تاثیر بـیماری های کبدی روی پوست

دکتر حمید محقق پزشک داخلی

بعضی‌ها اعتقاد دارند که پوست، آینه تمام‌ نمای بیماری‌های داخلی است و این بیماری‌ها مشکلات خودشان را روی پوست نمایان می‌‌‌کنند. شاید شما از نزدیکان‌تان شنیده‌اید که اگر ضایعه پوستی مانند لک و جوش دارید، ممکن است مبتلا به بیماری کبدی باشید و بهتر است هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید. بیماری های کبدی می توانند با علایم پوستی تظاهر کنند، ولی باید به خاطر داشته باشید که هر ضایعه پوستی دلیل بیماری کبدی نیست و برای پیدا کردن علل داخلی آن باید توسط پــزشـک مـعایــنـه و با آزمایــشـات تکمــیلی بــررسـی شـوید. کبد وظیـفــه سـوخــت‌وسـاز پروتئین‌ها، چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها را در بدن به عهده دارد و کمک می‌کند که ریزمغذی‌های حیاتی به اشکال و انواع قابل استفاده برای بدن تبدیل شوند.

همچنین عمل ذخیره سازی و فعال‌سازی ویتامین‌ها و املاح معدنی و تولید صفرا بر عهده کبد است. این عضو مهم هم‌چنین به عنوان یک فیلتر عمل می‌کند به‌طوری که مواد سمی را از خون خارج ساخته و به حفظ سلامت ترکیبات خون در عروق کمک می‌نماید. به‌طوری که کبد آمونیاک سمی را به اوره تبدیل کرده و خون را از آن پاک می کند اوره و الکل را از خون می‌زداید و باکتری‌ها و مواد زاید را نیز از بین می‌برد.

یرقان(زردی پوست)

مشکلات کبدی شامل طیف وسیعی از بیماری‌ها و نارسایی‌هایی هستند که به بافت کبد یا عملکرد آن آسیب می‌رسانند و عمدتا نیز بافت کبد در تماس با یک ویروس ممکن است ملتهب شود. مهم‌ترین عواملی که موجب بروز بیماری‌ها و ناراحتی‌های کبدی می‌شوند، شامل ویروس‌های هپاتیت A، B و C، مصرف الکل و استفاده زیاد از داروهای مسکن هستند. به علاوه چاقی نیز موجب تجمع چربی‌ در کبد می‌شود.  یرقان یا همان زردی پوست، یکی از مشهورترین علایم بیماری‌‌‌های کبدی است که باعث زردی پوست و حتی زرد شدن سفیدی چشم می‌‌‌شود. زردی پوست وقتی رخ می‌‌‌دهد که کبد بیمار، به مقدار کافی، بیلی ‌روبین دفع نکند. خارش یکی از اصلی‌‌ترین نشانه‌های بیماری‌های کبدی روی پوست است و به دلیل رسوب محصولات صفراوی در پوست بروز می‌‌کند. 

خارش

خارش در بیماری‌‌های کبدی به دلیل انسداد در مجاری صفراوی است و به خاطر این انسداد، مواد و ترشحات صفراوی نمی‌‌‌توانند دفع شوند. این مواد درون کیسه صفرا و مجاری صفراوی تجمع پیدا کرده و باعث ترشح آن‌‌ها به داخل خون می‌‌‌شوند و علایم خودشان را به صورت زردی و یرقان روی پوست نشان می‌‌دهند. بر اثر خارش مداوم، ممکن است اثرات خاراندن روی پوست مشاهده شود. قرمزی کف دست ممکن است ناشی از بیماری حاد و یا مزمن کبد باشد. این حالت بیشتر در بیماری‌‌های کبدی پیشرفته ناشی از مصرف الکل مشاهده می‌شود. رنگ خاکستری متمایل به ارغوانی تیره در پوست هم می‌‌‌تواند به علت افزایش آهن و یا برنزه رنگ شدن آن باشد که باید به بیماری هموکروماتوز شک کرد. در این بیماری، آهن اضافی در کبد رسوب کرده و باعث اختلال در کار طبیعی کبد می شود.

لکه‌های پوستی

 در مورد ارتباط بیماری‌‌های کبدی با لکه‌های قهوه‌ای رنگ روی پوست، باورهای غلطی وجود دارد که باید اصلاح شود. گاهی بعضی‌ افراد لکه‌‌‌های بارداری را که قهوه‌ای رنگ هستند و در دوران بارداری روی پوست ظاهر می‌‌شوند، به بیماری کبدی نسبت می‌‌‌دهند که اصلا ربطی به کبد ندارد. همین‌‌طور، لک‌های قهوه‌ای رنگ کک‌ومک هم ارتباطی با بیماری‌‌‌های کبدی ندارد و نشانه بیماری کبدی به حساب نمی‌‌‌آید. به ندرت ممکن است علایم پوستی مانند لکه‌های ریز قرمز رنگ یا پوسته ریزی بر اثر ابتلا به بیماری‌های کبدی دیده شود. این علایم کمتر شایع هستند و بروز آن‌ها تنها نشانه ابتلا به بیماری‌های کبدی نیست و باید به علل دیگر نیز فکر کرد. یکی از مشخصه‌های بیماری‌های کبدی، سفید شدن رنگ ناخن است که علت آن کمبود مواد تولید شده در کبد به ویژه آلبومین است البته ممکن است ناخن فرد بر اثر ابتلا به این اختلالات لایه لایه شده و لکه‌های زرد روی آنها دیده شود.

با توجه به آن که کبد وظیفه ساخت فاکتورهای انعقادی و برخی از فاکتورهای ضد انعقادی را بر عهده دارد، خونریزی‌های سطحی پوست می تواند یکی دیگر از علایم اختلال در کارکرد این عضو مهم بدن باشد. این علایم به صورت نقاط یا برجستگی‌های قرمزرنگ یا لکه‌های کبود  رنگ شبیه لکه‌های ناشی از ضربه بروز می‌کند. این لکه‌های آبی ممکن است بدون سابقه ضربه یا با ضربه مختصر ایجاد شود بنابراین افرادی که بدون وارد شدن ضربه به بدنشان دچار خون مردگی پوستی می‌شوند ممکن است به اختلالات کبدی مبتلا شده باشند. نکته اصلی دیگر این است که بیماری‌‌‌های کبدی باعث تغییرات چندانی در موهای افراد بیمار نمی‌‌‌شوند. البته اینها نشانه‌هایی است که پزشکان، بیشتر با آن آشنایی دارند و با دیدن این علایم، برای شما یک آزمایش سنجش سلامت کبد را تجویز خواهند کرد. دانستن این نشانه‌ها به شما کمک می‌‌‌کند که خیلی زود بتوانید خودتان را برای چک‌آپ و بررسی سلامت‌‌تان به پزشک برسانید.