تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
کم کاری تیروئید نوعی بیماری است که در اثر نارسایی غده تیروئید ایجاد می‌شود و کریتنیسم (عقب‌ماندگی توأم با کوتاهی قد) نوعی از کم‌کاری تیروئید است که در نوزادان بروز می‌کند.
عوامل بیماری
تقریبا یک‌سوم از مردم جهان، کم‌کاری تیروئید دارند که کمبود ید در بدن یکی از عوامل آن می‌باشد. البته دلایل بسیاری برای کم‌کاری تیروئید ذکر شده، اما کمبود ید مهم‌ترین آنهاست. در افرادی که کمبود ید ندارند، معمولا کمبود هورمون‌های محرک از غده هیپوفیز و یا نداشتن غده تیروئید، از عوامل اصلی این عارضه است.
در 5 درصد از زنان دنیا، حدود یک سال پس از وضع حمل، کم کاری تیروئید بروز می‌کند. اما پس از مدتی فعالیت، تیروئید مجددا به حالت اول خود باز می‌گردد. البته یک‌پنجم از این زنان برای همیشه دچار کم کاری تیروئید خواهند بود و نیاز به درمان جدی خواهند داشت. کم کاری تیروئید ممکن است وراثتی باشد. این بیماری به غیر از انسان‌ها در سگ‌های خانگی نیز دیده می‌شود. در مواقع اضطراری تزریق مقدار قابل توجهی ید به بدن فرد می‌تواند کمک زیادی به درمان بیماری کند.
انواع کم کاری تیروئید
مربوط به غده تیروئید
مربوط به غده هیپوفیز
مربوط به هیپوتالاموس
بیمارانی که کم کاری تیروئید دارند، گاه با مشکلات روانی مواجه می‌شوند. این مشکلات عبارتند از:
افسردگی غیرمعمولی (که معمولا با افسرده خویی همراه است) سندرم دو قطبی (شامل قطب I و II و ادواری خویی) کند شدن سرعت عمل و بی‌توجهی
نشانه‌ها
در افراد بزرگسال، کم کاری تیروئید با علائم زیر همراه است:
نشانههای اولیه
ضعیف شدن ماهیچه‌ها، خستگی و کوفتگی، عدم تحمل سرماخوردگی یا حساسیت بسیار بالا در برابر سرما، افسردگی، گرفتگی عضلات و مفاصل و درد شدید آنها، گواتر، نازک و شکننده شدن ناخن‌های دست، نازک و شکننده شدن ناخن‌های پا، رنگ پریدگی، سوراخ شدن استخوان‌ها، کم شدن تعریق بدن، خشک شدن پوست و خارش آن، اضافه وزن، کندکاری قلب (در هر دقیقه تعداد ضربان قلب به 60 می‌رسد)، یبوست
نشانههای دیرآینده
کندی در تکلم و گرفتگی صدا و خشن شدن آن، خشک شدن و پف کردن پوست خصوصا در ناحیه صورت، قاعدگی‌های نامنظم در زنان، کاهش چشمگیر دمای بدن
نشانههای نادر بیماری
آسیب دیدن حافظه، کندی ضربان قلب، کم شدن قند خون، واکنش‌های شل و وارفته بدن، ریزش مو، کم خونی و آسیب دیدن ماده ملونه خون، مشکل در بلع غذا، کوتاه شدن تنفس، نیاز بیشتر بدن به خواب، زودرنجی و عدم ثبات رفتار، زرد شدن پوست، بالا رفتن میزان کلسترول خون، بحران‌های روانی، کاهش چشمگیر میل جنسی و اختلال در ترکیب تستسترون، کاهش حواس پنجگانه، از جمله چشایی و بویایی، پف کردن صورت، دست‌ها و پاها
آزمایش تشخیصی
برای تشخیص اولیه کم کاری تیروئید، اغلب پزشکان مقدار هورمون تیروئید را اندازه‌گیری می‌کنند. اگر این مقدار زیاد باشد، نشان می‌دهد که تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نمی‌کند.
علاوه بر آن اندازه‌گیری‌های فوق نیز ضروری می‌باشد
کنترل ادرار در طول 24 ساعت
اطمینان از نبود بیماری‌های دیگر که ممکن است به غده تیروئید آسیب برسانند.
آزمایش کلسترول خون (کلسترول بالا معمولا با کم کاری تیروئید همراه است) آزمایش پرولاکتین
آزمایش کم‌خونی، از جمله فریتین کنترل دمای بدن
درمان
کم کاری تیروئید با تیروکسین (T3) و تری ادوترونین (T4) درمان می‌شود که هر دو از تیروئید حیوانات ساخته شده و به راحتی در داروخانه‌ها یافت می‌شوند.
درمان‌های ترکیبی دیگری نیز وجود دارند که با تشخیص پزشک معالج در جای خود مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مطالعات نشان می‌دهد که احتمال ابتلا به این بیماری با افزایش سن 3-8 درصد بیشتر می‌شود و در زنان شایع‌تر است. در برخی موارد این بیماری نشانه‌ای ندارد و به هیچ‌وجه قابل تشخیص نیست. در این‌گونه مواقع معمولا کم کاری تیروئید به بیماری‌های قلبی و عروقی منجر می‌شود.
درمان عمومی پزشکان در این بیماری شامل موارد زیر است
اهمیت به سلامت و ایجاد تعادل در تمام ارگان‌های بدن ایجاد تعادل در میزان T4 و T3 جلوگیری از افزایش توکسین عوامل تسکین‌دهنده (فیزیکی و محیطی) برای اینکه استرس کمتری به بیمار وارد شود.
