سرویس اقتصاد مشرق - بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت ایران در نشست خبری که به مناسبت افتتاح فازهای ١٣ و ٢٢ تا ٢٤ میدان گازی پارس‌جنوبی در عسلویه برگزار شد دوباره علیه بورس نفت سخن گفت و اینبار خود را بی‌پرده به عنوان یکی از مخالفان عرضه نفت در بورس نشان داد و گفت:
"مشکل اینجا است که بورس شفاف‌ترین روش برای انجام معامله و رقابت است و ما می‌خواهیم شفاف‌ترین کار را برای ناشفاف‌ترین اقدام که همان دور زدن تحریم‌ها است، انجام دهیم."
همچنین چندی پیش ایشان در نشست خبری دیگری از احتمال تحریم خریداران نفت از بورس سخن رانده بودند در این گزارش به پاسخ به صحبت های وزیر نفت در خصوص تحریم شرکت‌های خریدار نفت از بورس پرداخته شده است.
بیشتر بخوانید
تحریم پذیری در اتاق تاریک و دور زدن تحریم با بورس نفت
تا قبل از فروش نفت از طریق بورس، نفت کشور تماماً از طریق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت به فروش می‌رسید و هم اکنون هم بخش اعظمی از نفت از همین طریق به فروش می‌رسد. روند فروش بدین شکل است که مشتریان مستقیماً با مسئولین مربوطه وارد مذاکره می‌شوند و قیمتی طبق فرمول امور بین‌الملل تعیین می شود و نفت خریداری می شود.
طبیعی است تعیین قیمت بدین شکل و از طریق مذاکرات مستقیم و اتاق تاریک خود موجب فساد و رانت خواهد شد و بازهم طبیعی به نظر می رسد مسئولین این بخش از وزارت نفت به عنوان مخالفین سر سخت طرح عرضه نفت در بورس باشند.
فروش نفت از طریق اتاق تاریک امتحان خود را در سال‌های گذشته پس داده است و موجب تحریم پذیری خریدارن نفت شده‌است اما عرضه نفت در بورس به دلیل شرایط مساوی‌ای که برای خریدارن نفت ایجاد می کند شائبه رانت را به کلی از بین می‌برد و قیمت هم به دلیل رقابتی که در بورس شکل می گیرد بهترین قیمت ممکن برای نفت عرضه شده خواهد بود.
علی‌رغم شفافیت بسیاری از اطلاعات درباره معامله‌های صورت گرفته در بورس انرژی، اطلاعات خریداران در این بورس اعلام نمی‌شود یعنی به جز مقام‌های عالی‌رتبه و ذی‌صلاح برای دیگران و حتی کارگزاری‌های بورس هم مشخص نیست که چه کسی خریدار نفت خام کشورمان بوده است و خریداران با کدهای محرمانه خود قادر به انجام معامله خواهند بود.
کدهایی که صرفاً نشان می‌دهد چه معامله‌ای با چه قیمتی در این زمینه صورت گرفته است. به‌عبارت‌دیگر، شفافیت سازوکار بورس به معنای آشکار بودن اطلاعات مربوط به خریداران نیست و با توجه به انعطاف پذیری بالای شرکت‌های خصوصی نسبت به دولت و کوچک‌تر بودن محموله های خریداری شده از طریق بورس احتمال تحریم پذیری خریداران نفت از بورس نسبت به مشتریانی که مستقیماً با وزارت نفت معامله میکنند بسیار کم‌تر است.
وزارت نفت می‌خواهد نفت به گونه‌ای در بورس عرضه شود که فروش نرود
صحبت‌های اخیر زنگنه در کنفرانس مطبوعاتی، این سوال را به ذهن می‌رساند که آیا وزیرنفت یک کشور در شرایط تحریم باید بدین شکل راهکار ضد تحریمی مثل عرضه نفت در بورس را زیر سوال ببرد و عملاً مشتریان خرید نفت از بورس را از تحریم شدن آن‌ها بترساند؟
زنگنه به صراحت در نشست خبری اعلام می‌کند احتمال تحریم شرکت‌های خریدار نفت از بورس بسیار زیاد است و در جایی دیگر دقیقاً بر خلاف آن چیزی که در اطلاعیه عرضه نفت در بورس است اعلام می‌کند اگر کسی قرار است نفت را از طریق بورس خریداری کند نباید آن را به بازارهای سنتی ما بفروشد.
این در حالی است که در اطلاعیه عرضه نفت در بورس به صراحت اعلام شده مقصد فروش برای خریدارن نفت از بورس آزاد است. به نظر می‌رسد وزارت نفت و شخص وزیر نفت به دنبال عرضه کج‌دار و مریز نفت در بورس هستند تا هم دهان منتقدان بسته شود و هم نفتی در بورس به فروش نرسد و با این روند انحصار فروش نفت همچون قبل در اختیار این وزارتخانه باقی بماند.
