انسان همیشه رابطه ی پیچیده ای با مواد غذایی داشته. ما همیشه به خاطر احساس گرسنگی غذا نمی خوریم و گاهی این کار را تحت تأثیر آگهی های تبلیغاتی انجام می دهیم. علاوه بر این، اشتهای ما تحت تأثیر عوامل زیاد دیگری قرار دارد که هیچ ارتباطی با گرسنگی ندارند و مصرف بیشتر غذا و در نتیجه بالا رفتن وزن، روی سلامت ما تأثیر می گذارد. تحقیقات نشان داده اشتهای ما در طول زندگی دستخوش تغییراتی می شود. دانستن مراحل مختلف این تغییر به ما کمک می کند رژیم غذایی بهتری داشته باشیم و از پس مشکلاتی مثل اضافه وزن بربیاییم.
در ادامه می خواهیم ببینیم در هر دهه از زندگی چه تغییراتی در اشتهای ما رخ می دهد.
دهه ی اول زندگی: 0 تا 10 سالگی
عادت های غذایی ای که در کودکی به وجود می آیند می توانند تا دوران بزرگسالی ادامه داشته باشند. یک کودک چاق، اگر پدر و مادرش هیچ اقدام پیشگیرانه ای انجام ندهند، احتمالاً به یک فرد بزرگسال چاق تبدیل خواهد شد. بسیار مهم است که کودکان به امتحان کردن مواد غذایی ای با طعم ها، بافت ها و رنگ های مختلف عادت کنند تا بعداً ترسی از خوردن بعضی مواد غذایی نداشته باشند.
طبق تحقیقات، کودکان همان رفتارهای غذایی پدر و مادرشان را دارند، به همین دلیل محیط رشد آن ها باید مثبت، متعادل و مملوء از مواد غذایی سالم مثل سبزیجات باشد. به علاوه خوب است که بچه ها تا حدودی روی مقدار غذای خود کنترل داشته باشند. مجبور کردن آن ها به خوردن هر چه که در بشقاب شان وجود دارد می تواند توانایی آن ها در درک نشانه های گرسنگی و اشتها را کاهش دهد، مسأله ای که به چاقی آن ها منجر می شود.
دهه ی دوم زندگی: 10 تا 20 سالگی
در دوران بلوغ و نوجوانی، تغییرات هورمونی باعث افزایش اشتها می شود. در این مرحله رابطه ی فرد با غذا روی سلامت و رشد کنونی او تأثیر می گذارد. این دوره اهمیت زیادی در تعیین عادت های غذایی فرد در آینده دارد.
بدون راهنمایی مناسب، افراد در این بازه ی سنی اغلب مواد غذایی ناسالم را ترجیح می دهند که مصرف آن ها پیامدهایی دارد که تا دوران بزرگسالی ادامه پیدا می کند. دانشمندان متوجه شدند احتمال ابتلا به کمبودهای غذایی در زنان جوان بیشتر است چون در این دوران است که آن ها توانایی باروری پیدا می کنند.
دهه ی سوم زندگی: 20 تا 30 سالگی
تغییر در سبک زندگی، به عنوان یک فرد بزرگسال می تواند باعث افزایش وزن شود. و وقتی هم که وزن بالا رود، پایین آوردنش کار راحتی نیست. در این مرحله بدن سیگنال های قدرتمندی می فرستد تا زمانی که احساس گرسنگی می کند غذا به او برسد اما سیگنال هایی که بدن در هنگام سیری برای پس زدن غذا می فرستد بسیار ضعیف هستند. تحقیقات نشان داده این اتفاق به این دلیل رخ می دهد که عوامل فیزیکی و روانی زیادی روی اشتها تأثیر می گذارد، عواملی که فرد را تشویق می کند حتی وقت هایی هم که گرسنه نیست به خوردن ادامه دهد.
در این مرحله بسیار مهم است که یاد بگیرید احساس سیری را در خود به وجود آورید، وقت هایی که بدن دیگر احساس گرسنگی نمی کند به حرفش گوش دهید و بنابراین از پرخوری پرهیز کنید. این مهم با انتخاب مواد غذایی سرشار از فیبر و پروتئین میسر می شود، دو ماده ای که برخلاف محصولات دارای قند و چربی، به شما کمک می کنند مدت زمان طولانی تری «سیر» باقی بمانید.
دهه ی چهارم زندگی: 30 تا 40 سالگی
در این مرحله از زندگی آثار اضطراب رفته رفته بروز پیدا می کند. تحقیقات نشان داده مشکلات دوران بزررگسالی منجر به تغییراتی در برنامه غذایی روزانه و اشتهای فرد می شود: در این میان ممکن است فرد اشتهایی سیری ناپذیر پیدا کند یا برعکس، اشتهای خود را به کلی از دست دهد.
برخی ویژگی های شخصیتی مثل کمال گرایی روی رفتارهای غذایی فرد تأثیر می گذارند چون چنین ویژگی هایی اغلب باعث اضطراب می شوند. تغییر همه ی رفتارهای بد غذایی در این مرحله امری است لازم، چه این رفتارها مربوط به خانه باشد و چه مربوط به سرکار؛ مثل خودداری از مصرف تنقلات ناسالم در محل کار و جایگزین کردن مواد غذایی پرکالری با مواد غذایی سالم و تازه.
شناسایی موقعیت های اضطراب آور و به حداقل رساندن آن ها هم به افزایش میل شما برای سالم خوری کمک می کند.
دهه ی پنجم زندگی: 40 تا 50 سالگی
در این دوره، تغییر عادت هایی که قبلاً تغییر نکرده اند بسیار دشوار است. ذهنتان به شما می گوید که به یک رژیم غذایی متعادل و ورزش نیاز دارید، اما در واقعیت خورد و خوراک شما بسیار کم یا بسیار زیاد است.
طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، در این مرحله است که مشکلاتی که ریشه در عادت های بد غذایی دارند، بروز پیدا می کنند، مثل فشار خون بالا، کلسترول بالا و دیابت. قبل از شدت پیدا کردن مشکلات و جبران ناپذیر شدن آن ها باید ارتقاء سلامت تان را به هدف خود تبدیل کنید.
دهه ی ششم زندگی: 50 تا 60 سالگی
از سن 50 سالگی به بعد، توده ی عضلانی بدن به تدریج و به طور پیوسته کاهش پیدا می کند. دانشمندان به این مسأله سارکوپنیا یا کم ماهیچگی می گویند. مصرف مواد مغذی کمتر از مقدار مورد نیاز، نداشتن فعالیت فیزیکی و یائسگی می تواند به این فرآیند سرعت دهد.
در این مرحله، فرد باید یک رژیم غذایی سالم و پروتئین بالا داشته باشد. با این حال، اغلب به جای غذاهای ساده، غذاهایی مصرف می شوند که نیازهای غذایی افرادی که در این مرحله هستند را برطرف نمی کنند. علت این مسأله هم کمبود وقت یا نداشتن اشتها است.
دهه ی هفتم زندگی: 60 تا 70 سالگی
در دوران پیری، بدن آسیب پذیر می شود و ناخواسته وزن از دست می دهد چون هم اشتها و هم احساس گرسنگی از بین می رود. تحقیقات نشان داده در این مرحله غذا خوردن برای فرد بیشتر از هر چیز یک تجربه ی اجتماعی محسوب می شود.
از دست دادن همسر، نداشتن مصاحبت در فضای خانه و کمبود منابع مالی، مانع از لذت بردن از مواد غذایی می شود. دیگر عوامل مثل سخت شدن جویدن و دیگر بیماری ها به این مسأله دامن می زند. در این مرحله، در پیش گرفتن یک رژیم غذایی مناسببه توصیه ی پزشک برای طولانی تر شدن عمر ضروری است.
