هشتمین رویداد آموزشی تعاملی فیناپ در پژوهشکده انرژی دانشگاه شریف برگزار شد و در آن درباره موضوعات جالبی چون Lend Tech و تجریبات برخی از بزرگان صنعت پرداخت مطرح شد. همچنین در ادامه این رویداد مصاحبه‌ای تفصیلی با معاون دادستانی کشور در امور فضای مجازی برقرار شد.
خرده وامها در صنعت Lend Tech
«امیر حق رنجبر» مدیرعامل ایران رنتر در ابتدای این مراسم اعلام کرد که موضوع فراموش شده‌ای چون Lend Tech در ایران می‌تواند در معیشت مردم بسیار تاثیرگذار باشد. به گفته حق رنجبر این تکنولوژی منبع ارائه دهنده تسهیلات را تغییر می دهد و مثل هر فناوری دیگری که باعث آنلاین شدن پروسه ها شده، مراحل دریافت تسهیلات را به صورت آنلاین تبدیل خواهد کرد:
«Lend Tech زمان دریافت اعتبار را کاهش می دهد. موضوع بعدی این است که این تکنولوژی باعث می شود استارتاپها در حوزه خرده وامها سرویس ارائه دهند. در حالت سنتی بانکها و موسسات مالی برای اینکه هزینه های وام برایشان بالاست و برای یک وام دو سه میلیونی وقت و هزینه صف نمیکنند این مساله اما برای استارتاپها شدنی است چرا که تمام فرایندها را آنلاین کردند و با هزینه کمتر وامها را اعطا می‌کنند.»
به گفته حق رنجبر پلتفرم ایران رنتر ترکیبی از سه حوزه مختلف است و کاربران میتوانند از شصت فروشگاه اینترنتی کشور در آن به صورت اقساطی خرید کنند. او فرایند اعتبار سنجی ایران رنتر را ساده و راحت معرفی میکند:
«این سایت روی مدیریت ریسک قرار دارد که اعتبارسنجی بخشی از آن است. اعتبار سنجی یک بخش پازل مدیریت ریسک ماست و در خرید اول و دوم با یکدیکر متفاوت است. در وهله اول شغل و محل سکونت آنها را مورد بررسی قرار خواهیم داد ولی برای خریدهای دوم یک Credit Score میدهیم که بر اساس آن پرداختشان انجام میشود.»
به گفته حق رنجبر تکنولوژی به تشخیص افراد معتبر ناشناخته کمک می کند. او به مزایای دیگر لند تک نیز اشاره میکند و اذعان دارد که این فناوری هم پروسه زمان را کاهش می‌دهد و هم بحث میکرو کردیت یا همان خرده وامها را وارد بازار میکند؛ همچنین به گفته وی شفافیت در این حوزه بسیار بالاتر از شفافیت بانکی است: «حجم وامی که در لندتک دنیا از نگاه آماری داده شده در سال 2025 به هزار میلیون دلار خواهد رسید.»
رنجبر معتقد است که لندتک در ایران به خاطر قدرت خرید پایین مرم یک فرصت است اما نبود کردیت کارت یکی از موانع سد راه توسعه این حوزه است. او همچنین باور دارد که بازار هشتاد هزار میلیاردی وام‌های خرد در ایران را نباید دست کم گرفت. رنجبر در خاتمه صحبت‌های خود به مدلهای اعتبار سنجی ناقص در ایران اشاره میکند: «معمولا استارت آپ‌ها نباید این اعتبار سنجی را انجام دهند و در ایران هم متاسفانه سیستم اعتبار سنجی دقیقی همچنان وجود ندارد.»
به گفته رنجبر در ایران بحث شریعت نیز باید مورد توجه قرار گیرد. او تاکید دارد که لندتک باعث میشود بحث ملاحظات شرعی بیشتر مورد توجه قرار گیرد. زیرا جلوی معاملات صوری را میگیرد و جریمه دیرکرد هم وجود ندارد.
دکتر صادق فرامرزی: بحران در شرکت‌ها باعث همدلی اعضا میشود
صادق فرامرزی بنیان‌گذار پین‌تک از تجریبات خود در زمان مدیریت خود در مجموعه ایران کیش گفت؛ تجربه‌ای که باعث شد او پی ببرد بحران می‌تواند در شرکت‌ها باعث همدلی شود:
«حدود پنج سال قبل مدیرعامل ایران کیش شدم. در آن سالها شرکت دچار تغییرات مدیریتی بود و طبیعی است که افراد شرکت در این شرایط دچار بی اعتمادی به مدیر جدید شوند. پس از یکسال از التهابات گذشته عبور کردیم و در حال برنامه ریزی برای آینده‌آی روشن بودیم که یک مشکل بزرگ برای پوزهای ما به وجود آمد و شرکت را در معرض نابودی قرار داد. 160 هزار دستگاه پوز ما به خاطر یک سهل انگاری ساده در خطر بود. تنها راه حل ما این بود که تمام کارتخوان‌ها را به تهران بیاوریم و بعد از تغییر برنامه دوباره بازگرداندیم و برای این کار کمتر از 40 روز فرصت داشتیم.»
به گفته فرامروزی برخی همکاران سراسر کشور بدون هماهگی با مدیر خودشان به آنها کمک کردند و ایران کیش در چند نقطه کشور نمایندگی زد تا بتواند این عملیات را نهایی کند. او می‌گوید که تیم خود شرکت سرخود و بدون هماهنگی کارهای را انجام می‌داند که پیک‌های موتوری باید انجام می‌دادند و همه دست به دست دادند تا از این مشکل عبور کنند: «ما در نهایت توانستیم و با اینکه در آن سال دو ماه از سال را از دست دادیم ولی بازهم صد در صد سود کردیم.»
فرامرزی معتقد است که بحران باعث همدلی در اعضای شرکت می شود: «البته همدلی همیشگی نیست و مراقب علفهای هرز دور و درون خودتان نیز باشید. این موضوع به سادگی شما را زمین می زند.»
صابر خسروی: جنگ بی پایان فین‌تک‌ها و بانک
صابر خسروی، مشاور نوآوری در فین‌تک‌ها معتقد است که جنگی مین فین‌تک‌ها و بانکها صورت گرفته و بانکها در ابتدا فکر میکردند فین تکها آمده‌اند تا آنها و کارگزاری‌ها را خراب کنند و کار و بارشان را کساد کنند؛ درست مانند اتفاقی که سر تاکسی‌های اینترنتی و آژانس‌ها افتاد: «بعد کمی طول کشید و متوجه شدند که اشتباه می‌کنند و فین‌ک‌ها دشمنشان نیستند با این وجود کشمکش‌ها همچنان ادامه یافته است.»
خسروی باور دارد که استارتاپهای حوزه فین تک اعتقاد دارند بانک ها بی شعور هستند و از آنسو بانکها هم همین فکر را می کنند و می گویند استارتاپ ها احمق هستند:
«بانکها می گویند استارتاپها اولویت را درک نمیکنند و فین‌تک‌ها می‌گویند تجربه مشتری از بانک مهم است در صورتی بانکها عموما کاری به مساله‌ای چون تجربه مشتری ندارند. استارتاپها و بانکها در دو سمت خاکریز قرار دارند و این دو شناخت صحیح و دقیقی از شرایط و ملاحظات یکدیگر ندارند. در جایگاه هر یک که قرار میگریم میبینیم که دیدگاه انها تا اندازه ای درست است و تقابل شکل گرفته درست و واقعی نیست.»
خسروی معتقد است که در نهایت باید بین بانکها و فین‌تک‌ها یک تعامل شکل بگیرد و یک نهاد میانجیگری کند چرا که در اول و آخر باید مشتریان تجربه بهتری کسب کنند و از حضور فین‌تک‌ها در بازار بهره‌مند شوند: «فین تک ها باید به نیاز مردم پاسخ دهند نه اینکه به دنال گسترش تکنولوژی باشند. دغدغه اصلی باید برطرف کردن نیاز کاربر باشد»
پنل پرداخت یارها: شاپرک در برابر سایتهای قمار می‌ایستد
«مهدی طوبایی» معاون توسعه و نظارت شاپرک در این پنل با اشاره به این موضوع که رگولاتور شبکه پرداخت، بانک مرکزی است و شاپرک به عنوان بازوی اجرایی و نظارتی کار میکند؛ به این موضوع که چرا شاپرک در برابر سایتهای قمارخود را مسئول مبارزه با آنها می‌داند چنین پاسخ داد:
«مسئولیت را به ما ابلاغ کردند که با سایتهای شرطبندی برخورد کنید. ما البته با این سایت‌ها برخورد قانونی نمیکنیم ولی نمیگذاریم که این سایت‌ها از سرویس شاپرک سرویس بگیرند. اگر اینها روی ارزهای مجازی یا کارت به کارت باشند ما کاری نداریم چرا که به حوزه ما مربوط نیست. اینکه به سایتهای شرطبندی سرویس ندهیم و مانع فعالیت‌شان شویم به نظر ما چندان موضوع عجیبی نیست که برخی نسبت به آن خرده می‌گیرند و می‌گویند این وظیفه پلیس فتا و یا جای دیگری است. حال اینکه ما نوک پیکان این مبارزات دیده شدیم بحث دیگری است اما آن هم تقصیر ما نیست چرا که به نظرم دلیلش این بوده که ما نسبت به سایر دستگاه ها.خوب عمل کردیم.»
طوبایی تاکید دارد در خیلی از مواقع به لحاظ فنی نمیتوان درگاه ها را بعد از اعطای درگاه بررسی کرد اما او باور دارد که کنار گذاشتن رسیدگی نیز کار درستی نیست:
«به ساده ترین روش‌های ممکن میتوان درگاه های قمار را تشخیص داد. ما دوازده برابر از pspها دیتا داریم و متاسفانه pspها مسئولیت را قبول نمیکنند و این کار را گردن ما می‌اندازند. pspها به این سرویس‌ها خدمات می‌دهند و ما باید جلوگیری کنیم.»
طوبایی اذعان دارد که شاپرک ابزاری به جز مالی برای مجازات متخلف ها ندارد و بدون ابزار مجازاتی نمیتوان نظارت کرد.
او در ادامه صحبت‌های خود تاکید کرد که مخالف مواجهه مستقیم با پوزهای پرتراکنش یا کم تراکنش است و اساس مدل کارمزدی را مدل غلطی خواند ولی تصریح کرد که این موضوع در اختیار آنها نیست که آن را عوض کنند. او با اشاره به مشکلات دیگر پرداخت یارها نظیر اینکه چرا PSPها با وجود داشتن انحصار مجوز یک پلتفرم پرداخت یاری هم ایجاد می‌کنند تا با برند PSP خود فعالیت داشته باشند می‌گوید:
«پرداخت یاری فرایندی بود که در آن چهار نهاد حاکمیتی : دادستانی بانک مرکزی شاپرک بانکها و به صورت خاص شرکت فین تکی و بچه هایی که واسط بودند در تمام مراحل طراحی و چکش کاری همه‌شان حضور داشتند. این موضوع با کمک فین‌تکی‌ها و بانکی‌ها و... صورت گرفته و البته هنوز هم نهایی نشده است. در حقیقت این آشی است که همه با هم پختیم و باید آن را میل کنیم تا ببینیم به کجا برسیم و هرجا فکر میکنیم که باید تغییر دهیم آن را تغییر میدهیم. در حال حاضر ورژن سوم پرداخت یاری عرضه شده است. بحث احراز هویت مثلا موضوعی است که باید تعیین تکلیف بشود.»
پنل پرداخت یارها: فین‌تک‌ها هنوز به جاه طلبی لازم نرسیده‌اند
«مهدی عبادی» دبیر انجمن فین‌تک ایران نیز در صحبت‌های خود تاکید کرد که برخلاف تصور عموم فین‌تک‌ها چندان هم جاه‌طلب نیستند:
«پرداخت از طریق درگاه ماهانه دویست میلیون است که شش میلیون آن توسط پرداخت یارها است. پرداخت‌یارها اگر جاه طلب بودند این رقم بیشتر بود و یا مشتریان بسیار گنده‌ای نظیر مشتریان بانکها داشتند. بانکها در حال حاضر وارد سر و کله زدن با مشتریان بزرگی شدند و وقت چندانی برای مشتریانی چون مردم عادی نمی‌توانند بگذارند و در تسهیلات خرد بلد نیستند که چگونه هزینه کنند. PSPها هم به همین عارضه دچار شدند و همچنان مانند سیستم سال 85 رفتار می‌کنند چرا که مشتریان خاصی دارند؛ مثلا برای آنها فروشگاه شهروند جذاب است نه سبزی فروش سر کوچه. در این لایه است که پرداخت یارها وارد خواهند شد.»
عبادی معتقد است که پرداخت یارها حداقل باید دو تا مشتری در اندازه شهرداری داشته باشند ولی ندارند: «آنها به قر کافی جاه طلب نیستند و من سعی دارم این جاه طلبی و شجاعت را درون آنها ایجاد کنم. بانک اگر با پرداخت یارها قرار بنندند قرارداد کم هزینه ای خواهد شد نسبت به قرارداد با psp ولی این اتفاق هنوز نیفتاده است.»
در ادامه این رویداد مصاحبه ای تفصیلی بین دبیر ارشد دیجیاتو «امیر مستکین» و «جواد جاوید نیا» معاون دادستانی کشور در امور فضای مجازی در باب موضوعاتی چون فیلترینگ، احراز هویت و مسائل دیگر مطرح شد که شرح تفصیلی آن در ساعات آینده در دیجیاتو منتشر خواهد شد.
