوراده اعلام و اقداماتی هم در این حوزه انجام شده است.
آقای سید مناف هاشمی، استاندار گلستان هم چندی قبل در آیین اجرای عملیات طرح طبیعت‌گردی و گردشگری آشوراده در بندرترکمن درباره نگرانی‌های طرفداران محیط‌زیست و کارشناسان و متخصصان این عرصه گفته بود: بنده و همه مدیران اجرایی این طرح ملی به همه مردم گلستان و طبیعت دوستان ایران اطمینان می‌دهیم که اجرای طرح طبیعت گردی آشوراده و حضور مردم در منطقه آسیبی به این اکوسیستم و زیستگاههای منطقه وارد نخواهد ساخت. در نهایت اینکه کلنگ طرح گردشگری در اوایل آذرماه امسال در سکوت خبری اتفاق افتاد و تاکنون اعلام نگرانی‌ها و هشدارهای متخصصان عرصه محیط‌زیست به جایی نرسیده است.
