به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، طبق آخرین برآوردهای صورت گرفته و در راستای کاهش نیازهای ارزی، در حال حاضر کشور به حدود 9 میلیارد دلار برای واردات کالاهای اساسی با نرخ ارز 4200 تومانی نیاز دارد. 6.4 میلیارد دلار مربوط به واردات کالاهای اساسی و 2.5 میلیارد دلار برای واردات دارو است. این در حالی است که سال گذشته رقم تخصیص ارز دولتی 11 میلیارد دلار و سال قبل‌تر از آن 14 میلیارد دلار بود.
یحیی آل اسحاق، عضو اتاق بازرگانی ایران درباره نیاز ارزی کشور برای واردات کالاهای اساسی گفته بود: «تأمین 14 میلیارد دلار ارز برای واردات کالاهای اساسی بسیار راحت است و صادرکنندگان بدون مشکل می‌توانند این نیاز ارزی را تأمین کنند.»
اما با شیوع ویروس کرونا که باعث بسته شدن مرزها و محدودیت ارزی کشور شد و همچنین فشار تحریم‌ها، منابع ارزی با مشکلاتی مواجه شده است که همه بخش‌ها باید نسبت به صرفه‌جویی ارزی اقدام کنند؛ لذا طی این سیاستگذاران مجبور شدند بسته ارز دولتی را جمع و جور‌تر بگیرند تا ارز برای واردات کالاهای اساسی حساس کم نیاید.
از آنجا که دولت به جهت تحریم و شیوع ویروس کرونا با چالش مواجه شده است، مصرف سالانه ارز دولتی در مسیر تقلیل قرار گرفت و اکنون از میزان همیشگی ارز مورد نیاز(14 میلیارد دلار) 5 میلیارد دلار کم شده است. برای آنکه توازن ارزی در کشور صورت گیرد و تولیدکنندگان کالاهای اساسی حساس با چالش جدی مواجه نشوند ارز دولتی برخی از کالاها برداشته شد.
چه زمان ارز دولتی پرداخت می‌شود؟
قبل از فشار تحریم‌ها و محدودیت منابع ارزی کشور، دولت برای واردات تن ماهی، ماکارونی، گوشت، مرغ، برنج و خیلی از کالاها ارز دولتی تخصیص می‌داد اما با فساد مالی که در این حوزه رخ داد(سوء‌استفاده از ارز 4200 تومانی) دولت به سمت کاهش کالاهایی رفت که سهمیه ارزی دریافت می‌کردند.
حسین مدرس خیابانی، سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت گفته بود: «هر زمان که احساس کنیم که منافع تخصیص ارز دولتی به مردم نمی‌رسد یا بی‌اثر است، یارانه ارزی آن را حذف خواهیم کرد.»
بعد از این گفته، تنها کالایی که از سبد ارزی 4200 تومانی حذف شد، برنج بود. بعد از حذف ارز دولتی برنج، زمزمه عدم تخصیص ارز به نهاده‌های دام و طیور هم شنیده شد و همین امر تا حدودی قیمت نهاده‌های دام و طیور را در بازار بالا برد که البته آثار و تبعات آن را می‌توان در افزایش قیمت لبنیات، گوشت قرمز و مرغ دید.
تنها 5 قلم کالای اساسی ارز دولتی می‌گیرد
اما یک منبع مطلع که خواست نامش فاش نشود درباره احتمال حذف ارز دولتی کالاهای اساسی گفت: «به هیچ عنوان خبری پیرامون حذف ارز دولتی در محافل رسمی زده نشده است و بعید می‌دانم که دولت به چنین سمتی برود، در حال حاضر تنها 5 قلم کالای اساسی حساس ارز دولتی می‌گیرند که تحت هیچ شرایطی نمی‌توان ارز آنها را حذف کرد چرا که وضعیت بازار دچار به هم ریختگی می‌شود.» او ادامه داد: «در شرایط فعلی دولت به روغن خام، دانه‌های روغنی، کنجاله سویا، جو و ذرت ارز 4200 تومانی می‌دهد، از این‌رو قرار نیست در مورد کالاهای یاد شده محدودیت ارزی در نظر گرفته شود.»
تهیه برنامه جامع کالاهای اساسی
این منبع مطلع با بیان اینکه وضعیت کالاهای اساسی حساس خوب است، ادامه داد: «دو علت باعث شد که خلل در تأمین و توزیع نهاده‌های دام و طیور صورت گیرد، اولین آن شیوع ویروس کرونا بود و دوم، با شیوع ویروس کرونا محدودیت ارزی بانک مرکزی هم بیشتر شد و این مجموعه نتوانست در موعد مقرر تخصیص ارز را انجام دهد تا کالاهای اساسی از بنادر خارج شود.» او اظهارداشت: «وزارت صنعت، معدن و تجارت با همکاری انجمن‌ها و بخش خصوصی در حال تهیه برنامه‌ای جامع برای ارائه به بانک مرکزی است تا میزان ارز ماهانه برای کالاهای اساسی، نیاز وزنی به این کالاها و ارزش دلاری کالاهای اساسی را مشخص و شفاف کند؛ با این رویکرد و برنامه، بهتر می‌توان وضعیت کالاهای اساسی حساس را مشخص کرد.»
میزان ذخایر ذرت، جو، کنجاله سویا و دانه‌های روغنی
این منبع مطلع درباره ذرت مورد نیاز کشور گفت:«نیاز سالانه به ذرت 11 میلیون و 500 هزار تن است که هزار تن آن ذخایر است، یک میلیون و 100 هزار تن آن تولید است و این نشان می‌دهد که 10 میلیون و 400 هزار تن واردات باید صورت گیرد.»
او درباره نیاز جو و کنجاله سویا کشور هم گفت: «نیاز کلی کشور به جو 6 میلیون و 900 هزار تن است، 700 هزار تن آن ذخایر است و 3 میلیون تن آن تولید داخل است و این یعنی کشور به 3 میلیون و 200 هزار تن جو وارداتی نیاز دارد. در مورد کنجاله سویا نیاز کلی کشور 4 میلیون و 200 هزار تن است، یک میلیون تن آن ذخیره است و در داخل یک میلیون و 950 هزار تولید می‌شود که نیاز به واردات این کالا یک میلیون و 250 هزار تن است.» این منبع مطلع در خصوص وضعیت دانه‌های روغنی و روغن خام نیز گفت:«نیاز کشور به دانه‌های روغنی 3 میلیون و 400 هزار تن است که بر این اساس تولید کشور 400 هزار تن است و مابقی بایستی از طریق واردات تأمین شود. در مورد روغن خام نیاز کشور 2 میلیون و 200 هزار تن است که 600 هزار تن آن از ذخیره و 600 هزار تن تولید داخل است و مابقی از طریق واردات تأمین می‌شود.»
کشور به سمت داخلی‌سازی حرکت می‌کند
او می‌گوید: «تمام سعی و تلاش دولت بر این است که سهم واردات در کالاهای اساسی حساس کاهش پیدا کند و میزان تولید داخل بخصوص در کنجاله سویا و دانه‌های روغنی افزایش پیدا کند تا منابع ارزی کمتری صرف واردات کالاهای اساسی شود؛ در حال حاضر وضعیت ذخیره کالاهای اساسی بخصوص در نهاده‌های دامی خوب و مناسب و هیچ مشکلی در این بخش وجود ندارد.»
4 میلیون تن کالای اساسی در بنادر داریم
این منبع مطلع با بیان اینکه اولویت وزارت صنعت، معدن و تجارت ترمیم ذخایر است و در این زمینه هیچ کوتاهی صورت نمی‌گیرد، تصریح کرد:«4 میلیون تن کالای اساسی در بنادر کشورمان به خاطر تأمین ارز رسوب کرده است که قاعدتاً با تأمین ارز آن تمام این کالاها به چرخه توزیع و تولید می‌روند. به هر ترتیب باید قبول کرد در انتهای سال 98 بانک مرکزی با چالش‌های و محدودیت‌ها روبه‌رو بود؛ اما این مشکلات در حال حل شدن است و در راستای تأمین کالاهای اساسی حساس کنجاله سویا و ذرت ثبت سفارش شده است؛ لذا اطمینان می‌دهیم که هیچ مشکلی در تأمین نهاده‌های دامی و مواد اولیه روغن وجود ندارد.»
این منبع مطلع درباره چرایی افزایش قیمت برخی از کالاها توضیح داد:
«70 درصد قیمت گوشت نهاده است، اگر در زنجیره تولید گوشت و مرغ مشکلی ایجاد شود تا دچار به‌هم ریختگی شویم، به طور قطع در بازار شاهد نوسان قیمت خواهیم بود.»
نهاده‌های دام در بازار کیلویی چند است؟
او توضیح داد: «زمانی که مرغدار با تأخیر سهمیه نهاده خود را از وزارت جهاد کشاورزی می‌گیرد مجبور است برای حفظ مرغ‌های خود سراغ بازار آزاد برود و آنها را با قیمت‌هایی که دلالان می‌گذارند خریداری کنند؛ قیمت جو دولتی 1500تومان است که با سایر هزینه‌ها بین 1700 تا 1800 تومان تمام می‌شود اما در بازار آزاد قیمت آن از 2 هزار و 500 تومان به بالا در نوسان است، قیمت کنجاله سویا هم که دولتی آن 2450 است در بازار آزاد 6هزار و 500 تومان فروخته می‌شود. در چنین شرایطی مرغدار بعد از گرفتن سهمیه، آن را با قیمت بالا در بازار آزاد می‌فروشد؛ در حال حاضر چنین چرخه معیوبی در نهاده‌های دام و طیور اتفاق افتاده است.»
چرا گوشت و مرغ گران شد؟
این منبع مطلع درباره چرخه معیوب تأمین نهاده‌های دام و طیور گفت: «وقتی نهاده‌های دام وطیور با قیمت مناسب به دست مرغداران و دامداران نرسد، قیمت گوشت، مرغ و لبنیات افزایش پیدا می‌کند، لذا روند توزیع کالاهای اساسی به تولیدکنندگان باید به درستی صورت گیرد تا تولیدکننده مجبور نشود برای حفظ دام و طیور خود سراغ بازار آزاد برود.»