سال‌هاست که بسیاری از شهرهای ایران از جمله پایتخت کشور مانند پادگان‌ها خاموشی اجباری دارند و شهروندان نیز مانند سربازان ناچار در ساعتی از شب باید به خانه‌هایشان بروند. پادگانی بودن پایتخت که به باور بسیاری از کارشناسان شهری یکی از ایرادات بزرگ تهران است، مسئولان شهری را بر آن داشت تا با طرح و اجرای ایده جدیدی به شب‌مردگی پایتخت پایان دهند.
به گزارش به نقل از رونامه همدلی ،ایده‌ای که براساس آن قرار بود فعالیت‌های روزانه در برخی از مناطق منتخب شهر، بعد از نیمه شب نیز ادامه پیدا کند و به این وسیله، پویایی جایگزین شب مردگی شود.
بنابراین شورای شهر با استفاده از تجربه برخی از ایام سال -مانند ماه رمضان که پایتخت به‌صورت مقطعی زیست شبانه را در چند سال اخیر تجربه کرد- ایده زیست شبانه را ارائه داد و اعضای شورای شهر تهران در صد و بیست و دومین جلسه علنی در بهمن ماه سال گذشته شهرداری تهران را مکلف به برنامه ریزی برای احیایی زیست شبانه کرد. اعضای شورای شهر، به اجرای پایلوت در یک مهلت سه ماه، از ابتدای اردیبهشت ماه در برخی از محورها از ساعت 24 تا 3 بامداد رای مثبت دادند.
زهرا نژاد بهرام ارائه دهنده این طرح هدف از زیست شبانه را برنامه ریزی برای گسترش نشاط اجتماعی، ارتقای کیفیت بصری، ساماندهی مشاغل غیررسمی و فضاهای شهری تک عملکردی و در راستای بهبود زیست پذیری شهر، افزایش ساعات بهره‌مندی شهروندان و گردشگران از امکانات و ظرفیت‌های موجود نام برد.
تهران به عنوان پایتخت ایران جزء معدود کلان‌شهرهای جهان است که فعالیت در آن فقط به ساعات اداری - طول روز- محدود است، در حالی که تهران ساکنان عمده شهرهای بزرگ دنیا حتی کشورهای اسلامی، بخشی از فعالیت‌هایشان در حوزه خرید، ورزش و گردشگری را در زمان شب انجام می‌دهند به طوری که حجم ترددهای شبانه درون‌شهری در آنها دست‌کمی از روز ندارد.
اکنون اجرای این طرح که پشتوانه آن مصوبه شورای شهر است و امکانی است که می‌تواند توسعه و رونق اقتصادی شهر را به همراه داشته باشد با موانعی همچون نگاه امنیتی، نبود زیرساخت لازم فرهنگی و شهری، و همچنین اختلاف نظر برخی از سازمان‌ها، نهادهای و حتی برخی از اعضای شورای شهر و نمایندگان مجلس روبه‌رو شده است.
برخی از مخالفان زیست شبانه را فرهنگی وارداتی از غرب و مغایر با سبک زندگی اسلامی می‌دانند که اجرای آن بنیان خانواده‌ها را متزلزل می‌کند، برخی دیگر به این دلیل که خود علاقه‌ای به زیست شبانه ندارند و ترجیح می‌دهند شب‌ها استراحت کنند، به این طرح روی خوش نشان نمی‌دهند.
«محسن هاشمی» رئیس شورای شهر تهران، پیش از این گفته بود قصد دارد شب‌ها را بخوابد و علاقه ای به زیست شبانه ندارد، ولی همین سخنان باعث شده بود برخی از رسانه ها به محسن هاشمی انتقاد کنند که موضوعات طرح شده در شورای شهر را چندان جدی نمی گیرد.
وی دو روز پیش بعد از طرح انتقادات به وی در واکنشی دیگر به طرح زیست شبانه گفت: «مردم هر کار دلشان بخواهد می خواهند بکنند، می توانند تمام شب بیدار باشند و این ربطی به ما ندارد. من هم که گفتم می خواهم بخوابم نمی گویم مردم نخوابند، آنها هر کار دلشان می خواهد بکنند».
حجت‌الاسلام سالک نایب‌رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی از اجرای طرح زیست شبانه انتقاد کرد و آن را طرحی دانست که به دینداری مردم لطمه می‌زند.
وی با اشاره به تصویب کلیات طرح زیست شبانه در شورای شهر تهران به رسانه‌ها گفت: «هر روزی شاهد یک نوع حرکت از ناحیه مدیران داخل کشور و شبکه‌های نفوذ هستیم، یک روز سند 2030 مطرح می‌شود و بنیاد خانوادگی و تربیت زندگی را بر اساس سبک زندگی غرب تنظیم می‌کند و ارزش‌های انقلاب را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و یک روز هم طرح زیست شبانه مطرح می‌شود، یعنی ترتیب دادن برنامه‌هایی که مردم به‌وسیله آنها از معنویت شب محروم بمانند.»
در حالی که شورای شهر مسئول تصمیم‌گیری و قانون گذاری در این رابطه است و اغلب اعضای آن نیز به جزء تعداد محدودی به آن روی خوش نشان دادند، اما در این میان صدای برخی از نهادها که وظیفه اجرایی کردن این مصوبات را دارند نیز در مخالفت با این طرح بلند شده است.
سخنان سردار سلیمانی جانشین فرمانده ناجا است که گفته بود: «حیات شبانه را قبول نداریم، این فرهنگ حتی در اروپا هم نیست و زیر بار آن نخواهیم رفت.» واکنش اعضای موافق شورای شهر را با این طرح به دنبال داشت.
در همین رابطه محمدجواد حق شناس، عضو شورای شهر تهران با اشاره به واکنش جانشین ناجا مبنی بر این که اجازه زیست شبانه را نمی‌دهیم، به رسانه‌ها گفت: «به نظرم افرادی که این قبیل نظرات را مطرح می‌کنند باید اول بدانند که اصلا حیات شبانه چیست و بعد به مخالفت با آن به بپردازند.
معتقدم کسانی که در این خصوص سخنرانی و مخالفت می‌کنند، هیچ استدلال منطقی ندارند. اعلام کرده بودند ما زیر بار این موضوع نمی‌رویم و حتی در اروپا هم چنین موضوعی وجود ندارد و به نظر می‌رسد برای این افراد حیات شبانه به عنوان یک امر منکر تلقی شده است که متاسفانه اتفاق بسیار بدی است. از آن بدتر اینکه نهادی چنین مخالفتی را اعلام می‌کند که به هیچ عنوان ارتباطی با این موضوع ندارد.
ما باید متوجه باشیم که در حوزه‌های تصمیم‌گیری، نهادهای تصمیم ساز و نهادهای مجری و اجرا کننده داریم و نهاد مجری باید شان و جایگاه خود را بداند و حق ندارد که بخواهد چنین سخنانی را مطرح کند.»
علیرغم توصیه حق شناس به نهادهای اجرایی که با دخالت نکردن در نهادهای تصمیم ساز شان و جایگاه خود را حفظ کنند، اما دیروز سردار حسین رحیمی فرمانده انتظامی پایتخت نیز درباره اجرای این طرح اعلام کرد: از طریق معاونت نظارت بر اماکن عمومی به همه صنوف اعلام کرده‌ایم که زیست شبانه نداریم و صرفا صنوف تا یک بامداد مجاز به فعالیت هستند.
طرح زیست شبانه اکنون با نادیده گرفته شدن نیازهای شهروندان، در سلایق شخصی برخی اعضای شورای شهر تهران و برخی از نهادها و سازمان‌ها که جز بدنه تصمیم گیر شهری نیز محسوب نمی‌شوند، به گروگان گرفته شده است.
پایتخت نشینان نیز چشم به اقدام مسئولان دخیل در موضوع دوخته‌اند تا ببینند در این زورآزمایی زور کدام طیف بر دیگری می‌چربد و با تعیین تکلیف این طرح، تکلیف آنان نیز مشخص شود که بساط زیست شبانه را فراهم کنند یا خود را از معرض چشم دژبان‌ها مخفی کنند و به ساعت خاموشی احترام بگذارند.
