گروه جهاد و مقاومت مشرق - روزشمار جنگ ایران و عراق از پروژه های مهم مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس است که 57 مبحث برای آن پیش بینی شده است. برخی از این مبحث ها به خاطر کثرت مطالب و مستندات، در دو جلد کتاب، تدوین شده اند؛ مثل هفتمین جلد از روزشمار که در جلد اول با عنوان قطع رابطه آمریکا با ایران، فروردین ماه سال 1359 را تشریح کرده و در دومین جلد با عنوان طبس تا سنندج (تهاجم ها و بحران های دوران گذار) رویدادهای مهم اردیبهشت ماه سال 1359 را تشریح کرده است.
در مقدمه این کتاب آمده:
کتاب حاضر با عنوان "طبس تا سنندج - تهاجم ها و بحران های دوران گذار " جلد دوم کتاب هفتم از مجموعه بزرگ روزشمار جنگ ایران و عراق است.
در این کتاب، نویسنده با استفاده از منابع غنی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس (مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ) روزشمار مقطع بسیار مهم و تعیین کننده اردیبهشت ماه 1359، را در قالب 549 گزارش تهیه و تدوین کرده است.
چند معرفی کتاب دیگرهم بخوانیم:
در طرح اولیه قرار بود وقایع ماه های فروردین و اردیبهشت 1359، در کتاب هفتم روزشمار در یک جلد درج و با عنوان "عراق بر طبل جنگ می کوبد " منتشر گردد، اما در عمل حجم مطالب جمع آوری شده به طور پیش بینی نشده ای افزایش یافت؛ چراکه - مقطع تاریخی نیمه اول سال 1359، آکنده از مطالب مهم تاریخی و تحولات تعیین کننده است. از آنجا که تنگ کردن دامنه گزینش و نپرداختن به بعضی مطالب با هدف اختصار، به اصالت این مرور تاریخی لطمه وارد می ساخت و با توجه به ارزشمند بودن مطالب مزبور، از این کار صرف نظر شد. به این ترتیب کتاب هفتم به دو جلد اول و دوم، شامل مرور جداگانه حوادث فروردین و اردیبهشت 1359، تقسیم شد. جلد اول قبلا با عنوان "قطع رابطه امریکا با ایران " منتشر شده است و کتاب حاضر جلد دوم کتاب هفتم روزشمار است.
این کتاب در شمارگان 500 نسخه و با 1128 صفحه، 90هزار تومان قیمت دارد و در فروشگاه اصلی مرکز اسنادو تحقیقات دفاع مقدس قابل ابتیاع است.
تنظیم این روزشمار بر عهده هادی نخعی بوده و فاطمه سادات مدنی و سجاد نخعی او را در تحقیقات، دستیاری کرده اند.
در بخشی از این کتاب و مربوط به ششمین روز از اردیبهشت 1359 می خوانیم:
در سنندج، درگیری های اخیر، امروز هم ادامه یافت، نیروهای خودی نسبت به طرف مقابل موفق به کسب برتری چشمگیر و رو به افزایش شدند، اما این برتری در حدی نبود که حاکمیت کامل دولت را در شهر برقرار کند.
تیمسار فلاحی فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، بامداد امروز، در یک گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار کیهان اعلام کرد: در سنندج آرامش نسبی برقرار است و ارتش همه نقاط حساس را در دست دارد.
اما گزارش دیگری که در شماره امروز این روزنامه درج شد، از وجود مشکلات بیشتری حکایت داشت؛ به نوشته کیهان، در سنندج شب گذشته، تیراندازی ها ادامه یافت و از این رو امکان جمع آوری برخی اجساد مانده در زیر آوار خانه ها، فراهم نشد. در پی شش روز زدوخورد و درگیری خونین در سنندج، مردم شهر با کمبود غذا رو به رو شدند. با پایان گرفتن مهلت ارتش به گروه های سیاسی در سنندج مبنی بر خلع سلاح و تخلیه شهر توسط مردم، عده ای از بامداد دیروز، شهر را ترک کردند، ولی گروهی از مردم شهر در یک گردهمایی قرار گذاشتند شهر را ترک نکنند.
در ادامه گزارش کیهان آمده است: «درگیری های اخیر سنندج باعث از کارافتادن و انهدام رادیو تلویزیون شد و هم اکنون رادیو تلویزیون شهر در دست ارتش و سپاه پاسداران است. همچنین براثر این درگیری ها سیم های برق و تلفن در اکثر نقاط شهر به کلی قطع شده و مردم از لحاظ مواد غذایی و آذوقه در مضیقه هستند.»
گزارش خبرنگاران روزنامه های انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی، بامداد و کیهان در ساعات مختلف امروز، حاکی از ادامه تیراندازی ها تا شب هنگام است.
ساعت 21، ستاد عملیاتی غرب کشور مستقر در کرمانشاه به روزنامه جمهوری اسلامی اطلاع داد که «به استثنای قسمتی از مرکز شهر سنندج که مهاجمین (ضدانقلاب در این منطقه مستقر هستند کلیه نقاط حساس و مدخل ورودی سنندج از طرف کرمانشاه، مریوان و نقاط مقابل این دو راه ورودی و دیگر نقاط نیز تحت تصرف ارتش و سپاه در آمده است.»
این روزنامه در مورد تصرف ستادها و دفاتر گروههای ضدانقلاب نوشت: «تعداد زیادی از آنها به تصرف نیروهای انقلاب در آمده است، ولی مهاجمین [مسلح غیرقانونی] اکثرا از داخل بعضی از خانه های مرکز شهر با تفنگ دوربین دار به طرف برادران ما شلیک می کنند.»
همچنین بعداز ظهر امروز، سپاه پاسداران مستقر در سنندج خطاب به مردم این شهر، اطلاعیه ای به این شرح صادر کرد: «به اطلاع اهالی محترم و مسلمان سنندج می رساند که افراد ضدانقلاب که از اعلام پشتیبانی شما مردم غیور سنندج از سپاه پاسداران و ارتش جمهوری اسلامی خود را رانده شده می بینند، لذا سعی در به آتش کشیدن شهر به وسیله مواد آتش زا دارند تا موجودیت شما را به نیستی بکشانند. با هوشیاری انقلابی مواظب توطئه های شیطانی آنان باشید.»
در مجموع، خبرهای رسمی از مراکز رسمی نظام بیشتر خوش بینانه است و ظاهرا مسئله چندان حادی باقی نمانده است. برای مثال، روابط عمومی سپاه امروز، در تماسی با روزنامه انقلاب اسلامی اعلام کرد: سنندج در دست برادران پاسدار و ارتشی است و اهالی سنندج با پرچم سفید به سمت پادگان شهر در حرکت هستند. با تسلط برادران پاسدار و ارتشی بر اوضاع شهر، اوضاع هم اکنون آرام است و درگیری چندانی نیست.»
در گزارش دیگری مسئول روابط عمومی سپاه کرمانشاه، درباره وضع بعدازظهر امروز سنندج به روزنامه انقلاب اسلامی گفته است: «گروه گروه از افراد مسلح در حالی که عکس های امام خمینی و کلام الله مجید با خود همراه دارند به مقر سپاه پاسداران مراجعه می کنند و سلاح خود را تحویل می دهند.»
اما در گزارش های داخلی نیروهای نظام، نگرانی ها و دغدغه ها جدی تر است. متن پیامی که امروز از سنندج به فرماندهی نزاجا و مرکز فرماندهی سپاه پاسداران ارسال شده است بیانگر این نگرانی هاست، متن کامل پیام چنین است: «فعلا در سنندج حدود 2000 اند نفر نیروی مقاوم وجود دارد. مصمم هستند حکومت کمونیستی را برقرار کنند در داخل ارتش افراد خائن وجود دارد و به دشمن کمک می دهند و بعضی از نظر روحی ضعیف هستند و ایمان ندارند و اگر مقاومت عده ای از کادرهای آن نبود شهر سقوط می کرد. متأسفانه پاسداران اعزامی نسبت به گسترش عملیات بسیار کم هستند. ... ولی به خواست خدا با اعزام برادران اصفهانی ما عملیات را شروع می کنیم، ولی اگر نیروی پشتیبانی نرسد و این افراد شکست بخورند شاید دیگر نتوان این شکست را جبران کرد. پس اگر مسئله قابل درک است فوری فوری از بچه های اصفهان، مشهد نیرو اعزام کنید.
. ف. سپاه پاسداران سنندج بروجردی»
از سوی دیگر، تلاش هایی برای تحقق خواسته هایی نظیر آنچه در پیام مذکور طرح شده، در بالاترین سطح فرماندهی نیروهای مسلح نیز پیگیری و دنبال می شود.
تلفنگرامی که امروز، از نزاجا به سماجا3 مخابره و برای سپاه نیز ارسال شد شاهدی بر این مطلب است. متن تلفن گرام چنین است: «برابر اوامر رئیس جمهوری و اعلام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حدود 1000 نفر سپاهیان پاسدار در اصفهان و ارومیه آماده حرکت به سنندج می باشند. خواهشمند است مقرر فرمایید ضمن هماهنگی با سپاهیان پاسدار تعداد مورد نیاز هواپیمای سی 130 در اختیار آنان گذارده تا سپاهیان آماده به سنندج ترابری نموده و نتیجه را به معاونت لجستیکی نزاجا اعلام نمایید. نماینده سپاه پاسداران نظر دهد.»
در حاشیه (هامش) نسخه ای از این تلفن گرام که به فرماندهی سپاه رسیده، همچنین نوشته شده است: «به اطلاع برادر ابوشریف رسید، ایشان گفتند اینکه توضیح نمی خواهد و این یک امریه است که صادر شده است و باید اجرا گردد و هواپیما در اختیار نیروهای اصفهان و ارومیه قرار گیرد.»
