بررسی ابعاد ضربه اقتصادی - امنیتی یمنی‌ها به آل‌سعود/ از حمله پهپادها به ساختمان بورس سعودی تا آبروریزی پاتریوت‌های آمریکایی +عکس و نقشه

سرویس جهان مشرق - عملیات موفقیت آمیز پهپادهای یمنی علیه دو پالایشگاه نفتی وابسته به شرکت سعودی آرامکو در قلب عربستان باعث شد تا مجددا نگاه ها به سمت برتری نظامی نیروهای مقاومت یمن در برابر جبهه عربستان معطوف شود. یمنی ها طی دوره اخیر هم به لحاظ کیفی و هم به لحاظ کمی، عملیات نظامی و تهاجمی خود را مشخصا علیه مواضع عربستان ارتقاء داده اند.

یمنی ها در عملیات خود تلاش می کنند، مهم ترین نقاط عربستان را هدف قرار دهند، که این مسأله در سایه اهمیت نظامی و اقتصادی آنها صورت می گیرد. موضوعی که از بورس عربستان تا زیر سوال رفتن عملکرد تسلیحات آمریکایی را تحت شعاع خود قرار داده است.

** آرامکو و پالایشگاه های مرتبط با آن

جدیدترین عملیات یمنی ها علیه عربستان طی روز شنبه با استفاده از 10 فروند پهپاد علیه دو پالایشگاه «بقیق» و «خریص» در خاک این کشور در چارچوب عملیات «توازن بازدارندگی دوم» صورت گرفت. شاید به جرأت بتوان گفت که نیروهای یمنی برای نخستین بار از همکاری برخی افراد در عربستان با این نیروها برای اجرایی کردن عملیات مذکور خبر دادند. نکته مهم در عملیات اخیر یمنی ها علاوه بر بعد نظامی آن، نفوذ اطلاعاتی مقاومت یمن به قلب عربستان و همراه کردن برخی افراد با خود برای اجرای عملیات تهاجمی به شمار می رود.

میدان نفتی بقیق که در استان الشرقیه عربستان واقع شده است در سال 1940 کشف شده و از اولین چاه های نفت استخراجی این کشور بود. در کنار این میدان نفتی، بزرگترین تاسیسات تصفیه و جداسازی سولفور هیدروژن از نفت خام در دنیا احداث شد که کار تصفیه حدود 7 میلیون بشکه نفت یعنی معادل 70% از کل تولید روزانه شرکت آرامکو و 6% از مایحتاج نفت بازار دنیا را انجام میدهد.

همچنین این میدان نفتی از ذخیره تقریبی 22.5 میلیارد بشکه نفت برخوردار است که روزانه 400 هزار بشکه نفت از آن استخراج میشود. یکی از مسائلی که در خصوص این پالایشگاه به آن توجه می شود، اتصال خط لوله نفت از کشور بحرین به این منطقه است.

در مجموع تاسیسات البقیق، روزانه 7 میلیون بشکه نفت خام و حدود 210 میلیون متر مکعب گاز طبیعی را تصفیه کرده و به پایانه های صادرات نفت و گاز عربستان منتقل میکند.

در صورتیکه تأسیسات نفتی در این منطقه آسیبی ببیند روند تولید و پمپاژ نفت به سمت منطقه راس تنوره و منطقه غربی عربستان دچار اختلال خواهد شد.

تاسیسات بقیق شرکت آرامکو به قدری از اهمیت راهبردی برخوردار است که برخی کارشناسان آن را نگین تاج تاسیسات نفتی عربستان توصیف می کنند. بر اساس آنچه که در رسانه ها منتشر شده بزرگترین پالایشگاه نفت در جهان در استان بقیق قرار دارد. استان بقیق در 150 کیلومتری شرق شهر ریاض پایتخت عربستان واقع است. دومین حوزه نفتی بزرگ جهان نیز در منطقه خریص در 150 کیلومتری جنوب غربی ظهران عربستان قرار دارد.

میزان ذخایر نفت تایید شده در حوزه نفتی بقیق حدود 22 میلیارد و 500 میلیون بشکه است. خبرگزاری غربی رویترز به نقل از یک منبع گزارش  داد حملات پهپادی به تاسیسات نفتی آرامکو، بر پنج میلیون بشکه نفت تولیدی عربستان در این میدان نفتی تاثیر گذاشته است.

علت انتخاب پالایشگاه های وابسته به شرکت نفتی آرامکو در اهمیت این شرکت برای عربستان به عنوان قلب تپنده اقتصادی این کشور نهفته است. ریاض پیش از این قصد داشت قسمتی از سهام شرکت مذکور را در بازارهای بورس ارائه دهد.

میدان نفتی خریص نیز در 150 کیلومتری جنوب شرق ریاض واقع شده و روزانه 300 هزار بشکه نفت تولید می کند به طوریکه پروژه افزایش تولید نفت در این منطقه پیش از این آغاز شده بود.

در حالی که پادشاهی عربستان چند روز قبل از این اعلام کرده بود، ارائه سهام شرکت نفتی آرامکو به زودی در بازارهای بورس شروع خواهد شد، بامداد روز شنبه بخش‌هایی از این شرکت نفتی هدف حمله پهپادی قرار گرفت و انفجارهای بزرگی در آن به وقوع پیوست.

حدود یک ماه قبل نیز جزئیات بزرگترین عملیات تهاجمی نیروهای یمنی در عمق خاک عربستان از زمان آغاز تجاوز به یمن تاکنون اعلام شد، که اتفاقا آن هم یکی از پالایشگاه های وابسته به آرامکو را هدف قرار داده بود. روز شنبه 26 مرداد بزرگترین عملیات نیروهای مردمی و مسلح یمن علیه متجاوزان سعودی انجام گرفت و 10 پهپاد یمنی از نوع قاصف با نفوذ به عمق 1200 کیلومتری خاک عربستان، تأسیسات نفتی آرامکو را در جنوب‌شرق این کشور و در نزدیکی مرز امارات هدف قرار دادند. در این عملیات حوزه نفتی و پالایشگاه الشیبه از شرکت‌های وابسته به آرامکو هدف قرار گرفت. باید به این نکته اشاره کنیم که پالایشگاه الشیبه واقع در شرق عربستان شامل بزرگ‌ترین ذخایر راهبردی سعودی است و ظرفیت نگهداری بیش از یک میلیارد بشکه را دارد.

این عملیات نخستین عملیات یمنی ها با عنوان توان بازدارندگی بود که انجام شد.

* *پایگاه هوایی خمیس مشیط در جنوب عربستان

یمنی ها بارها این پایگاه هوایی بسیار مهم در استان عسیر واقع در جنوب عربستان را هدف حملات پهپادی خود قرار دادند. حملات به این پایگاه هوایی اکثرا با استفاده از پهپادهای یمنی از جمله پهپاد قاصف کی 2 صورت گرفت. البته یمنی ها از حملات موشکی خود علیه این پایگاه مهم نیز غافل نبوده اند.

شهر خمیس مشیط از لحاظ تعداد ساکنین پنجمین شهر بزرگ عربستان به شمار می‌آید و از اهمیت تجاری زیادی برای این کشور برخوردار است. یحیی سریع، سخنگوی نیروهای مسلح یمن هم درباره حملات به پایگاه سعودی مذکور اعلام کرد: «در این عملیات، انبارهای سلاح، رادارهای پیشرفته و اتاق‌های کنترل پایگاه هوایی ملک خالد عربستان با پهپاد مورد هدف قرار گرفت» . وی گفت: «پایگاه هوایی ملک خالد از جمله بزرگ‌ترین پایگاه‌های نظامی متجاوزان است و نقطه آغاز اجرای اهداف متجاوزانه به سمت اراضی یمن به شمار می‌رود.»

در خصوص مناطق جنوبی عربستان و علت هدف قرار گرفتن این پایگاه ها که در جنوب این کشور قرار گرفته اند، باید به این نکته اشاره کنیم که پایگاه های نظامی ارتش عربستان عموما در این مناطق واقع شده و ریاض از این استانها برای حملات خود علیه یمن در قالب ائتلاف سعودی استفاده می کند، بنابراین نیروهای مقاومت، اساسا با حمله به این مناطق به دنبال خفه کردن اقدامات نظامی عربستان در نطفه خود هستند.

** نجران و جیزان

نجران نیز یکی دیگر از مهم ترین اهداف حملات نیروهای یمنی در جنوب عربستان است. فرودگاه این منطقه بارها هدف حملات یمنی ها قرار گرفته است.

یکی از مهمترین عملیات نیروهای یمنی علیه مواضع عربستان در جیزان، حمله موشکی این نیروها به منطقه مذکور بود. یگان موشکی یمن 10 فروند موشک بالستیک مدل بدر 1 را به سوی فرودگاه جیزان عربستان سعودی و دیگر پایگاه‌های نظامی در این منطقه شلیک کرد و در این عملیات ده‌ها تن از نیروهای عربستانی کشته و زخمی شدند.

در واقع باید گفت که نیروهای یمنی به دنبال آن هستند که فرودگاه‌های نجران، جیزان و ابها را به هر ترتیب ممکن، از دور خارج کنند و در گام بعدی به سراغ دو فرودگاه مهم غیرنظامی دیگر عربستان برای فلج کردن رفت و آمد هوایی و مختل کردن تجارت ریاض با دیگر کشورها بروند. فرودگاه «ملک خالد» در ریاض و «ملک عبدالعزیز» در جده، مهم‌ترین پایانه‌هایی ورود و خروج تجاری و گردشگری به عربستان به شمار می روند.

** فرودگاه بین المللی أبها  

به طوری کلی باید گفت که فرودگاه ها و پایگاه های نظامی در عربستان در کنار تأسیسات نفتی این کشور، در لیست بانک اهداف نیروهای مقاومت یمن قرار دارد، بنابراین حمله به فرودگاه أبها نیز در همین راستا می گنجد. این فرودگاه در منطقه عسیر در جنوب عربستان واقع شده است. فرودگاه بین‌المللی «ابها» که در لیست 300 اهداف اعلامی ارتش یمن قرار دارد، از اهمیت خاصی برخوردار است، چون هواپیماها از این فرودگاه‌ها به مقصد مناطق جنوبی عربستان همچون نجران، الباحه، بیشه، وادی الدواسر وشروره و جازان به پرواز درمی‌آیند و فرودگاه مذکور هم می‌تواند پذیرای هواپیماهایی از دیگر مناطق باشد و هم دسترسی به مناطق مختلف داشته باشد.

** انهدام پهپاد آمریکایی در استان ذمار

نیروهای مقاومت یمن صبح روز چهارشنبه 30 مرداد موفق شدند یک فروند پهپاد آمریکایی را در استان «ذمار» سرنگون کند. آنطور که «یحیی سریع» سخنگوی رسمی نیروهای مسلح یمن اعلام کرد پدافند هوایی نیروهای یمنی یک فروند پهپاد «ام کیو 9» آمریکا را در استان ذمار در جنوب شرق «صنعا» سرنگون کرد. گرچه این عملیات در خاک یمن صورت گرفته اما یک تحول و نقطه عطف در نبرد نیروهای یمنی علیه جبهه چند جانبه متجاوزین به شمار می رود.

قرار داد تسلیحاتی با آمریکا و بودجه سنگین نظامی عربستان

سعودی‌ها یک سال و نیم پیش بزرگترین قرارداد تسلیحاتی تاریخ را با آمریکایی‌ها منعقد کرده و 300 میلیارد دلار سلاح آمریکایی را خریداری کردند. بنا به گزارش مرکز بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم (سیپری)، عربستان در سال 2018 پس از آمریکا و چین، بیشترین بودجه نظامی را داشت.

بنا به این گزارش، بودجه نظامی عربستان در سال گذشته میلادی 67 میلیارد و 600 میلیون دلار بود که بزرگ‌ترین وارد کننده اسلحه در جهان لقب گرفت.

سیستم دفاعی عربستان از نوع آمریکایی بوده و ضعف این سیستم به ویژه در برابر عملیات یمنی ها بسیار مشخص شده است. سیستم آمریکایی پدافند هوایی عربستان نتوانست  10 پهپاد یمنی را که وارد عمق 1200 کیلومتری خاک عربستان شده حتی رصد کند.

نکته مهم آنکه بر اساس گزارش های رسانه ای، سعودی‌ها به ناتوانی پدافند آمریکایی در رهگیری موشک‌ها و پهپادهای انصارالله اعتراض کرده‌اند و آمریکایی‌ها در پاسخ به اعتراض آنها گفته‌اند تجربه و مهارت پایین نظامیان سعودی در استفاده از تسلیحات آمریکایی عامل ناتوانی سیستم پاتریوت در رهگیری موشک‌های یمنی است!

سرهنگ ترکی المالکی، سخنگوی ائتلاف سعودی در سخنانی که اذعان به ناتوانی سامانه‌های پدافندی غرب قلمداد می‌شود، تأیید کرد: حملاتی به فرودگاه بین المللی ابها صورت گرفته است.

در خصوص پالایشگاه البقیق نیز همین مسأله صدق می کند. همانطور که از تصویر مشخص است این منطقه تحت پوشش سامانه های پدافندی عربستان قرار گرفته و سیستم های دفاعی پاتریوت به اصطلاح از آن دفاع می کنند.

سعودی ها باید بدانند که موشکهای یمنی به ویژه موشک برکان 3 که اخیرا مقر نظامیان سعودی در شهر «الدمام» را هدف قرار داده بود می تواند به راحتی اهداف کلیدی بسیاری را در مسیر خود مورد اصابت قرار دهد که پایگاه هوایی ملک خالد، پایگاه هوایی شاهزاده سلطان و پایگاه هوایی ملک عبدالعزیز ازجمله آن‌هاست. مشخصه مهم پایگاه هوایی شاهزاده سلطان آن است که نظامیان آمریکایی در این پایگاه حضور دارند و هدف قرار دادن آن می تواند برای ریاض خطر آفرین باشد.

در واقع باید گفت که پایگاه هوایی شاهزاده سلطان از مهم ترین مقرهای نیروی هوایی عربستان که در نزدیکی مسیرهای احتمالی حمله قرار دارد به شمار می رود.

در نهایت باید به این نکته اشاره کرد که بررسی عملیات اخیر نیروهای یمنی علیه مواضع سعودی ها در خاک این کشور بیانگر ارتقا سطح کیفی و کمی این عملیات ها و احتمال قدرتمند تر شدن آن در آینده نزدیک است و این مسأله می طلبد تا سعودی ها در حساب و کتابهای خود در قبال یمن تجدید نظر کنند چرا که ممکن است دامنه عملیات نیروهای یمنی، نظامیان آمریکایی مستقر در این کشور را نیز دربر بگیرد.