سخنان مقام معظم رهبری مولفه های مقاومت

مقدمه

با سیری در رهنمودهای مقام معظم رهـبری (حفظه الله) بـه ایـن نکتة مهم می رسیم که کلیدواژة «مقاومت»، از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و هست. ایشان در طی سالهای گـذشته تاکنون، چه آن دوران که در مقام ریاست جمهوری بودند و چه در مقام ولایت امری مسلمین جـهان، دربارة «مقاومت» و فرهنگ آن، فـرمایشات ارزشـمندی داشته اند.

با توجه به نگاه جامع و اشراف همه جانبة ایشان به مسائل مختلف ایران و جهان و نیز نگاه تاریخی، محققانه و عبرت آموزانة معظم له به ادوار گذشته، ایشان مقاومت را جزء واژه های ضروری در حیات استقلال و پیشرفت مـملکت معرفی و تقویت فرهنگ مقاومت را از لوازم مقاومت می دانند.

ایشان ضرورت مسئلة مقاومت را در حفاظت از حیثیت و کیان حقیقی، انسانی، اسلامی، انقلابی و فرهنگ ملی معرفی می فرماید و تنها مقاومت کردن را مطرح نمی کنند؛ بلکه در کنار مقاومت، یافتن نـقطة ضـعف دشمن و حمله به آن را جزء مسئلة مقاومت عنوان کرده، می فرماید: "این ملت، برای اینکه حیثیتش و کیان حقیقی و انسانی و اسلامی و انقلابی و فرهنگ ملی اش حفظ شود، احتیاج به مجاهدت و مقاومت و ایستادگی در مقابل تـهاجم دشـمن و تهاجم کردن به نقاط ضعف دشمن دارد.»[1]

نکته ای که باید در این مجال به آن توجه شود این است که بدون شناخت مؤلفه های مقاومت، مسئلة مقاومت میسّر نمی شود. مقام معظم رهبری(حفظه الله) در بـیانات سالیان گذشته تا به امروز، مؤلفه هایی معرفی کرده‎ اند که در این مقاله به بخشی از آنها اشاره و در شمارۀ بعد، مابقی آن ارائه می شود.

مؤلفه های مقاومت

1. وحدت کلمه

توجه بـه وحـدت کـلمه از جمله مهماتی است که مـعظم له چـه در سـطح ملی و قومی - مذهبی و چه در سطح جهان اسلام و رابطة ملل مسلمان، به آن توجه بسیار دارند. ایشان در این باره می فرماید: «من تـوصیه ام بـه مـسئولان کشور، به نخبگان سیاسی، به برگزیدگان و برجستگان دیـنی، بـه آنهایی که منطقة نفوذ کلمه ای در میان مردم دارند، این است؛ تا آنجا که می توانند، بر روی این اتحاد و انسجامِ باارزش ملت ایـران تـکیه کنـند؛ ایمان به خدا و اتحاد، دین و اتحاد کلمه. این دو چیز اسـت که می تواند کشورها را، ملتها را روی پای خودشان نگهدارد، قدرت مقاومت به آنها بدهد و ملت ایران بحمدالله از این دو برخوردار است.»[2]

همچنین در بـیست و هـشتمین کـنفرانس بین المللی وحدت اسلامی در اهمیت این باره فرمودند: «دربارة پیغمبر(ص) می فرماید کـه: (حـَریصٌ عَلَیکم بِالمُؤمِنینَ رَءوفٌ رَحیم)[3] نسبت به مؤمن دارای رأفت [؛ اما] (اَشِدّاءُ عَلَی الکُفّارِ رُحَمآءُ بَینَهُم)[4] در مـقابل کـسانی که بـا شما دشمنی می کنند و دشمن شما هستند «اَشِدّاء» باشید؛ یعنی سخت باشید. مـثل خـاکریزِ نـرم نباشید که دشمن از هر جا خواست، بتواند در شما نفوذ کند. مستحکم باشید، ایستاده بـاشید؛ امـا «رُحـَمآءُ بَینَهُم »، بین خودتان، دلهایتان با هم صاف باشد، با هم مهربان باشید، اسمها نـتواند شـما را از هم جدا کند، مرزهای جغرافیایی نتواند شما را با هم دشمن کند، مرزهای جـغرافیایی نـتواند مـلّتها را در مقابل هم قرار بدهد. این از آن درسهای پیغمبر(ص) است. ما امروز - روز ولادت نبیّ اکرم(ص) - خـوب اسـت درس بگیریم. فقط تجلیل کردن و تعریف کردن از پیغمبر (ص)، کاری نیست که امروز از ما انـتظار مـی رود. بـاید درس بگیریم، باید بخواهیم که آنچه را پیغمبر (ص) برای آن مبعوث شده است، تحقّق ببخشیم که عرض کـردم: اولویـت، امروز در دنیای اسلام اتحاد است.»[5]

ایشان با این بیان که: «دشمن مـکار بـر آن اسـت که با افروختن آتش جنگهای خانگی میان مسلمانان، انگیزه های مقاومت و مجاهدت را در آنان به انحراف بـکشاند.»[6]

هدف از این آتش افروختگی و ایجاد جنگهای خـانگی را بـه وجود آمدن حاشیة امن برای رژیم صهیونیستی و کارگزاران استکبار عنوان می کنند و راه اندازی گـروه های تروریستی - تکفیری را ناشی از این سیاست خبیثانة دشـمن در از بـین بـردن انگیزة مقاومت و ایجاد حاشیة امن برای اسـرائیل مـی دانند[7] و به همه هشدار می دهند که: «این هشداری به همة ما است که مـسئلة اتـحاد مسلمین را امروز در صدر وظایف مـلی و بـین المللی خود بـشماریم.»[8]

بـا رجـوع به بیانات معظم له، در میابیم که تـقریباً از سـال 68 تاکنون، در هیچ سالی نبوده، مگر اینکه ایشان در مورد مسئلة وحدت نکاتی را فـرموده اند تـا جایی که امروزه از ایشان به عـنوان یکی از بزرگ ترین منادیان وحـدت یـاد می شود، و اگر بخواهیم به تـفصیل وارد مـوضوع وحدت از دیدگاه ایشان شویم، قطعاً در این مجال نمی گنجد و احتیاج به بحثی مجزا و مـفصل دارد.

2. تـشکیل جبهة مقاومت

حضرت آیت الله خـامنه ای(حفظه الله) در دیـدار بـا نخست وزیر الجـزایر در سـال 94، با یادآوری جبهة مـقاومت مـتشکل از الجزایر، ایران، سوریه و چند کشور دیگر که در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تشکیل شده بـود، فـرمودند: «برخی کشورهایی که دنباله رو آمریکا هـستند، مـانع از ادامة فـعالیت آن مـجموعه شـدند؛ اما به نظر مـی رسد اکنون زمینة تشکیل چنین مجموعه ای متشکل از کشورهای اسلامی که دارای دیدگاه های مشترک هستند، وجود دارد. اگر چـنین مـجموعه ای تشکیل شود، این کشورهای اسلامی مـی توانند در مـسائل مـهم دنـیای اسـلام تأثیرگذار باشند و بـرای مـشکلات منطقه و با مبارزه با تروریستها، اقدامات عملی انجام دهند.»[9]

در منظومة اندیشه ای مقام معظم رهبری(حفظه الله) یکی از مـؤلفه های مـهم در گـفتمان مقاومت، تشکیل جبهة واحد مقاومت است کـه ایـن جـبهه نـتیجة اتـحاد و انـسجام جهان اسلام می باشد. تأکیدات بسیار ایشان در مسئلة تحکیم وحدت و وفاق ملتهای اسلامی و پرهیز از هرگونه تفرقه افکنی و نزاعهای جاهلانة فرقه ای و نژادی را می توان در راستای تحقق به جبهة واحد مقاومت تـعریف کرد.

مقام معظم رهبری(حفظه الله) در هشتمین اجلاس سران کشورهای اسلامی در سال 76 طی بیاناتی به ترسیم اوضاع جهان اسلام از قبل تا حال پرداخته، جهان اسلام را جهانی معرفی می کنند که ایمان و خصال اسلامی اش مورد هدف قرار گرفته و غربیها فرهنگ اباحی گری و بی مبالاتی در دین و اخلاق را - که خود دچار آن هستند - مصّرانه به جوامع مـا صـادر کنند و سپس هشدار می دهد که: «دنیای اسلام، امروز بر اثر آن تهاجم خصمانه، به اضافة عوامل درونی نسلهای گذشته، در وضعی مصیبت بار است.»[10] سپس راه حـل بـرون رفت از این وضع را در صیرورت دنـیای اسـلام از انفعال به ابتکار عنوان کرده، می فرمایند: «باید جهان اسلام ابتکار عمل را به دست بگیرد.»[11]

و در ادامه می فرمایند: «آیا وقت آن نرسیده که دنیای اسلام، به ایـن روحـیة استکباری پاسخ دهد؟ ما اگـر مـناسبات خود را تنظیم و برادرانه کنیم، این قدرت را داریم. آمریکا در برابر جبهة متحد کشورهای اسلامی، از اندونزی تا شمال آفریقا، چه می تواند بکند؟ امروز دلگرمی استکبار به پراکندگی این جبهه است. آیا وقت آن نـرسیده کـه این صف را به نفع خودمان مستحکم کنیم؟»[12]

همانگونه که مشاهده می شود، امروزه ملتهای اسلامی دچار وضعیت مصیبت باری هستند. نزاع داخلی، گروه های تروریستی - تکفیری، اختلافات فرقه ای و دولتهای خودفروخته به غرب، بخشی از ایـن مـصیبتهاست. امام خـامنه ای(حفظه الله) راه خروج دنیای اسلام از این اوضاع نابسامان را در ایجاد جبهه ای واحد می دانند که البته این جبهه به لطف الطـاف الهی تشکیل شده است؛ لکن جا دارد که دیگر دول و ملل مسلمان نـیز بـه ایـن جبهه بپیوندد و از آن حمایت کنند که به تعبیر ایشان: «اگر چنین مجموعه ای تشکیل شود، این کشورهای اسلامی مـی توانند در مـسائل مهم دنیای اسلام تأثیرگذار باشند و برای مشکلات منطقه و با مبارزه با تروریستها، اقـدامات عـملی انـجام دهند.»[13]

3.فرهنگ

از دیگر مؤلفه های مقاومت، فرهنگ آن است. فرهنگ مقاومت نهالی است که اگر در زمین اسـلام آبیاری شود و نمو پیدا کند، ثمرة آن مقاومت، شهادت، کار، تولید و دیگر ارزشهای اسـلامی خواهد بود؛ اما اگـر آبـیاری و تغذیه و حرس این نهال در دستان غرب بیفتد، ثمره ای جز اصالت لذت، هوسرانی، راحت طلبی، فساد و فحشا، و سقوط جامعة انسانی به پرتگاه (أُولئِک کالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَل)[14] ندارد: «فرهنگ غربی، فرهنگ مهاجم است. هر جـا وارد شود، هویت زدایی می کند، هویت ملتها را از بین می برد. فرهنگ غربی، ذهنها را، فکرها را مادی می کند، مادی پرورش می دهد. هدف زندگی می شود پول و ثروت، آرمانهای بلند. آرمانهای معنوی و تعالی روحی از ذهنها زدوده می شود. خصوصیت فرهنگ غربی این است... بـاطن فـرهنگ غربی عبارت است از همان سبک زندگی مادی شهوت آلودِ گناه آلودِ هویت زدا و ضد معنویت و دشمن معنویت. شرط رسیدن به تمدن اسلامی نوین در درجة اول این است که از تقلید غربی پرهیز شود. مـا مـتأسفانه در طول سالهای متمادی یک چیزهایی را عادت کرده ایم تقلید کنیم.»[15]

ایشان در زمینة تأثیر فرهنگ بر مقولة مقاومت، می فرماید: «مقاومت وقتی گفته می شود، فوراً ذهن می رود به مقاومت نظامی و امنیتی و امـثال ایـنها. خـب، بله، آن هم قطعاً مقاومت اسـت؛ امـا بـالاتر از آن، مقاومت فرهنگی است. حصار فرهنگی، خاکریز فرهنگی در کشور، اگر سست باشد، همه چیز از دست خواهد رفت. من به شما عرض بـکنم: امـروز بـعد از 37 سال، 38 سال از پیروزی انقلاب، انگیزة دشمنان برای نـفوذ در حـصار فرهنگی از روز اول بیش تر است. نه اینکه کم نشده، قطعاً زیاد شده. روشها را هم که شما می بینید. این شیوه های فضای مـجازی و تـبلیغات گـوناگون و ماهواره و امثال اینها [یعنی] انگیزه ها بیش تر شده. آماج این حـرکت هم درست همان چیزی است که مایه و هستة اصلی ایجاد نظام اسلامی شد؛ یعنی ایمان دینی. آماج، ایـن اسـت. »[16]

هـمانگونه که ملاحظه می شود، ایشان هدف حملات فرهنگی را تخریب ایمان دینی مـی دانند و بـدیهی است که مقولة مقاومت خود جزیی از ارزشهای دینی است. وقتی ایمان دینی سست شود، در پی آن مـفهوم و ارزش مـقاومت نـیز کمرنگ شده، از بین خواهد رفت. مسئلة فرهنگ و تأثیر آن در مسائل مختلف ملی بـه قـدری در مـنظومة فکری مقام عظمای ولایت(حفظه الله) حایز اهمیت است که ایشان سال 94 را سال «اقتصاد و فرهنگ بـا عـزم مـلی و مدیریت جهادی» نامیدند. ایشان از همان سالهای نخستین رهبری خویش، به کرات مسئلة تهاجم فـرهنگی را گـوشزد فرموده، جامعه را از خطرات مهلک این تهاجمات با خبر کرده اند. همین نکته باعث مـی شود کـه طـلاب رسالت سنگین تری داشته باشند و آن عبارت است از صدای رسای رهبری بودن در بیدار کردن جامعه و تـلنگر زدن بـه مردم در زمینة فرهنگ مقاومت و تهاجم فرهنگی و در اینکه دشمن برای از بین بردن سنت مقاومت ابتدا فرهنگ ایرانی - اسلامی را نابود می کند: «چـون فـرهنگ ایرانی و اسلامی می توانست ملّت را وادار به مقاومت کند، این فرهنگ را تغییر دادند.»[17]

4. مـساجد

از دیـگر مـؤلفه های مقاومت، مسجد است. مقام معظم رهبری(حفظه الله) در مورد آن می فرمایند: «مسجد هستة مقاومت است.»[18] نه تـنها مـسجد در مـسئلة مقاومت؛ بلکه در تار و پود تمدن اسلامی دارای جایگاهی ویژه و پر نقش است. با رجوع بـه تـاریخ تمدن اسلام در میابیم که مسجد علاوه بر پایگاه اصلی عبادت، جایگاه امور سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و عـلمی بـوده و هست و عبادت بخشی از فعالیت مسجد بوده، نه همة فعالیت آن.

معظم له در رابطه بـا جـایگاه حقیقی مسجد می فرمایند: «مسجد به عنوان یـک پایـگاه دیـن، عبودیت و معرفت، می تواند برای جوامع اسلامی مـنشأ و سـرآغاز حرکات بزرگ و برکات ماندگار باشد... مسجد فقط برای نماز نیست. در مسجد انواع عـبادات هـست. از جملة آن عبادات، تفکر است کـه «تـَفَکرُ سَاعَةٍ خـَیرٌ مـِنْ عـِبَادَةِ سَنَةٍ» یا در بعضی از روایات است کـه «مـِنْ عِبَادَةِ أَرْبَعِینَ سَنَةً»، یا «سَبْعِینَ سَنَةً» البته فکر کردن درست. افرادِ مـسجد رو، ایـن فکر را - که در روایت به آن سفارش شـده - به وسیلة شنیدن سـخنان عـالم دین و فقیه به دست مـی آورند. بـنابراین، مسجد هم مدرسه است، هم دانشگاه، هم مرکز تفکر و تأمل، هم مرکز تـصفیة روح، هـم مرکز خلوص و مرکز اتصال بـنده بـه خـدا. ارتباط زمین و آسـمان اسـت.»[19]

امام خامنه ای(حفظه الله) یکی از عـلل پیـروزی انقلاب اسلامی را اقبال مردم و جوانان به مساجد و نقش علما در تبدیل مساجد به عنوان مـرکزی بـرای تعلیم، تربیت و روشنگری افکار و اذهان یـاد فـرموده،[20] در توصیف ایـن چـنین مـسجدی می فرمایند: «مسجد هستة مـقاومت است، منتها مقاومت بِاَنواعه؛ مقاومت فرهنگی، مقاومت سیاسی و در جای خود هم مقاومت امنیتی و نظامی، کـما ایـنکه مساجد اینگونه بوده.»[21]

پی نوشت