دکتر محبوبه سادات حسینی؛ فوق تخصص بیماری های غدد
علیرغم اینکه مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی از سال 1960 میلادی کاهش چشمگیری داشته ولی بیماری‌های قلبی – عروقی همچنان عمده‌ترین عامل مرگ و میر هم در زنان و هم در مردان می‌باشد. تعداد زیادی از افراد مسن از بیماری قلبی – عروقی رنج می‌برند.
به عنوان مثال در مردان بالای 65 سال، نزدیک به نیمی از تمام مرگ و میرها ناشی از بیماری‌های قلبی – عروقی می‌باشد و این در حالی است که 25 درصد مرگ ها در این سن به علت سرطان ها و کمتر از 2 درصد به دلیل عفونت‌ها می‌باشد.
در زنان مسن نیز درصد بالاتری از مرگ و میرها (حدود 56 درصد) مربوط به بیماری‌های قلبی عروقی بوده و سرطان‌ها عامل 20 درصد مرگ می‌باشد. عوامل زیادی در ایجاد پلاک‌های آترواسکلروز در جدار عروق که می‌تواند در نهایت منتهی به سکته‌های قلبی شوند موثرند که افزایش چربی خون (هایپرکلسترولمی) یکی از عمده‌ترین این ریسک فاکتورهاست.
شیوع دیس‌لیپیدمی
بسته به جمعیت مور مطالعات متفاوت است. به عنوان مثال در بیمارانی با سابقه بیماری‌های قلبی عروقی زودرس بالاترین شیوع را دارد (85-80 درصد) در حالی که در جمعیت نرمال شیوع آن 45-40 درصد است. ارتباط بین دیس لیپیدمی و خطر بیماری‌های قلبی عروقی: یافته‌های موجود حاکی از ارتباط قوی و پیوسته، بین سطح پلاسمایی کلسترول و ایجاد بیماری‌های قلبی است.
اختلالات لیپید اولین و مهم‌ترین عامل خطر بیماری‌های عروق کرونر محسوب می‌شود. مطالعات اپیدمیولوژیک نشان می‌دهد که درمان اختلالات لیپید نه تنها خطر بروز حادثه‌های عروق کرونر را به صورت اولیه و ثانویه کاهش می‌دهد بلکه حتی بر سیر و پیشگیری از پدیده اترواسکلروز موثر می‌باشد.
یک نکته بسیار مهم این است که پدیده ایجاد اترواسکلروز که در نهایت منجر به سکته قلبی می‌شود از کودکی شروع می‌شود و تا دوران بزرگسالی به آهستگی پیشرفت می‌کند و در نهایت خود را به صورت بیماری قلبی نشان می‌دهد.
الگوی زندگی، رژیم غذایی و فاکتورهای ژنتیکی از عوامل مهم در ایجاد اترواسکلروز می‌باشند. چاقی، کم تحرکی و دریافت بیش از اندازه کلسترول و چربی‌های اشباع در بسیاری از افراد باعث اختلالات مهمی در متابولیسم چربی‌ها می‌گردند.
در چه کسانی اندازه‌گیری چربی‌های خون توصیه می‌شود؟
در تمام افراد 20 سال و بالاتر از آن توصیه می‌شود که حداقل هر 5 سال یکبار چربی‌های خون اندازه‌گیری شود.
شرایط لازم جهت اندازه‌گیری چربی‌های خون چیست؟
ایده‌آل این است که حداقل 2 بار چربی‌های خون قبل از تصمیم جهت درمان سنجیده شوند و معمولا 12 ساعت ناشتایی جهت سنجش آن لازم است. البته جهت سنجش کلسترول ناشتایی لازم نیست زیرا کلسترول سرم به میزان قابل توجهی از دریافت مواد غذایی متأثر نمی‌شود.
ولی جهت سنجش تری‌گلیسیرید 14-12 ساعت و عدم مصرف الکل در 3 روز قبل از آزمایش توصیه می‌شود. در مجموع سنجش چربی‌های خون با 14-12 ساعت ناشتایی انجام شود تا تاثیر مواد غذایی بر کیلومیکرون، VLDL و تری‌گلیسیرید وجود نداشته باشد.
درمان
بعد از سنجش چربی‌های خون با توجه به وجود عوامل خطر در فرد و تعیین اهداف درمانی، جهت درمان تصمیم‌گیری می‌شود که قطعا درمان باید زیرنظر پزشک مربوطه انجام گردد.
