برگزاری مسابقات ورزشی در سطح جهانی همچون جام‌جهانی فوتبال و المپیک معمولا میلیون‌ها نفر از سراسر جهان را به کشور برگزارکننده می‌کشاند و این فرصتی برای رشد و توسعه بازار گردشگری در کشورهای برگزارکننده ایجاد می‌کند. رویدادهای مهم ورزشی مانند جام‌جهانی، با افزایش سرمایه‌گذاری و افزایش گردشگری، می‌تواند یک تجارت بزرگ برای یک کشور به‌شمار آید. جام‌جهانی یکی از مهم‌ترین رویدادهای جهانی است که نه تنها در اقتصاد کشور میزبان تاثیرگذار است بلکه امکان توسعه و رونق بازار گردشگری برای کشورهای اطراف را نیز فراهم می‌کند. براساس آمارهای ارائه شده در سال 2006 تنها گردشگری آلمان از برگزاری جام‌جهانی بهره‌مند نشد، بلکه کشورهای همسایه آلمان نیز به‌دلیل همکاری و مشارکت با این کشور توانستند در زمینه جذب گردشگر موفق شوند. برگزاری جام‌جهانی 2022 قطر نیز فرصتی را برای سیاستمداران ایران فراهم کرده تا با همکاری با قطر و ایجاد روابط دیپلماتیک زمینه مشارکت در جذب گردشگران را برای خود ایجاد کند.
قطر به‌عنوان نخستین کشور خاورمیانه‌ای در طول تاریخ 92 ساله تورنمنت جهانی فوتبال میزبان جام‌جهانی فوتبال 2022 خواهد بود و در این مسابقات 32 کشور از پنج قاره جهان به مدت 28 روز به این کشور سفر خواهند کرد. این امر منجر به ورود گردشگران خارجی از تمامی نقاط جهان به قطر خواهد شد که علاوه بر رونق و توسعه بازار گردشگری و اشتغال این کشور بر اقتصاد و افزایش تولید ناخالص داخلی قطر نیز تاثیرگذار خواهد بود و پیش‌بینی می‌شود در سال 2022 با برگزاری مسابقات جام‌جهانی فوتبال در این کشور تولید ناخالص داخلی قطر با رشد 3 درصدی فقط از این محل همراه شود.
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» برآوردها حاکی از آن است که صدها هزار توریست خارجی برای تماشای مسابقات فوتبال به قطر سفر خواهند کرد که با توجه به وسعت کم این کشور احتمال استفاده از خدمات گردشگری همچون هتل‌ها، وسایل حمل‌ونقل و خدمات رفاهی تفریحی کشورهای همسایه برای میزبانی از گردشگران ورزشی جام‌جهانی وجود خواهد داشت. اگرچه قطر برای میزبانی جام‌جهانی فوتبال سرمایه‌گذاری‌های کلانی با رقم حدود 200 میلیارد دلاری داشته و حدود 70 هزار تخت جهت پذیرش مسافران خارجی فراهم می‌کند و حتی از کشتی‌های کروز و خانه‌های بلااستفاده برای این امر بهره‌گیری خواهد کرد، اما با این وجود هزاران تخت باید از کشورهای همسایه مورد استفاده قرار بگیرد. ایران به‌دلیل همسایگی با قطر و داشتن روابط دیپلماتیک و دوستانه با این کشور می‌تواند امکان فرصت‌سازی جهت جذب گردشگران فوتبال را به‌دست آورد. مناطق آزاد کیش و قشم هم به‌لحاظ نزدیکی و هم شرایط آب و هوایی یکسان با قطر گزینه مناسبی برای پذیرش گردشگران خارجی به‌شمار می‌آیند و همچنین باتوجه به اینکه جام‌جهانی 2022 به‌دلیل گرمای شدید قطر در تابستان در نوامبر و دسامبر 2022 در فصل پاییز برگزار خواهد شد و همچنین شرایط خاص سفر به قطر به‌عنوان یک کشور مسلمان امکان سفرهای خانوادگی را افزایش می‌دهد، علاقه‌مندی به سفر به دیگر کشورهای منطقه همچون ایران افزایش می‌یابد. متولی گردشگری ایران با برگزاری یک کارگروه درحال برنامه‌ریزی جهت جذب هدفمند گردشگران جام‌جهانی 2022 قطر است، اما باتوجه به بحران اقتصادی و تنش‌های سیاسی موجود در این فرصت کم‌موفقیت چندانی در جذب گردشگران فوتبال به دست نخواهد آمد اما با این حال جهت جبران غیبت در این رقابت توریستی می‌توان سهمی حداقلی در جذب گردشگر خارجی را به‌دست آورد.
تنش‌های سیاسی قطر با کشورهای عربستان، امارات و بحرین و محاصره اقتصادی قطر توسط این کشورها در سال‌های اخیر در ابتدا بهره‌گیری از مناطق آزاد کیش و قشم برای میزبانی از مهمانان خارجی جام‌جهانی را در اذهان سیاستمداران قطر به‌وجود آورد اما اعمال تحریم‌های آمریکا بر ایران و مشکلات در انتقال سرمایه مانع از سرمایه‌گذاری قطر در ایران شده و درصدد حل مشکلات خود با کشورهای عربستان، امارات و بحرین از طریق دیپلماتیک برآمد و اینک عربستان، امارات و بحرین با توجه به هم‌مرز بودن و نزدیکی به این کشور و سرمایه‌گذاری‌هایی در این زمینه در تلاش برای گرفتن امتیازاتی برای جذب گردشگران جام‌جهانی به کشور خود هستند. باتوجه به اهمیت این مسابقات در جذب گردشگر در آینده بازار گردشگری ایران تنها با رفع تحریم‌ها و مشخص شدن آینده سیاسی و اقتصادی خود در منطقه می‌تواند از جام‌جهانی به نفع بازار گردشگری خود استفاده کند. علاوه بر تصمیمات بایدن در رابطه با سیاست‌های خود در قبال ایران در جهت رفع تحریم‌ها و بازگشت به برجام، انتخابات آتی ریاست‌جمهوری ایران نیز در تعیین اتخاذ سیاست خارجی در منطقه و جهان نیز تاثیرگذار خواهد بود.
گرفتن امتیاز برگزاری مسابقات جام‌جهانی فوتبال و المپیک برای یک کشور تاثیر مستقیم و مهمی در توسعه بازار گردشگری و رونق اقتصادی این کشور خواهد گذاشت و کشورهای میزبان جهت ایجاد یک مقصد مناسب برای گردشگری نه فقط برای دوران مسابقات ورزشی بلکه برای چشم‌اندازی از آینده گردشگری خود اقدام به سرمایه‌گذاری‌های کلان و توسعه زیرساخت‌ها در تمامی ابعاد حوزه گردشگری همچون هتل‌ها، حمل‌ونقل، ایجاد مراکز تفریحی و تجاری، رستوران‌ها و دیگر موارد خواهند کرد. ایجاد جذابیت‌های تفریحی برای مسافران خارجی جام‌جهانی در کشور میزبان علاوه بر جذب گردشگر در برهه زمانی برگزاری مسابقات منجر به جذب گردشگر در سال‌های آتی خواهد شد.
از مهم‌ترین دلایلی که کشورها را برای میزبانی جام‌جهانی جذب می‌کند، ورود گردشگران خارجی به این رویداد مهم ورزشی است. این کشورها با استفاده از پتانسیل‌های توریستی خود، فرصتی جهت رشد بازار گردشگری و کسب درآمدهای بسیار بالا را برای خود فراهم می‌کنند. بررسی آمار و ارقام مربوط به این صنعت در کشورهای میزبان نشان می‌دهد که تعداد گردشگران خارجی به این کشورها تا دو سال پس از برگزاری این رویداد نیز رشد داشته است، چنانچه در مسابقات پیشین جام‌جهانی در کشورهای آلمان، آفریقای‌جنوبی، برزیل و روسیه اتفاق افتاد.
میزبانی آلمان در جام‌جهانی 2006 منجر به افزایش 9 درصدی ورود گردشگران به این کشور شد و آلمان در سال 2005 پذیرای حدود 21میلیون گردشگر خارجی بوده است که با برگزاری جام‌جهانی فوتبال در سال 2006 در این کشور، این رقم نزدیک به 24 میلیون نفر رسید که درآمد حاصل از گردشگری در این کشور با رشد 12 درصدی همراه شد. جام‌جهانی فوتبال 2010 نیز فرصتی برای رشد بازار گردشگری آفریقای جنوبی فراهم کرد که بیش از 300هزار گردشگر خارجی برای تماشای مسابقات فوتبال به این کشور سفر کردند و در این مدت حدود 6/ 3 میلیارد دلار کسب درآمد کرده است. آفریقای جنوبی که در سال 2009 حدود 7 میلیون گردشگر خارجی به این کشور سفر کردند در سال 2010 با برگزاری جام‌جهانی این رقم به 8میلیون نفر رسید که تا به امروز این روند صعودی ادامه داشته است. این موفقیت منجر به تبدیل شدن آفریقای جنوبی به یکی از مقاصد مهم گردشگری در آفریقا شد. باتوجه به تغییرات بازار گردشگری آفریقای جنوبی در سال 2010 تعداد گردشگران خارجی این کشور در سال 2011 با افزایش 3/ 3 درصدی همراه شد و همچنین تولید ناخالص داخلی آن رشد 11 درصدی داشته است و بیش از 700 هزار شغل دائم در این عرصه افزوده شد. همچنین برزیل در جام‌جهانی 2014 پذیرای حدود 900هزار گردشگر خارجی بوده است که درآمد حاصل از ورود گردشگران خارجی در این زمان حدود 4/ 4 میلیارد دلار بوده است که تعداد کل گردشگران خارجی به این کشور 4/ 6 میلیون نفر و درآمد حاصل از گردشگری در این سال حدود 7/ 6 میلیارد دلار بوده است. این درحالی است که در سال 2013 تعداد گردشگران ورودی به برزیل 8/ 5 میلیون نفر بوده است. البته برزیل به‌دلیل فسادهای مالی و اقتصادی گسترده پس از جام‌جهانی موفقیت چندانی در توسعه بازار گردشگری و افزایش جذب توریست نداشته است.
اما برگزاری جام‌جهانی 2018 در روسیه منجر به رشد 15 درصدی بازار گردشگری خارجی این کشور شد و تعداد گردشگران خارجی به روسیه را نزدیک به 25 میلیون نفر رساند که از این میان 5/ 1 میلیون نفر در زمان برگزاری مسابقات جام‌جهانی به این کشور سفر کرده‌اند و برآوردها حاکی از آن است که این تعداد تا سال 2022 به 37 میلیون نفر برسد که البته با شیوع کرونا در جهان بازار گردشگری با تغییرات گسترده‌ای همراه شده که امکان بازگشت بازار گردشگری به سطح سال 2019 حداقل در سال 2023 رخ خواهد داد.
