ائمه(عَلَیهِمُ السَّلام) قرآن ناطق هستند، معادل قرآن هستند. اگر بخواهیم همیشه طاهر باشیم، این نمازهای پنج گانه را به عنوان چشمه جوشان پاک کننده تلقّی کنیم، بزرگان دین ما گفتند؛ همیشه، هر روز عمل خیر انجام بدهید. مؤمنان صالح میتوانند یار و یاور پیغمبر باشند، این کم مقامی نیست! آنگاه همانند پیغمبر قدم برمیدارند. در قرآن کریم فرمود: اینها قدم صدق دارند؛ یعنی نزد خدا جایگاه ثابتی دارند، شاگردان اینها یعنی شاگردان ائمه، آنها هم قدم صدق دارند. این مقام را خدای سبحان در قرآن وقف کسی نکرده است، اگر در این جمله که فرمود مؤمنان صالح، مثل ملائکه، یار و یاور پیغمبر هستند، حتماً در معاد، مسئله «شفاعت» هم بهره اینها خواهد شد.
مالک اصلی و حقیقی خداست
اسرار قرآن کریم این است که جامعه را جامعه فرشتگی کند، از حد متعارف بالا بیاورد. وقتی قصص انبیا را نقل می کند، هم برای تبشیر است، هم برای إنذار، ولی وقتی قصص فرشته ها را نقل می کند، فقط صبغه تبشیر دارد؛ چون در آن جا عصیانی نیست، عذابی نیست و طرزی قصه های قرآنی را برای ما ارائه می کند که انسان های صالح را در کنار فرشته ذکر می کند، این یک تقارن لفظی محض نیست، این یک همسانی دو تا کلمه نیست، این یک مجاورت ایمانی است؛ گوشه ای از اسرار این مجاورت را وجود مبارک امام سجاد و سایر ائمه (عَلَیهِمُ السَّلام) بیان کردند. ما یک مقارنت لفظی بین انسان ها و فرشته ها گاهی میبینیم که در برخی از موارد هم یک قِرانی بین برخی از افراد و دام میبینیم، ما خیال می کنیم اینکه با «واو» عطف شده است، هیچ ارتباطی بین «معطوف و معطوف علیه» نیست! اما آن که قرآن ناطق است؛ یعنی امام معصوم، از این مقارنت ها و عطف ها پرده بر می دارد. امام سجاد(سَلامُ الله عَلَیه) فرمود؛ در فضل علم و معرفت توحیدی همین بس که خدای سبحان، علما را با فرشته یک جا ذکر می کند. در اوایل سوره مبارکه «آل عمران» چنین این آمده: ﴿شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ وَ الْمَلائِکةُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قائِماً بِالْقِسْط﴾،استدلال امام سجاد(سَلامُ الله عَلَیه) این است که ذات أقدس الهی، نام مبارک خود را در آن قلّه مطرح کرد، بعد علما و فرشتگان را در کنار هم ذکر کرد. فرمود عالمان دین و فرشتهها شهادت به توحید میدهند،این قران یک اصل کلی و یک کلمه کلیدی است برای بهرهبرداری از قرآن. در بخشهای دیگری هم قرآن کریم میفرماید به اینکه خدای سبحان پیامبر خود را فرستاد، تأیید میکند؛ اما جبرئیل ملائکه و ﴿صالِحُ الْمُؤْمِنین ﴾،مؤید پیغمبر هستند، تأیید میکنند، تسدید میکنند، حمایت میکنند. اینکه فرمود: ﴿صالِحُ الْمُؤْمِنین ﴾؛ یعنی مؤمنان صالح و ملائکه، پیغمبر(عَلَیهِ وَ عَلَی آلِه آلَافُ التَّحِیةِ وَ الثَّنَاء) را تأیید میکنند؛ این یک مقارنتی است بین افراد صالح و فرشته ها؛ خواه با مسئله جبهه؛ خواه با مسئله حوزه؛ خواه با مسئله دانشگاه؛ خواه با مسئله تولید؛ خواه با مسئله اشتغال، هر کس کاری بکند که نظام اسلامی را تأیید کند، این شخص جزء مؤمنان صالح است، همسایگی با فرشته ها مخصوص به علمای توحید نیست. اگر در سوره «آل عمران» علمای توحیدی را با ملائکه طبق بیان امام سجاد(سَلامُ الله عَلَیه) یک جا ذکر میکند، این کار مخصوص علما و دانشمندان حوزه و دانشگاه نیست، در سطح جامعه هر کسی که اهل صلاح و فلاح بود، هر کاری که داشت با امنیت و امانت انجام داد، این در ردیف فرشتهها قرار میگیرد. فرمود پیغمبر را ملائکه و مؤمنان صالح یاری میکنند؛ البته مستحضر هستید که ائمه(عَلَیهِمُ السَّلام) قرآن ناطق هستند، معادل قرآن هستند و طبق بیان لطیف مرحوم کاشف الغطای بزرگ قرآن از امام بالاتر نیست، اینها همتای هم هستند، اگر قرآن بالاتر از امام معصوم باشد، بخشی از معارف توحیدی و حقایق در قرآن باشد که امام ـ مَعَاذَالله ـ به او دسترسی نداشته باشد؛ این میشود إفتراق، این طلیعه إفتراق است در حالی که حدیث معتبر و مسلسل و متواتر «لَنْ یفْتَرِقَا»جلوی این را میگیرد؛ البته امام که قرآن ناطق است، بدنش را فدای قرآن میکند؛ اما حقیقت امام، روح مطهر امام، همتای قرآن است، این یک اصل اول. اصل دیگر این است که بخشی از آیات قرآن کریم، منحصراً برای اهل بیت است، برای خاندان عصمت و طهارت است؛ مثل آیه تطهیر، آیه غدیر، آیه مباهله، این گونه از آیات؛ اما بخش سوم مربوط به آیاتی است که مصداق کاملش ائمه هستند، اگر گفته شد که ﴿قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُون ﴾،بر اهل بیت تطبیق شد؛ یعنی مصداق کامل این آیه، آنها هستند، وگرنه پیروان آنها، شیعیان آنها، شاگردان اینها، هر کدام که به نوبه خود به این آیه عمل کنند، اهل فلاح هستند.
در جریان ﴿صالِحُ الْمُؤْمِنین ﴾ بر وجود مبارک حضرت امیر تطبیق شده است؛اما این مثل جریان غدیر نیست، این مثل جریان مباهله نیست، این مثل جریان آیه تطهیر نیست، این مثل جریان آیه «الْیوْمَ أَکمَلْت » نیست که منحصراً برای آن حضرت باشد. مؤمنان صالح میتوانند یار و یاور پیغمبر باشند، این کم مقامی نیست! آنگاه همانند پیغمبر قدم برمیدارند. در قرآن کریم فرمود: اینها قدم صدق دارند؛ یعنی نزد خدا جایگاه ثابتی دارند، شاگردان اینها یعنی شاگردان ائمه، آنها هم قدم صدق دارند. این مقام را خدای سبحان در قرآن وقف کسی نکرده است، اگر در این جمله که فرمود مؤمنان صالح، مثل ملائکه، یار و یاور پیغمبر هستند، حتماً در معاد، مسئله «شفاعت» هم بهره اینها خواهد شد.
مطلب دیگر آن است که راهش چیست؟ این قله را چه کسی میتواند فتح کند؟ یک بیان نورانی از وجود مبارک پیغمبر(عَلَیهِ وَ عَلَی آلِه آلَافُ التَّحِیةِ وَ الثَّنَاء) رسید، این به عنوان تمثیل است نه به عنوان تعیین. آن بیان را وجود مبارک حضرت امیر(سَلامُ الله عَلَیه) در نهج البلاغه نقل کرد، آن بیان این است که وجود مبارک پیغمبر فرمود، خدای سبحان، یک چشمه شفاف و زلال و آب صافی را در دمِ منزل همه شما قرار داد که شبانهروز، پنج بار در آن چشمه شنا کنید و خود را نظیف کنید و تطهیر کنید و آن نماز پنجگانه است؛ این بیان نورانی را حضرت امیر(سَلامُ الله عَلَیه) در نهج البلاغه از وجود مبارک پیغمبر(عَلَیهِما السَّلام) نقل کرده است،آیا این تمثیل است یا تعیین؟ یعنی در بین عبادات فقط نماز این خصوصیت را دارد، روزه و حج و زکات و امثال آن، این خصیصه را ندارند یا نماز یک چشمه جوشانتری است، چون عمود دین است، سایر عبادات هم چشمه هستند، تطهیر هستند. همه این آیات، دستورات دینی، زیر مجموعه ﴿یطَهِّرَکم ﴾ است، در مسئله وضو و امثال وضو، ذات أقدس الهی دستور داد خدا می خواهد بشر را پاک کند، نه اینکه با یک مختصر وضو، این تمام بدن پاک بشود، گاهی به جای وضو انسان تیمم می کند، صورت را خاک مالی می کند، این طور نیست که منظور طهارت ظاهری باشد، ما را از آن غرور و خودخواهی که غدّه علاج ناپذیر است، درمان می کند. فرمود این تیمّم هم «أَحَدُ الطَّهُورَین» است، این خاک هم «أَحَدُ الطَّهُورَین» است، این روایت «التُّراب أَحَدُ الطَّهُورَین» هم که در دستورات فقهی ماست. اگر کسی وضو گرفتن برای او مشکل باشد، تیمم می کند، خاک هم انسان را پاک می کند، معلوم می شود به اینکه آنچه را که ما باید از آن پرهیز کنیم، فرمود: ﴿وَ الرُّجْزَ فَاهْجُر﴾،از پلیدی بپرهیز! این هجرت تا آخر قیامت هست، ممکن است در یک عصر ما جهاد نداشته باشیم، جهاد بیرونی نداشته باشیم؛ اما جهاد درونی تا قیامت هست، هجرت هم تا قیامت هست، فرمود از هر پلیدی مهاجرت کن! ما انسان ها دلمان می خواهد پاک باشیم و در وسوسه ها پیروز باشیم، این اوایل ممکن است، یک مقداری سخت باشد، بعد یک مقدار که جلو رفتیم به آسانی از گزند وسوسه حفظ می شویم، قصص انبیا را که خدا نقل می کند، به ما راهکار نشان می دهد که این راه رفتنی است؛ منتها آنها جلوتر، شما دنبال. گاهی انسان به جایی می رسد که کار برای او آسان می شود، گاهی از این فراتر قدم بر می دارد به آسانی کار از او صادر می شود، خیلی فرق است؛ بین دعای کلیم حق و دعای حبیب حق(عَلَیهِما السَّلام)، درباره موسی خدای سبحان دید دعای کلیم حق این است که ﴿رَبِّ اشْرَحْ لی صَدْری ﴾ تا به آن جا می رسد که ﴿وَ یسِّرْ لی أَمْری ﴾؛ یعنی کار مرا برای من آسان کن! این خواسته کلیم حق است. در قبال خواسته های دیگر ذات أقدس الهی فرمود: ﴿قَدْ أُوتیتَ سُؤْلَک یا مُوسی﴾، به همه خواسته هایت رسیدی، ما اجابت کردیم، این برای کلیم حق؛ اما درباره حبیب حق، فرمود به اینکه ﴿وَ نُیسِّرُک لِلْیسْری﴾، ما آن قدر عظمت به تو دادیم که کارها از تو به آسانی صادر می شود، نه کار را برای تو آسان کردیم، خیلی فرق است به اینکه بگوییم؛ «یسر امر الزید للزید» یا «یسر الزید للامور»، فرمود ما تو را مصدر امور قرار دادیم که به آسانی کار از تو صادر می شود، آن مقام کجا، این مقام کجا؟! ولی به هر حال راه باز است. ما می خواهیم خیرات به آسانی، اگر حوزوی هستیم به آسانی به مقام اجتهاد برسیم، اگر دانشگاهی هستیم به آسانی به مقام استادی برسیم، این راه شدنی است، شوق ایجاد می کند، استعداد عطا می کند، موانع را بر طرف می کند، طولی نمی کشد که این در حوزه می شود مجتهد، آن در دانشگاه می شود استاد، هر کسی در هر سمت و سویی هم که باشد، این راه برای او باز است. فرمود: ﴿وَ یسِّرْ لی أَمْری ﴾؛ برای کلیم حق است و ﴿وَ نُیسِّرُک لِلْیسْری﴾ برای حبیب حق، هر دو راه باز است.
اگر یک مقدار ما راه را برویم، کم کم برای ما آسان می شود، باور کنیم که گناه بدبو است، اگر یک مقدار انسان جلو برود، شامه اش را باز می شود، بوی بد گناه را استشمام می کند، حضرت فرمود به اینکه «تَعَطَّرُوا بِالاسْتِغْفَارِ لَا تَفْضَحْکمْ رَوَائِحُ الذُّنُوب» فرمود؛ با استغفار خود را معطر کنید، گناه بدبو است. یک وقت می بینید گناه از سنخ اختلاس در می آید، گناهان دیگری درمی آید، نه تنها آبروی خود آدم می رود، آبروی بچه های آدم می رود، آبروی نوه انسان در دبستان ها و اینها می رود. وقتی خدای سبحان می خواهد آبروی مؤمن حفظ را بکند، چرا ما با دست خودمان آبروی خودمان را حفظ نکنیم!؟ به ما فرمود کاری نکنید که این حیثیت شما از بین برود. این آبروی مؤمن حق او نیست، حق خداست، هیچ کس حق ندارد آبروی خود را از بین ببرد، آبروی ما مثل خون ما نیست، اگر کسی را ـ خدای ناکرده ـ کُشتند، اولیای دم می توانند رضایت بدهند از قاتل صرف نظر کنند: ﴿مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیهِ سُلْطانا﴾؛ اما اگر ـ خدای ناکرده ـ به حریم کسی تجاوز شده است، به عصمت کسی، به عفت کسی، تجاوز عمدی شد، آن جا رضایت کسی مطرح نیست، پدر رضایت بدهد، شوهر رضایت بدهد، پسر رضایت بدهد، برادر رضایت بدهد، مقبول نیست، این پرونده همچنان باز است؛ زیرا آبروی کسی، حیثیت کسی، عفت و حجاب هر کسی، این «حق الله» است نه «حق الناس»؛ این مثل خون نیست که ولی دم بگذرد، این حق خداست، این امانت الهی است که به دست ماست، آبروی ما هم همین طور است، مگر ما مجاز هستیم آبروی خود را بریزیم؟ اگر کسی کاری کرد که آبروی خود را ریخت. این دو تا گناه کرد: یکی حق مردم را در اختلاس از بین برد، یکی «حق الله» را زیر پا گذاشت؛ زیرا آبروی او حق خداست و او به عنوان امانت داده است. فرمود این عزتی که دارید، برای خداست. در عین حال که فرمود عزت برای خدا و پیامبر و مؤمنان است، این تثلیث را که یک جا ذکر کرد، همواره اصرار قرآن کریم بر این است که آن کثرت را به وحدت بر گرداند، آن تثلیث را به تثنیه برگرداند؛ اولاً تثنیه را به توحید ارجاع بدهد، ثانیاً همه یعنی همه جا هر جا سخن از تثلیث است به تثنیه بر می گردد، تثنیه را به توحید بر می گرداند؛ همین آیه ﴿أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکم ﴾ را ببینید، این سخن از تثلیث است؛ یعنی مطاع شما خدا هست و پیامبر است و اولو الامر، این در سطر اول آیه، در سطر دوم آیه دارد: ﴿فَإِنْ تَنازَعْتُمْ فی شَی ءٍ فَرُدُّوهُ إِلَی اللَّهِ وَ الرَّسُولِ﴾ اگر درباره خود اولی الامر، درباره خود خلافت و امامت اختلاف کردید، مرجع شما دیگر تثلیث نیست، تثنیه هست، سخن از اولی الامر دیگر نیست، اول ﴿أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکم ﴾ است، این سطر اول. ﴿فَإِنْ تَنازَعْتُمْ فی شَی ءٍ فَرُدُّوهُ إِلَی اللَّهِ وَ الرَّسُولِ﴾، دیگر سخن از اولی الامر نیست، این سطر دوم. در سطر سوم می فرماید، دیگر سخن از رسول هم نیست؛ یعنی رسول هم حرف مرا می زند نه حرف خود را. هر جا یعنی هر جا، هر جا اگر سخن از کثرت است الا و لابد به وحدت برمی گرداند، در مسئله عزت همین طور است. اگر فرمود: ﴿لِلَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنینَ﴾.در بخش دیگر این تثلیث را به توحید برمی گرداند: ﴿الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمیعاً﴾؛ یعنی اگر رسول عزیز است، عزت الهی است، اگر مؤمنین عزیزند، به عزت الهی است؛ شفاعت همین طور است، قدرت همین طور است، قوت همین طور است.
به یحیای زاهد می گوید: ﴿یا یحْیی خُذِ الْکتابَ بِقُوَّةٍ﴾؛به بنی اسرائیل می گوید: ﴿خُذُوا ما آتَیناکمْ بِقُوَّة﴾؛ ولی در سوره مبارکه «بقره» فرمود: ﴿أَنَّ الْقُوَّةَ لِلَّهِ جَمیعاً﴾،[22] یحیی قوه ای ندارد، دیگران قوه ای ندارند، اگر مقتدرند و قوی هستند، به تقویت الهی است و «لا غیر». این ارجاع «بالعرض و بالذات» است، «بالتبع و بالاصالة» است، «بالمجاز و بالحقیقة» است؛ به مجاز این سخن نمی گویم ٭٭٭ به حقیقت نگفته ای الله
همه این کارها نشان می دهد، هر چه ما داریم یا مال ماست یا امانت ماست، آن مال هم تملیک الهی است، آبروی ما مال ما نیست، حواسمان جمع باشد. ممکن است کسی مال خود را ببخشد؛ ولی حق ندارد حیثیت خود، عفاف خود، حجاب خود، عزت خود، شرف خود را رایگان در اختیار کسی بگذارد، این که می بینید پرونده در تجاوزهای عمدی همچنان باز است، برای اینکه رضایت هیچ کس در بخشودن این مجرم دخیل نیست، این حق کسی نیست، این مال کسی نیست، این مِلک خداست، این حق خداست به عنوان امانت به ما دادند، بخشی از آبرو های ما همین طور است، هیچ کسی حق ندارد آبروی خود را ببرد، این می شود حرام و می شود معصیت.
یک بیان نورانی از حضرت امیر(سَلامُ الله عَلَیه) است که آن چند بار ذکر شده است، این در نهج البلاغه در تعبیرات گوناگون هست، گاهی به کلمه «وبئ»، گاهی به «موبئ»،گاهی «اوبا» این کلمه تکرار شده است، فرمود بعضی از گناهان است که طمع و مانند آن «إِنَّ الْحَقَّ ثَقِیلٌ مَرِی ءٌ وَ إِنَّ الْبَاطِلَ خَفِیفٌ وَبِی»،فرمود حق درست است سنگین است، وزین است؛ ولی دشوار نیست، گواراست. قرآن سنگین است، وزین است؛ ولی سخت نیست: ﴿إِنَّا سَنُلْقی عَلَیک قَوْلاً ثَقیلا﴾؛ ثقیل به معنای وزین است، نه سخت؛ لذا فرمود: ﴿لَقَدْ یسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّکرِ﴾، این برای یادآوری یک کتاب آسانی است، برای تعلیم یک کتاب آسانی است، برای عمل یک کتاب آسانی است؛ اما وزین است، سنگین است نه دشوار. بین وزین بودن و سخت بودن خیلی فرق است، نفرمود سخت است، فرمود: ﴿إِنَّا سَنُلْقی عَلَیک قَوْلاً ثَقیلا﴾؛ اما ﴿وَ نُیسِّرُک لِلْیسْری﴾، ﴿لَقَدْ یسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّکرِ﴾، خیلی آسان است؛ چون دل پذیر است، مطابق با فطرت است، تحمیلی بر هویت کسی نیست.
در بخش های دیگر هم فرمود به اینکه «الْبَاطِلَ خَفِیفٌ وَبِیء»، باطل، راه باطل رفتن آسان است؛ اما «وَبِیء» است این «وَبِی ء، مُوبِیءٌ، أوبی» از وبا است، اگر یک علفزاری سبز باشد، این حیوان به طمع آن علف سبز، حرکت کند و آن وباخیز باشد، دیگر آبرویی برای کسی نمی ماند، فرمود گناه مثل بیماری وبا آبروبر است؛ نظیر غده سرطان نیست، سرطان به هر حال خدا راه شفایش را به پزشکان ما عطا خواهد کرد و می کند! ولی اگر کسی ـ خدای ناکرده ـ به این بیماری مبتلا شد، دیگر آبرویش نرفته است؛ اما بیماری وبا یک بیماری آبروبری است، بالا و پایین تاس و لگن، نه انسان در بیمارستان آبرو دارد، نه در منزل. فرمود گناه چنین است، «وَبِی ء» است، «مُوبِیءٌ» است، «موبی» است، آبروبر است، این آبرو هم که مال ما نیست، اگر کسی ـ خدای ناکرده ـ بی راهه رفته، آبروی خود را برده، دو تا گناه کرده است: یکی آن مال را از برده است، یکی اینکه «حق الله» را ضایع کرده است، هیچ کس خیال نکند که آبروی او برای اوست؛ لذا در محاکم اگر ـ خدای ناکرده ـ یک تجاوز عنفی بشود، هیچ رضایتی قبول نیست، زیرا حیثیت زن، حیثیت مرد، آبروی زن، آبروی مرد، برای او نیست، این «حق الله» است، «مِلک الله» است، انسان می شود «خلیفة الله». خلیفه مالک است؟ یا باید حرف «مستخلف عنه» را بزند؟!این بیان نورانی اهل بیت به ما توجه داد که اگر ذات أقدس الهی در بخشی از آیات فرمود: ﴿لَقَدْ کرَّمْنا بَنی آدَم ﴾ این کرامت، برای هویت انسان نیست، برای خلافت اوست، این یک اصل. خلیفه اگر کریم است به احترام «مستخلف عنه» است این اصل دوم. وقتی این کرامت می ماند که خلیفه حرف «مستخلف عنه» را بزند، نه اینکه نان خلافت را بخورد، حرف خود را بزند. اگر کسی قائم مقام یک وزیری، وکیلی، صاحب سِمَتی شد، از طرف او امضا کرد و به جای او نشست و از حرمتی برخوردار بود، باید حرف او را بزند، برنامه او را اجرا کند، نه نان خلافت را بخورد و حرف خود را بزند، آن گاه ﴿بَلْ هُمْ أَضَل ﴾ دامنگیرش می شود: ﴿إِنْ هُمْ إِلاَّ کالْأَنْعامِ﴾، همین خدایی که درباره بنی آدم فرمود: ﴿لَقَدْ کرَّمْنا بَنی آدَم ﴾، همین خدا درباره عده ای فرمود: ﴿أُولئِک کالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَل ﴾. بنابراین ما باید بدانیم حیثیتی که داریم، برای خلافت ماست این یک. خلافت هر اندازه ارزشمند باشد، به احترام «مستخلف عنه» است، دو؛ ما باید حرف «مستخلف عنه» را بزنیم و پیاده کنیم، سه؛ وگرنه همان که به ما گفت: ﴿لَقَدْ کرَّمْنا ﴾، همان می گوید: ﴿إِنْ هُمْ إِلاَّ کالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَل ﴾، ما اگر بخواهیم همیشه طاهر باشیم، این نمازهای پنج گانه را به عنوان چشمه جوشان پاک کننده تلقّی کنیم، بزرگان دین ما گفتند؛ همیشه، هر روز عمل خیر انجام بدهید، مخصوصاً دوشنبه ها و پنج شنبه ها، این دوشنبه و پنج شنبه اعمال را به پیشگاه ولی عصر عرضه می دارند، آن روز انسان یک مقدار بهتر روی سفیدتر است، در همه زمان و زمین کار خیر با فضیلت است؛ اما در دوشنبه ها و پنج شنبه ها راحت است، بعد آدم موفق است، این راه را به خوبی طی می کند، یک چیزی تهیه می کند که همیشه همراه او هست و آن شرافت است و آن عزّت. هیچ گاه دنیا آن توان را ندارد که عزّت یک مؤمن را از بین ببرد؛ زیرا مؤمن جزء «صالح المؤمنین» است، یک؛ در ردیف فرشته ها مؤید دین پیغمبر است، دو؛ و خدای سبحان هم وعده داد، فرمود اگر شما دین را یاری کردید، من یاور شما هستم، سه؛ هر کس یاور او خدا بود: ﴿کتَبَ اللَّهُ لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَ رُسُلی ﴾، چهار. او هیچ شکست نمی خورد، چون صریحاً قرآن وعده داد، هر که را خدا یاری کرد، پیروز است: ﴿کتَبَ اللَّهُ﴾، ﴿فَرَضَ اللهُ﴾، ﴿لَأَغْلِبَنَّ﴾ با «لام» و «نون تأکید ثقیله»، من و پیروان من فاتح هستیم: ﴿لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَ رُسُلی ﴾، با اینکه فرمود: ﴿إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ ینْصُرْکمْ﴾، انسان می تواند رسالت الهی را داشته باشد، آن رسالت تشریعی که مخصوص انبیا و مرسلین است؛ اما این رسالت های تکوینی، فرمود این بادها رسالت ما را به عهده دارند: ﴿وَ أَرْسَلْنَا الرِّیاحَ لَواقِحَ﴾ما چرا در نظام تکوین از این باد هم کم باشیم!؟ این باد است که این همه درخت ها را تلقیح می کند، باردار می کند، این ابرها را جابجا می کند، باران می آورد، زمین را تر و زنده می کند، اینکه فرمود: ﴿کالْحِجارَةِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَة﴾ این است، بعضی از سنگ سخت ترند، بعضی از زمین پَست تر هستند، بعضی از باد پست تر هستند، بعضی از ابر پست تر هستند، فرمود یک عده از سنگ سخت ترند، برای اینکه سنگ ببینید در این دامنه کوه، از دل این سنگ چشمه می جوشد؛ ولی انسان ﴿کالْحِجارَةِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَة﴾ اگر ـ خدای ناکرده ـ بی راهه رفتیم، «گر کند میل آن، شود پس از آن»، ما که می توانیم همتای فرشته شویم، چرا خود را ارزان بفروشیم!؟ پس اگر سوره مبارکه «آل عمران» است، فرمود راه برای همتای فرشته شدن باز است و اگر آیه تأیید رسول گرامی به وسیله خدا و جبرئیل و ملائکه ﴿وَ صالِحُ الْمُؤْمِنینَ﴾ است، این راه باز است. این ﴿صالِحُ الْمُؤْمِنینَ﴾ بر مصداق کاملش که وجود مبارک حضرت امیر است، در روایت تطبیق شده است؛ اما شاگردان او، به برکت او، می توانند به مقدار تشیع و پیروی از این فیض بهره ببرند و فائض شوند.
