27 اسفندماه سال گذشته، کارگروه تخصصی مدیریت بحران وزارت ارتباطات به صورت عملیاتی وارد حوزه مدیریت بحران شد، در حالی که چند روز قبل از آن کارهای مدیریتی را آغاز کرده بود.
«محمد صمدایی» دبیر کارگروه ارتباطات و فناوری اطلاعات ستاد مدیریت بحران روز چهارشنبه در گفت‌وگوی اختصاصی با ایرنا از نقش مهم ارتباطات در زمان بحران و فعالیتی که وزارت ارتباطات برای پایداری ارتباط انجام داده، صحبت کرد:
در این روزهای سخت گاهی از وسایل ارتباطی و شبکه‌های اجتماعی، استفاده‌های نادرستی صورت گرفت اما حقیقت ماجرا این است که آن روی سکه ارتباطات، جان خیلی‌ها را نجات داد.
اطلاع‌رسانی، رساندن صدا به گوش‌های شنوا، درخواست کمک، ارسال کمک، تمام این‌ها و خیلی چیزهای دیگر سوغات خوب «ارتباطات» برای مواقع بحرانی است.
** چهار شکل ارتباط در مواقع بحرانی
دبیر کارگروه ارتباطات و فناوری اطلاعات در توضیح نقش ارتباطات در مواقع بحرانی، ابتدا به انواع ارتباط در زمان بحران اشاره کرد و گفت: به صورت کلی در زمان بحران، ارتباطات به چهار دسته، تقسیم می‌شوند؛ ارتباط حاکمیت با مردم، ارتباط حاکمیت با حاکمیت، ارتباط مردم با حاکمیت و در نهایت ارتباط مردم با مردم.
او در خصوص نوع اول ارتباط می‌گوید: ارتباط حاکمیت با مردم به مسیرهای ارتباطی گفته می‌شود که حاکمیت سعی می‌کند با مردم حادثه‌دیده در جغرافیای بحران برقرار کند.
وزارت ارتباطات در بحران اخیر، برای برقراری این شکل از ارتباط نقش پررنگ‌تری را ایفا کرد. نتیجه آن شد ارسال رایگان صدها میلیون پیامک منطقه‌ای و ده‌ها میلیون پوش مسیج (push Message) برای مردمی که درگیر بحران یا در منطقه خطر بودند.
صمدایی در توضیح دومین نوع ارتباط (حاکمیت با حاکمیت) افزود: اکنون با همکاری ایجاد شده بین وزارت ارتباطات و بخش خصوصی، اقدامات خوبی انجام‌شده است.
در اختیار قرار دادن به بی‌سیم شبکه ترانک عمومی به مدیران بحران ایلام و لرستان، تجهیز خودروهای هلال‌احمر به ارتباطات ماهواره‌ای، راه‌اندازی آی‌پی‌فون‌ها (تلفن شبکه) در مراکز حاکمیتی خصوصاً در شهر پل‌دختر بخشی از اقداماتی است که برای شکل‌گیری ارتباط بین حاکمیت با حاکمیت صورت گرفته است.
شاید جالب باشد اشاره‌کنم بخش عمده‌ای از خدماتی که شرکت‌های خصوصی در این مدت ارائه دادند انسان‌دوستانه، رایگان و در راستای مسئولیت اجتماعی‌شان بود که این قوت قلب بزرگی در شرایط بحران به‌حساب می‌آمد.
صمدایی با اشاره به نوع سوم ارتباطات که از آن به‌عنوان ارتباط مردم با حاکمیت یاد می‌شود، گفت: بخش مهمی از این شکل ارتباط، اطلاع از وضعیت حادثه‌دیدگان است.
وزارت ارتباطات در راستای تسهیل این ارتباط مجموعه اقداماتی در دستور کار قرارداد که از بین آن‌ها می‌توان به راه‌اندازی کد USSD (رسال پیام از طریق کد دستوری) سازمان هلال‌احمر برای اولین مرتبه و ایجاد *12# اشاره کرد.
** دو هزار کاربر هم‌زمان
صمدایی افزود: یکی از سیاست‌هایی که در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دنبال می‌شد، برقراری بدون فوت وقت اینترنت در مناطق سیل‌زده و آسیب‌دیده بود.
این مهم موجب شد مردم بتوانند از طریق شبکه‌های اجتماعی، تصویری از مناطق آسیب‌دیده را مخابره کنند که به امدادرسانی، کمک می‌کرد.
وی در ادامه با اشاره به این‌که حجم تصاویر ارسال‌شده در شبکه‌های اجتماعی نشان‌دهنده این است که این اقدام تا حدود زیادی مثمر ثمر بوده است، گفت: به‌طور مثال با وجود قطع آب، برق، گاز و شبکه‌های مخابراتی در ساعات اولیه و شرایط بحرانی که در پل‌دختر وجود داشت، سعی کردیم در همان ساعات اولیه اینترنت را حتی با پهنای باند اندک برای قسمت‌هایی از شهر فراهم کنیم تا اطلاعات دقیقی از آن شهر برای امدادگران ارسال شود.
بر اساس آماری که از روزها و ساعت‌های اولیه این اقدام داریم، بیش از دو هزار نفر در لحظه از امکانی که ایجاد شده بود برای انتقال اطلاعات منطقه حادثه‌دیده استفاده می‌کردند.
دبیر کارگروه ارتباطات و فناوری اطلاعات ستاد مدیریت بحران در ادامه از نوع چهارم ارتباطات در زمان بحران یعنی ارتباط مردم با مردم صحبت کرد: این نوع ارتباط، همان سبک ارتباطی است که ما در زندگی روزمره با اعضای خانواده و دوستان خود داریم.
خبر گرفتن از حال یکدیگر، جویای احوال یکدیگر شدن، خبر رساندن به‌موقع برای رها شدن از بحران و تمام این‌ها نیاز به وصل بودن ارتباط دارد.
وی پس‌ازاین توضیحات و در پایان گفت: در این مدت تمام سعی وزارت ارتباطات در پایداری شبکه‌های مخابراتی موجود بود که چند مشکل مهم در رسیدن به این هدف داشتیم.
اولین مشکل، تخریب فیزیکی تعدادی از سایت‌های ارتباطی (البته تعدادشان زیاد نبود) و قطع تعداد زیادی فیبر نوری و شبکه دسترسی بود. ده‌ها مسیر فیبر نوری ما بارها دچار قطعی شدند اما گروه‌های ویژه‌ای که راهی لرستان شده بودند، با تمام سختی که وجود داشت نقاط قطعی‌ها را شناسایی و آن‌ها را تعمیر کردند. به این شکل بود که ارتباطات بین مردم و مردم دوباره شکل گرفت.
**کارگروه تخصصی ارتباطات و فناوری اطلاعات مدیریت بحران کشور
این کارگروه از سال 1389 و در پی تصویب و ابلاغ آیین‌نامه اجرایی قانون تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور تشکیل شد. حدود یک سال بعد فعالیت خود را به‌طور متمرکز آغاز کرد اما می‌توان گفت فعالیت عمده این کارگروه تقریباً از اواسط فعالیت دولت قبلی و اوایل دولت جدید شروع شد.
مجموعه‌های مختلف ارتباطی مانند اپراتورها، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، شرکت ارتباطات زیرساخت، شرکت مخابرات ایران، شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران و نماینده سازمان مدیریت بحران کشور به‌عنوان اعضای اصلی در کارگروه تخصصی ارتباطات فناوری اطلاعات مدیریت بحران کشور حضور دارند.
در هر استان، ازجمله استان تهران، کارگروه متناظر استانی نیز با حکم استاندار تشکیل‌شده که دارای اعضای مشابه هستند و هدف اصلی این کارگروه، حفظ پایداری ارتباطات در کشور است.
علمی**9207** 1055
