مقاومت و ایستادگی در هیئت یک مکتب، تفکر و راه، ویژگی برجسته رهبران الهی است و آنان در مقابل مشکلات و موانع و به خصوص در مواجهه با جبهه باطل و طاغوت ها، مقاومت خویش را به رخ همگان کشیدند و با تکیه بر وعده نصرت الهی به پیروزی نائل شدند. امام خمینی(ره) و در پی ایشان، مقام معظم رهبری، نمونه های عینی و موفق «مقاومت» در جهان معاصر هستند. رهبر معظم انقلاب اسلامی در سه دهه اخیر، تصویر زیبایی از منطق دینی و عقلانی مقاومت را در مقاطع مختلف ارائه کرده اند. در این مجال مروری اجمالی بر دیدگاه های ایشان در این زمینه خواهیم داشت:
معنای مقاومت
مقاومت یعنی انتخاب راه حق و درست و حرکت در آن مسیر به گونه ای که هیچ مانعی نتواند انسان را متوقف یا منصرف سازد.
مقاومت امام
مهم ترین ویژگی مکتب، اندیشه، تفکر و راه امام، تفسیر عینی و عملی مفهوم قرآنی ایستادگی، مقاومت، تسلیم ناپذیری در مقابل طاغوت ها، مشکلات و موانع است. امام حقیقتاً بسیاری از آیات قرآن را با عملکرد و مقاومت خود معنا کرد. خداوند رسول خویش را این گونه به مقاومت دعوت می کند، «فَلِذالِکَ فَادعُ وَاستَقِم کَما اُمِرتَ وَ لا تَتبِع اَهواءَهُم»؛[1] امام خمینی(ره) نیز با پیروی از رسول مکرم اسلام(ص) در برابر هر نوع تهدید، تطمیع و فریبی مقاومت ورزیدند.
دشمنان مقاومت
استکبار جهانی با ظلم و جور همزاد و هم ذات است. تا آغاز نهضت عظیم امام، بیش از دویست سال از سلطه و جور کشورهای استعمارگر بر مستضعفین عالم در آسیا، آفریقا و امریکای لاتین می گذشت. انگلیس در هند و کشورهای منطقه، فرانسه در آفریقا، الجزایر و کشورهای دیگر و نیز برخی از کشورهای اروپایی، در کشورهای به تعبیر خودشان جهان سوم، مشغول غارت و چپاول و استثمار بودند. بدیهی است که حضور حکومتی در قلب منطقۀ حساس خاورمیانه با شعار ظلم ستیزی و حمایت از مظلوم حمایت می کند برای دنیای استکبار قابل تحمل نبود، لذا از روز اولِ پیروزی انقلاب، دشمنی های خود را به اشکال مختلف آغاز کردند. امام برای مواجهه با این تهاجم ناجوانمردانه، نظریه مقاومت را مطرح و پایه گذاری کردند و مسیر دستیابی به سرافرازی و رستگاری در دنیا وآخرت را نشان دادند.
گستره مقاومت
ایده مقاومت به تدریج از مرزهای جمهوری اسلامی فراتر رفت. انقلاب اسلامی بر خلاف توطئه های دشمنان داخلی و خارجی که همواره خرده می گرفتند که ایران در پی صدور انقلاب است، انقلاب صادر شد. انقلاب اسلامی به عنوان تفکر و راهی مبتنی بر احکام و معارف اسلامی، مورد قبول مسلمانان راستین عالم قرار گرفت و پیام آن را دریافت کردند. امروز در منطقه غربِ آسیا، مقاومت کلمه مشترکِ ملت های مسلمان و تنها راه دستیابی به استقلال و سرفرازی واقعی است. البته گروه هائی چون حزب الله لبنان با الگو قرار دادن مقاومت، دشمن صهیونیستی را در موضع انفعال قرار داده اند و برخی هنوز جرئت ورود به میدان مبارزه را پیدا نکرده اند. شکست های مستمر رژیم صهیونیستی و امریکا در عراق، سوریه، لبنان، فلسطین و... ثمره ایستادگی گروه های مقاومت است.
مقاومت واکنش طبیعی هر ملت آزاده
هر ملتی که برای شرف، هویت و انسانیت خود ارزش قائل است، در برابر ظلم و زور مقاومت می کند، امتناع می کند، ایستادگی می کند؛ خود این، یک دلیل مستقل و قانع کننده است.
عقب گرد دشمن در برابر مقاومت
مقاومت موجب عقب نشینی دشمن می شود، برخلاف تسلیم. وقتی که دشمن به شما زور می گوید، اگر شما یک قدم به عقب برداشتید، او جلو می آید؛ بدون تردید. راه این که او جلو نیاید، این است که شما بایستید. ایستادگی و مقاومت کردن در مقابل زیاده خواهی دشمن و زورگیری دشمن و باج خواهی دشمن، راه جلوگیری از پیش آمدنِ او است؛ پس صرفه با مقاومت است.
هزینه کمتر از هزینه تسلیم
مقاومت البته هزینه دارد، بدون هزینه نیست، اما هزینۀ تسلیم در مقابل دشمن بیشتر است از هزینۀ مقاومت. وقتی شما در مقابل دشمن تسلیم می شوید، باید هزینه بدهید... امروز دولت سعودی هم دلار می دهد، هم بر طبق خواست آمریکا موضع گیری می کند، هم توهین می شنود؛ به او می گویند «گاو شیرده»!.
هزینۀ سازش، هزینۀ تسلیم، هزینۀ عدم مقاومت، از هزینۀ مقاومت به مراتب بیشتر است.
پیروزی در گرو مقاومت
این بخشِ قرآنیِ وعدۀ الهی است. خداوند متعال در آیات مکرر قرآن این وعده را داده است که اهل حق، طرفداران حق، پیروز نهایی اند؛ آیات فراوان قرآن بر این معنا دلالت می کند. ممکن است قربانی بدهند؛ اما در نهایت شکست نمی خورند؛ آنها پیروز هستند:
«وَ لَیَنصُرَنَّ الله من یَنصُرُه»[2]. «اَم یُریدونَ کَیدًا فَالَّذینَ کَفَروا همُ المَکیدون»[3]؛ خیال می کنند دارند زمینه سازی می کنند، توطئه برای جبهۀ حق و مقاومت درست می کنند، [اما] نمی دانند که توطئه علیه خود آنها دارد چیده می شود طبق طبیعت و سنت الهی.
مقاومت به عنوان یک امر ممکن
مقاومت یک امر ممکن است؛ درست نقطۀ مقابلِ فکر غلطِ کسانی که می گویند و تبلیغ می کنند که «آقا! فایده ای ندارد؛ چه طور می خواهید مقاومت کنید؟ طرف، گردن کلفت است، طرف قوی است...». خطای بزرگ، این است که کسی تصور کند که در مقابل گردن کلفت های عالَم نمی شود مقاومت کرد، این اشتباه در محاسبه است.
قدرت مقاومت
خطای محاسباتی در هر قضیه ای ناشی از این است که ما عوامل گوناگون این قضیه را درست نبینیم. آنجایی که بحث بر سر یک مقابله است، بر سر یک برخوردِ دو جبهه با یکدیگر است، خطای محاسباتی از اینجا ناشی می شود که ما جبهۀ خودمان را هم درست نشناسیم، جبهۀ مقابل را هم درست نشناسیم؛ وقتی نشناختیم، در محاسبه اشتباه می کنیم؛ اگر درست شناختیم، محاسبۀ ما جور دیگری خواهد بود. من عرض می کنم که ما در محاسباتی که باید در مسئلۀ مقاومت در مقابل زورگویان عالَم داشته باشیم، باید حقایق مربوط به این زورگویان را درست بدانیم، حقایق مربوط به خودمان را هم بدانیم. یکی از این حقایق، «قدرت مقاومت» است.
هدف مقاومت
هدف مقاومت عبارت است از رسیدن به نقطه بازدارندگی. هم در اقتصاد، هم در مسائل سیاسی کشور، هم در مسائل اجتماعی، هم در مسائل نظامی باید به نقطه ای برسیم که این نقطه بازدارنده باشد، یعنی بتواند جوری خود را نشان بدهد که دشمن را از تعرض به ملت ایران در همۀ زمینه ها منصرف کند؛ دشمن ببیند فایده ای ندارد و با ملت ایران نمی تواند کاری بکند. ما امروز در بخش نظامی تا حدود زیادی به این بازدارندگی رسیده ایم.
راهبرد مقاومت
مواجهۀ ما با مسائل مان و با دشمنان مان باید اولاً شجاعانه باشد، مرعوبانه نباشد؛ ثانیاً امیدوارانه باشد، مأیوسانه نباشد؛ ثالثاً عاقلانه و خردمندانه باشد، هیجانی و احساساتیِ سطحی نباشد؛ [رابعاً] مبتکرانه باشد، از روی انفعال نباشد؛ ابتکار کنیم؛ اگر به این کیفیت حرکت کردیم، اگر این جور حرکت کردیم، بدانید ملت ایران در مواجهۀ با همۀ قدرت های بزرگ توفیق خواهد یافت و خواهد توانست پیش برود.[4]
سوتیتر:
هدف مقاومت عبارت است از رسیدن به نقطه بازدارندگی. هم در اقتصاد، هم در مسائل سیاسی کشور، هم در مسائل اجتماعی، هم در مسائل نظامی باید به نقطه ای برسیم که این نقطه بازدارنده باشد، یعنی بتواند جوری خود را نشان بدهد که دشمن را از تعرض به ملت ایران در همۀ زمینه ها منصرف کند؛ دشمن ببیند فایده ای ندارد و با ملت ایران نمی تواند کاری بکند.
پی نوشت
[1] شوری، بخشی از آیه 15؛ «بنابراین به دعوت پرداز، و همان گونه که مأموری ایستادگی کن، و هوس های آنان را پیروی مکن....»
[2] حج، بخشی از آیه 40؛ «... و قطعاً خدا به کسی که [دین] او را یاری می کند، یاری می دهد...»
[3] طور، آیه 42؛ «یا می خواهند نیرنگی بزنند؟ [ولی] آنان که کافر شده اند، خود دچار نیرنگ شده اند».
[4] منتخبی از رهنمودهای آیت الله خامنه ای در مراسم سی امین سالگرد رحلت امام خمینی(رحمه الله).