اقتصاد آنلاین - فائزه مومنی؛ حوزه شهرسازی یکی از پرحاشیه و شاید بتوان گفت پرحاشیه‌ترین حوزه کاری شهرداری‌ها است زیرا عمده درآمد مدیریت شهری از این معاونت حاصل میشود، در عین حال بزرگ ترین تخلفات نیز از این حوزه سر می‌زند و بیشترین عارضه را نیز باز فعالیت‌های شهرسازی بر شهر دارد.
شورای پنجم شهر تهران در ابتدای حضور خود یکی از منتقدان بزرگ سیاست‌های شهرسازی قالیباف بود. این شورا با محدود کردن اختیارات کمیته‌های معماری مناطق، سیستمی کردن برخی خدمات شهرسازی و به گفته خودشان نظارت شدیدتر سعی کردند رویه گذشته را در پیش نگرفته و اصلاحاتی نیز انجام دهند.
اما اینکه شهرداری تهران در این دوره و حالا که فقط یک‌سال و نیم از عمر این شورا باقی مانده توانسته عملکرد مطلوبی داشته باشد یا نه و در سال جدید تا چه حد میتواند موثر عمل کند سوال ما از محمد سالاری، رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران است.
اقتصادآنلاین: عملکرد حوزه شهرسازی و معماری شهرداری تهران را در سال98 چگونه ارزیابی می‌کنید؟
محمد سالاری: در مجموع با حضور آقای دکتر حناچی به عنوان شهردار تهران و از آنجا که ایشان در اصل از مجموعه مدیران مربوط به حوزه شهرسازی و معماری در کشور هستند، ما نسبت به مجموعه اقداماتی که در حوزه شهرسازی و معماری در شهر تهران در سال 1398 اتفاق افتاد رضایت نسبی داریم. هر چند بخش قابل توجهی از آنها در میانه یا آغاز راه هستند و می‌بایست در سال جاری نسبت به پیگیری و تحقق آنها اقدام کنیم.
توجه به تغییر نگاه مأموریت‌های شهرسازی و معماری مثل قلمروهای عمومی و توجه به فضاهای عمومی شهر تهران از جمله تصمیم گیری‌های خوبی بوده که در این حوزه صورت گرفته است. هم در فرایند تصویب برنامه پنج ساله سوم توسعه شهر تهران سرفصل‌ها و مواد بسیار خوبی را با همکاری شهرداری تهران گنجاندیم و هم در فرایند تصویب بودجه سال 1398 و به ویژه سال1399 توجه مطلوبی به حوزه قلمروهای عمومی اعم از پلازها، میدانگاهها و مناسب سازی معابر شد.
توجه به بازآفرینی شهری، نوسازی و احیای بافت‌های فرسوده آن هم معطوف به ایجاد پروژه‌های محرک توسعه محلی، بهسازی محیطی و پاتوق‌های محلی، تملک باغات و گسترش فضاهای سبز در مناطق غیربرخوردار از جمله دیگر اقدامات خوب شهرسازی در سالی که گذشت بود.
شهرداری تهران با محوریت مدیریت سازمان نوسازی شهرداری تهران و همچنین سازمان زیباسازی و در برخی حوزه ها معاونت فنی عمرانی شهر تهران در اینباره اقدامات خوبی شروع کرده به نحوی که مجموعه قابل توجهی از پلازهای شهری، پاتوق‌های محلی و بهسازی محیطی را در سال 1398 به اتمام رساندیم. از جمله اقدامات بسیار خوبی که در بودجه سال 1399 و متمم آن در 98 گنجاندیم هزار پروژه محلی آن هم با اولویت محلات و مناطق غیر برخوردار و دارای بافت های فرسوده بود که به عنوان یک تصمیم استراتژیک در مدیریت شهری اعم از شورا، کمیسیون شهرسازی و شهرداری تهران اتخاذ شد.
بر خلاف رویه‌های گذشته مدیریت شهری که عمدتا مدیران شهری همه ظرفیت‌ها را در پروژه‌های سخت افزاری بزرگ مقیاس می‌آوردند تا دیده شود و بیشتر از این که به تبعات مثبت یا منفی آنها توجه شود هدفشان دیده شدن توسط جامعه شهری و اینکه این پروژه ها را به عنوان سکوهای پرتاب در حوزه سیاسی قلمداد کنند، در نظر می‌گرفتند.
شورای پنجم و کمیسیون شهرسازی و معماری مبتنی بر اعتراضی که به رویه‌های گذشته داشت سعی کرد شهرداری تهران را مجاب کند تا به مشکلات و چالش‌های درون محلات توجه کند و در همین راستا مبتنی بر یک اصول علمی و کارشناسی و با محوریت معاونت برنامه ریزی و توسعه شهری شهرداری تهران و سازمان نوسازی شهر تهران سند توسعه 180 محله با بافت فرسوده و غیر برخوردار شهر تهیه کرد.
بعد از این که سند توسعه محلات با کمک شورایاران محلات، دفاتر نوسازان در محلات و کارشناسان و صاحب نظران تهیه شد، از دل این سند محلات هزار پروژه محلی که تاثیر قابل توجهی در ارتقاء کیفیت زندگی در محلات دارند، احصا شد و در متمم بودجه 98 و بودجه سال 99 دو هزار میلیارد تومان اعتبار برای آن پیش‌بینی شد. امیدواریم با همت شهرداری تهران در سال 1399 شاهد تحقق تمام و کمال این پروژه ها باشیم.
علاوه بر این در حوزه طرح تفصیلی شهر تهران معاونت شهرسازی و معماری را الزام کردیم نسبت به آسیب شناسی و بازنگری طرح تفصیلی اقدام کند؛ گرچه مسیر بازنگری طولانی شده ولی اقدامات خوبی شروع شده و امیدواریم در سه ماهه اول سال جدید نتایج بازنگری و آسیب شناسی ارائه شود و ما تصمیم بگیریم که آیا شهر تهران را بایستی با همین طرح تفصیلی موجود اداره کنیم، تغییراتی بدهیم و یا اساسا نسبت به تغییر کل طرح تفصیلی اقدام کنیم.
اگر بخواهیم تغییری انجام دهیم مبتنی بر چه رویکردها و بر اساس چه ارزیابی‌هایی باشد. منتظر ارائه خروجی مشاوری هستیم که در اینباره کار می‌کند.
اقتصاد آنلاین: به اعتقاد شما در چه حوزه‌هایی ضعف وجود داشته است؟
محمد سالاری: البته در برخی حوزه ها هم شاهد غفلت شهرداری و معاونت شهرسازی و معماری بودیم. درباره فرایند صدور پروانه علی الرغم این که ما در شورا سعی کردیم شهرداری را ملزم کنیم اختیارات شوراهای معماری احصا و مشخص شود و البته با این تصمیم شورا و کمیسیون شهرسازی و معماری، بخش عمدهای از تخلفات در آنجا کاهش پیدا کرد ولی هنوز فرایند صدور پروانه طولانی و بیش از حد استاندارد است.
این طولانی بودن به شدت فاسد ایجاد کرده و باعث نارضاینی شهروندان شده است. معاونت شهرسازی و معماری قول داد در این حوزه کارهای اساسی انجام بدهند که هنوز این کار انجام نشده و ما در این زمینه منتقد جدی هستیم.
همچنین تصمیم‌گیری در حوزه دفاتر الکترونیکی شهر تهران نیز همین طور است. بنده شخصا با برونسپاری ارائه خدمات حوزه شهرسازی و معماری به بخش خصوصی از جمله دفاتر خدمات الکترونیکی موافق هستم مشروط بر این که این برون سپاری به صورت کامل و جامع انجام گیرد و از سوی دیگر کمیته‌های انضباطی به صورت جدی به تخلفات دفاتر ورود کنند و دایره فعالیت دفاتر صرفا محدود به همین 120 دفتر موجود نباشد و یک فضای رقابتی در آنجا ایجاد شود.
با همین دغدغه ورود کردیم و و ورودمان یک ورود اصولی و مبنایی بود و شهرداری تهران و معاونت شهرسازی و معماری را ملزم کردیم تا لایحه ارائه دهند و آنها مبتنی بر یک ارزیابی و آسیب شناسی لایحه دادند و این لایحه چندین ماه در کمیسیون شهرسازی و معماری با نظر کارشناسان، صاحب نظران و خود معاونت شهرسازی و معماری و کارشناسان مربوطه مورد بررسی قرار گرفت و در حال حاضر به عنوان یک قانون شهری که به تایید هیئت تطبیق فرمانداری رسیده، عملا با توجه به فضای نظارت همگانی که بر مجموعه تصمیم گیریها و تصمیم سازی‌ها حاکم شده و نقشی که رسانه‌ها، مطبوعات و فضای مجازی در دموکراسی ایفا میکنند به نظر نمی رسد دیگر مدیر شهری در آینده جرأت و جسارت آن را داشته باشد که بخواهد دوباره آن رویه‌های متخلفانه را باب کند.
بنده مطمئن هستم این اتفاق نخواهد افتاد؛ ولی یک نگرانی که داریم این است که متاسفانه بخشی از این تخلفات از حوزه فرایند صدور پروانه به حوزه نظارت فنی یعنی صدور گواهی عدم خلاف و پایان کار منتقل شده و در حوزه نظارت فنی شهرسازی مناطق شاهد تثبیت‌های گسترده و غیرقانونی هستیم.
البته بخشی از این تثبیت‌ها بر اساس قوانین فرادست به صورت خیلی محدود میتواند انجام شود؛ اگر مقررات ملی ساختمان رعایت شود و تامین پارکینگ صورت بگیرد. آنچه که در حال حاضر تصمیم گیری میشود با مقررات و اسناد فرادست مغایرت جدی دارد که قطعا در گام بعدی می خواهیم به موضوع حوزه نظارت فنی و جلوگیری از تصمیمات متخلفانه ورود کنیم.
اگر قرار است تثبیتهایی در آنجا انجام شود باید در برخی از نقاط که پهنه‌های منطبق وجود دارد و از نظر طرح تفصیلی مانعی ندارد انجام شود و به نظر من اشکالی ندارد؛ آنها مبتنی بر یک قواعد مشخص و در یک فضای شفاف انجام شود که نقش امضاها، دستورات طلایی، فساد و رانت ناشی از آن کاهش جدی پیدا کند.
اقتصاد آنلاین: به نظر شما اولویتهای حوزه شهرسازی در سال 99 چه مواردی است؟
محمد سالاری: یکی از اولویت های بسیار مهم ما همین موضوعاتی است که در برنامه پنج ساله سوم و خروجی سال 1399 توانستیم تصویب کنیم است. بنده به عنوان مسئول کمیسیون شهرسازی و معماری معتقدم بهترین نحوه بودجه‌نویسی از منظر توجه به مأموریت حوزه شهرسازی و معماری در بودجه سال 1399 اتفاق افتاده است.
اول باید به چند نمونه از تعهدات شهرسازی شهرداری تهران در بودجه 99 اشاره کنم. هزار پروژه در حوزه شهرسازی و معماری و بازافرینی شهری، موضوع بسیار مهم خیابان کامل و اعتبار قابل توجه 600 میلیارد تومانی، مناسب سازی معابر و عرض‌های عمومی و اعتبار قابل توجهی که به آن اختصاص داده شده است، تملک باغات و فضاهای سبز در مناطق غیر برخوردار و بافت فرسوده از جمله این تعهدات است.
همچنین بنده پیشنهاد دادم سازمان نوسازی شهرداری تهران مجموعه‌های از این املاکی که در گوشه و کنار شهر بدون استفاده باقی مانده به جز املاک ستادی و اداری را به فروش برساند و در سال 1399 همه آنها را در راستای بازآفرینی شهری و احیا و نوسازی بافت های فرسوده و تامین سرانه‌های خدماتی و ایجاد پروژه های محرک توسعه مصرف کند. به ویژه موضوع پلازهای شهری که توجه قابل ملاحظه‌ای به آن شده اولویت جدی ما است.
بنده معتقدم کمیسیون‌ها و اعضای شورای شهر و نهادهای نظارتی قانون گذاری مثل شورا نباید خارج از برنامه پنج ساله که مصوب خود شورا است و بودجه سالانه ای که تصویب میکنند دوباره اولویتهای دیگری به عرصه بیاورند.
یکی از مهمترین اولویتهای ما که اگر محقق شود و اعتبار 100 میلیارد تومانی برایش گذاشته‌ایم ساماندهی باغات کن و فرحزاد است که چند صد هکتار مساحت دارند و باید با ایجاد زیرساخت‌های لازم اعم از بهسازی کوچه باغ‌ها، ایجاد شبکه روشنایی و سیستم آبیاری باغات و مسائلی از این قبیل و همچنین خارج کردن مشاغل نامتجانس از آنجا به یک مجموعه تفرجگاهی بزرگ مقیاس در شهر تهران تبدیل شود.
همچنین پیاده راه هوایی مسیر پل طبیعت که از عراضی عباس آباد در مسیر اتوبان حکیم تا برج میلاد و نهایتا پردیسان میرود به نظر من یکی از تغییر نگاه های بسیار اساسی در انسان محور کردن شهر تهران است که مشاور روی آن کار بسیار ارزشمندی انجام داده است. امیدواریم با مشارکت بخش خصوصی شهرداری تهران بتواند این موضوع را هم به سرانجام برساند.
