به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، فصل صید امسال 5 روز زودتر در دریای خزر شروع شد. حدود 9 هزار صیاد پره از استان‌های گیلان، مازندان و گلستان راهی سواحل خزر شده‌اند. در جنوب هم حدود 2600 صیاد هرمزگانی از 10 مهر به خلیج فارس زده‌اند تا توشه‌ای از دریا بگیرند. سال گذشته، بنابر اعلام سرپرست معاونت صید و بنادر ماهیگیری سازمان شیلات، 15 هزار و 800 تن ماهی استخوانی در دریای خزر صید و روانه بازار مصرف شده بود. صیادان امیدوارند امسال بتوانند صید بیشتری از دریا بگیرند؛ امیدی که البته با توجه به جمعیت ماهی‌ها در سواحل در نتیجه حجم آلودگی سواحل، ساخت‌وسازها و صید تجاری و بی‌رویه کمرنگ‌تر از گذشته است.
رهاسازی 110 میلیون بچه‌ماهی در سواحل مازندران
مدیر کل شیلات مازندران با اشاره به آغاز صید ماهیهای استخوانی شامل سفید، کفال، کپور و آزاد در این استان می‌گوید: 4 هزار صیاد در قالب 54 شرکت تعاونی صیادی پره، تورهای ماهیگیری خود را بر گستره خزر پهن کرده‌اند.
ولی‌الله محمدزاده با اشاره به رهاسازی 110 میلیون قطعه انواع بچه‌ماهی سفید، خاویاری و کپور دریایی می‌افزاید: بخشی از این بچه‌ماهی‌ها با مشارکت جامعه صیادی در قالب تکثیر طبیعی تولید و رهاسازی شده‌اند.
او با بیان این‌که صیادان مازندرانی سال گذشته بیش از 7500 تن ماهی استخوانی صید کرده‌اند، که نسبت به سال قبل از آن رشد 150 درصدی داشته است، اظهار می‌کند: به نظر می‌رسد مشارکت جامعه صیادی در کنار شیلات در زمینه بازسازی ذخایر آبزیان در این زمینه نقش مهمی داشته است.
معاون صید و بنادر ماهیگیری شیلات مازندران هم با بیان این‌که کفال در کنار ماهی سفید و کپور 3 گونه مهم ماهیهای استخوانی دریای خزر هستند، می‌گوید: ماهی کفال به عنوان مهم‌ترین گونه بومی دریای خزر از ماهیهای استخوانی است که بر خلاف ماهی سفید، که برای تخم‌ریزی به داخل رودخانه‌ها مهاجرت می‌کند، فقط در دریا تخم‌ریزی و تکثیر طبیعی انجام می‌دهد و زمان تخم‌ریزی آن از اواخر شهریور تا آبان است. به همین دلیل بر اساس بررسی‌های میدانی کارشناسان موسسه تحقیقات شیلات، زمان صید در سال‌های مختلف به مدت 5 روز زودتر یا دیرتر تغییر می‌کند.
قاسم کریم‌زاده همچنین با بیان این‌که 54 شرکت تعاونی پره استان در حال آمادگی برای پهن کردن تورهای ماهیگیری هستند، از اختصاص 26 میلیارد تومان تسهیلات بانکی به شرکت‌های تعاونی پره در سال جاری خبر می‌دهد.
او یکی از حمایت‌های جدی شیلات ایران از جامعه صیادی شمال را تکثیر مصنوعی ماهیان استخوانی کپور و سفید اعلام می‌کند و می‌گوید: امسال با همکاری شرکت‌های تعاونی صیادی پره استان تکثیر طبیعی 25 میلیون ماهی کپور به روش شیل‌گذاری (رها کردن ماهیهای مولد در مناطق مشخصی از رودخانه‌های شیلاتی) انجام شده است.
1420 صیاد گلستانی به دریا زدند
1420 صیاد پره هم در گلستان به دریا زده‌اند. این صیادان در قالب 18 تعاونی فعالیت می‌کنند. معاون صید و بنادر ماهیگیری شیلات گلستان در این باره می‌گوید: فصل صید خزر امسال 5 روز زودتر و از 15 مهر هم‌زمان با شرق مازندران آغاز شد.
محسن یحیایی با تاکید بر رعایت استانداردهای ادوات صیادی و سایر قوانین شیلات، نظیر ساعت پره‌کشی از سوی شرکت‌های تعاونی، می‌افزاید: مدیریت شیلات استان برای جلوگیری از بی‌نظمی در جامعه صیادی و کاهش تخلف‌های احتمالی اقداماتی را انجام می‌دهد. هیات مدیره تعاونی‌های صیادی پره باید قبل از شروع صید پیگیری لازم را درباره ثبت مراحل قانونی هیات‌های مدیره جدید انجام می‌دادند. او با اشاره به اهمیت تامین سوخت شناورها در فصل صید اظهار می‌کند: تعاونی‌های صیادی پره و اتحادیه ماهیگیری حتما پیگیری لازم را برای ثبت‌نام سوخت انجام دهد. همچنین تعاونی‌های صیادی پره برای سوخت شناورها باید علاوه بر پروانه ثبت شناورها، گواهینامه ایمنی هم اخذ کنند. همچنین اخذ بیمه‌نامه برای شناورها بخشی از الزام‌های قبل از آغاز صید است که یحیایی در این باره می‌گوید: دریافت این بیمه‌نامه برای شناورها و بیمه مسئولیت از مهم‌ترین اقداماتی است که تعاونی‌های صیادی پره باید تا قبل از شروع صید انجام دهند.
او همچنین با اعلام آمادگی شیلات گلستان برای ارائه اطلاعات هواشناسی به صیادان با هدف کاهش هزینه سوخت و انرژی تصریح می‌کند: همچنین از آنجا که فوک خزری برای اکوسیستم دریا بسیار مفید است و حفظ این گونه ضامن تعادل گونه‌ها در خزر است تماس با مسئولان در صورت مشاهده زنده و مرده این گونه با ارزش دریایی مهم است.
معاون صید و بنادر ماهیگیری شیلات گلستان در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این‌که سال گذشته 42 هزار تن انواع ماهی استخوانی و خاویاری از خزر صید شد، می‌گوید: از این میزان 15هزار و 800 تن ماهی استخوانی و 25 هزار تن ماهی کیلکا و بقیه ماهی خاویاری بود. صید ماهی استخوانی از خزر در فصل صید گذشته در مقایسه با سال قبل از آن 44 درصد بیشتر شده بود.
او ادامه می‌دهد: از 1420 نفر صیاد پره استان، 1311 نفر در 18 تعاونی مشغول به فعالیت هستند و سرانه صید هر صیاد به شکل میانگین در سال 272 کیلوگرم بوده است. البته اعداد مربوط به صید بدون احتساب صیادان غیرمجاز اعلام می‌شود. از سال 94 با لایروبی تالاب گمیشان مسیر صید از ساحل گمیشان نیز فراهم است.
کاهش جمعیت ماهی‌ها در گیلان
یکی از مشاغل مهم مردم گیلان، به دلیل وجود نوار ساحلی، صیادی است. مدیر کل شیلات گیلان با بیان این‌که 49 شرکت پره صیادی در گیلان فعالیت می‌کنند می‌گوید: 3600 صیاد در قالب این 49 پره صیادی فعالیت دارند و حاصل تلاششان در سال گذشته صید 2400 تن ماهی بود.
صمد درویشی با بیان این‌که ماهی سفید بیشترین ماهی صیدشده در استان گیلان بوده است، می‌افزاید: در فصل صید سال گذشته 60 درصد ماهی صیدشده سفید، 35 درصد کپور و مابقی از سایر گونه‌ها بود که نشان‌دهنده اهمیت ماهی سفید در گیلان است.
او با بیان این‌که امسال ماهی از نظر قیمت افزایش و از نظر جمعیت کاهش داشته است، یکی از محوری‌ترین کارهای انجام‌شده در شیلات را بازسازی ذخایر اعلام و اظهار می‌کند: امسال بر اساس هدف‌گذاری انجام‌شده در استان گیلان 150 میلیون بچه‌ماهی تولید و رهاسازی می‌شود.
مدیر کل شیلات گیلان با بیان این‌که تاکنون 30 هزار ماهی در این رودخانه تکثیرشده است، می‌گوید: شیلات 2 هدف یعنی تعادل ذخایر ژنی و انتقال تجربه به بومیان برای تکثیر طبیعی ماهیهای مولد را دنبال می‌کند و امسال در 5 رشته رودخانه و با همکاری تعاونی پره این کار انجام‌شده است. رئیس سازمان جهادکشاورزی گیلان هم با بیان این‌که شیلات مهم‌ترین حوزه در امنیت غذایی کشور و استان است می‌گوید: توجه به این بخش در استان نقش بسزایی در اشتغال و تولید دارد.
علی درجانی با اشاره به سهمیه تولید و رهاسازی حدود 270 میلیون بچه‌ماهی استخوانی در استان‌های شمالی می‌افزاید: از این میزان سهمیه گیلان 50 درصد است. گیلان در زمینه تولید ماهی گرمابی در کشور رتبه نخست را دارد. در این مدت با رهاسازی حدود 150 میلیون قطعه بچه‌ماهی در رودخانه‌های گیلان امکان اشتغال حدود 4 هزار صیاد فراهم شده است.
صید میگو در آب‌های جنوب
فصل صید میگو در صیدگاه‌های هرمزگان هم با تصویب کمیته مدیریت صید از 10 مهرماه امسال آغاز شده است. در این استان جنوبی هم 2600 صیاد با 223 شناور به آب زده‌اند تا میگوهای خلیج فارس را صید کنند.
معاون صید و بنادر ماهیگیری شیلات هرمزگان با بیان این‌که امسال در فصل صید میگو شهرستان‌های سیریک، بندرعباس، قشم و میناب مشارکت دارند و صید میگو در 2 صیدگاه از سیریک تا شرق هرمز و از شرق هرمز تا طولای قشم صورت می‌گیرد، می‌افزاید: در فصل صید سال گذشته (از دهم مهر تا یکم آذر 97) با 42 روز مفید صیادی، 1700 تن میگو در آب‌های هرمزگان صید شد.
محمد جوانمرد با بیان این‌که سال گذشته 1380 صیاد با 115 فروند شناور لنج به صید میگو مشغول بودند، اظهار می‌کند: با توجه به صدمه‌های جبران‌ناپذیری که تورهای صید نامریی (منوفیلامنت) به منابع آبزی و حتی اکوسیستم آبزیان وارد می‌کنند، استفاده از این نوع تورها در فصل صید میگو مانند تمامی فصل صید ممنوع است.
مدیر کل شیلات هرمزگان هم در این باره می‌گوید: این استان همواره با برخورداری از ناوگان صیادی توانمند و جامعه صیادی پرتلاش خود توانسته است جایگاه ویژه صید و صیادی کشور و منطقه را به خود اختصاص دهد.
محسن یکتاپور می‌افزاید: استفاده از مشارکت تعاونی‌های صیادی برای تقویت حفاظت منابع، حضور منظم و به‌موقع نیروهای حفاظت منابع، انجام گشت‌های هدفمند و مشترک با دریابانی، بازدید منظم کارشناسان صید و پژوهشکده ازعملیات صید شناورها و جلوگیری از صیدشناورها در شب و ساعت خارج از محدوده و زمان تعیین‌شده از مهم‌ترین اقدامات برای مدیریت بهتر فصل صید میگوی امسال است.
او ادامه می‌دهد با توجه به کارشناسی‌های انجام‌شده از سوی پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، امید است شاهد صید خوبی در فصل صید میگوی امسال باشیم.
صید هست، اما کم
با وجود همه تلاش‌ها برای حفظ ذخایر آبزیان اما جمعیت ماهی‌ها و همچنین آمار صید در سال‌های گذشته کاهش قابل توجهی داشته است. یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش ذخایر آبی، به اعتقاد کارشناسان، آلودگی سواحل است.
علی از صیادان هرمزگان است. با برادرهایش لنج صیادی دارد. او آلودگی ساحل و کاهش جمعیت آبزیان را فقط مربوط به شمال نمی‌داند و می‌گوید: قدیم‌ها تور را که به دریا می‌انداختیم چنان سنگین می‌شد که گاهی چند ده نفر باید آن را می‌کشیدند. حالا اما هرچند تور خالی بیرون نمی‌آید، اما صید خیلی کم شده است.
رسول هم حرف‌های علی را تایید می‌کند. او توضیح می‌دهد که نسل اندر نسل صیاد بوده‌اند، اما برخی پسر‌عمو‌ها در سال‌های گذشته، به دلیل کاهش صید، شغل خود را عوض کرده‌اند. خودش البته هنوز امیدوار است. می‌گوید: دریا ما را بدون نان نمی‌گذارد. همیشه روزی‌رسان است. هیچ وقت تور را خالی بیرون نیاورده‌ایم. اما مشکل اصلی، صید بی‌رویه از سوی برخی شرکت‌هاست. چنان دریا را جارو می‌کنند که چیزی برای ما نمی‌ماند.
بر اساس آمار، بیش از 4 هزار شناور غیر مجاز در این استان فعالیت می‌کنند. حرف رسول را ناخدا ایوب‌جور هم از گستان می‌زند. گویا درد صیادان در شمال و جنوب یکی است. آلودگی هم که کم شود، قاچاقچیان و صید شرکت‌های بزرگ اوضاع صیادان را سخت کرده است. او می‌گوید: لنج‌های موتوری قاچاقچیان چنان به دل آب می‌زنند که گویا دلشان برای هیچ چیز نمی‌سوزد. بسیاری از اوقات هم تورهای ما را پاره می‌کنند.
کاهش ذخایر آبزیان
نایب رئیس تعاونی پرورش دهندگان ماهیهای گرمابی شرق مازندران و کارشناس ارشد شیلات می‌گوید: عوامل کاهش ذخایر آبزیان دریای خزر را باید در چند عامل جست‌وجو کرد که مهم‌ترین آن عوامل زیست‌محیطی شامل صید بی‌رویه و نامتناسب با جمعیت ماهیهای استخوانی و غضروفی این دریاچه و فشار بر آن است.
رائین عبادیان می‌افزاید: برخی معتقدند آلاینده‌های محیطی (شهری، کشاورزی و صنعتی) هیچ اثری بر کاهش ذخایر ماهیهای دریای خزر نداشته است و امکان پرورش ماهی در قفس را در این حوزه نشان‌دهنده وضع خوب کیفی آن می‌دانند. این در حالی است که حجم آلاینده‌های سمی شهری به‌ویژه سموم کشاورزی که از رودخانه‌های منتهی به این دریا وجود دارد موجب کاهش هم‌آوری (مطلق و نسبی)، کاهش تخم‌ها، اختلال در رسیدگی جنسی و همچنین مرگ و میر ماهی‌ها شده است.
او در عین حال تاکید می‌کند اگر برای پرورش ماهی در قفس هم تمهیداتی اندیشیده نشود، خود می‌تواند به یکی از مشکلات این بخش تبدیل شود.
وجود هیدروکربورهای نفتی هم از دیگر عواملی است که عبادیان به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: کشورهای حاشیه دریای خزر در حال مسابقه پالایش نفت و گاز از این موهبت الهی بدون در نظر گرفتن تعهد زیست‌محیطی هستند. آیا می‌توان گفت این آلودگی‌ها در از بین رفتن ذخایر آبزیان بی‌تاثیر بوده است؟ این آلودگی‌ها در نتیجه نیروی کوریولیس در دریاچه خزر دائما در حال گردش است.
نایب رئیس تعاونی پرورش‌دهندگان ماهیهای گرمابی شرق مازندران درباره صید بی‌رویه و استفاده از ادوات صیادی به‌روزنشده و تاثیر آن بر کاهش ذخایر هم اشاره می‌کند و می‌افزاید: به دلیل بیکاری یا آزمندی، تعداد صیادان غیرمجاز افزایش یافته و مبادرت غیرقانونی صیادان در ماه‌های ممنوعه هم از عوامل کاهش ذخایر ماهی در دریای خزر است.
این کارشناس از بین بردن بستر رودخانه‌ها، سدهای لاستیکی، سازه‌های ساخته‌شده در رودخانه‌ها یا حریم آنها را هم از دیگر عوامل کاهش ذخایر و تمایل نداشتن یا راه نیافتن ماهی برای تخم‌گذاری در آنها اشاره می‌کند.
عبادیان یکی دیگر از عوامل موثر را تغییر شرایط هیدروبیولوژیکی دریای خزر می‌داند و اظهار می‌کند: ورود شانه‌دار (گونه دریایی مهاجم) هم موجب کاهش ذخایر کیلکا، یکی از اصلی‌ترین خوراک ماهیهای خاویاری، بوده است. متاسفانه صید ماهیهای خاویاری در بخش ایرانی دریای مازندران به یک تن نمی‌رسد و این آمار سال گذشته در استان مازندران فقط 240 کیلوگرم بود.
رهاسازی 300 میلیون بچه‌ماهی
برای جلوگیری از کاهش جمعیت آبزیان دریای خزر، سالانه حدود 300 میلیون قطعه بچه‌ماهی استخوانی در دریا رها و حدود 20 تا30 میلیون قطعه هم به صورت طبیعی تکثیر می‌شود. سال گذشته 10 هزار صیاد در قالب 121 تعاونی پره عملیات صید ماهی در خزر را انجام دادند. از مجموع صید ماهیهای استخوانی در شمال کشور، 5 درصد در گلستان، 58 درصد در مازندران و 37 درصد در گیلان برداشت شده است.
اصلاح قانون برای رفع مشکل بیمه
سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس تیر ماه امسال از الحاق یک ماده به قانون تامین اجتماعی برای رفع مشکل بیمه صیادان، ملوانان، معلمان حق‌التدریسی و منشی مطب‌های پزشکی خبر داد. جلیل مختار گفت: در گذشته پوشش بیمه‌ای این قشر به این صورت بود که فقط 15 روز از یک ماه را بیمه بودند و 15 روزی که در خشکی حضور داشتند شامل خدمات بیمه نمی‌شد.
فعالیت 146 هزار صیاد در کل کشور
بر اساس آمار اتحادیه سراسری صیادی کشور، 146 هزار صیاد در قالب 425 تعاونی و 9 اتحادیه استانی، همچنین 12 هزار و 400 شناور شامل انواع کشتی، لنج و قایق در نوارهای ساحلی شمال و جنوب کشور فعالیت می‌کنند. بر اساس این آمار، 7 استان گیلان، مازندران، گلستان، بوشهر، هرمزگان، سیستان و بلوچستان و خوزستان به طور میانگین در هر سال 600 هزار تن انواع آبزیان را تولید می‌کنند.
